راهنمای سفر به نایبند؛ ماسوله کویر ایران

سفر به کویر از آن دست سفرهایی است که علیرغم دشواری‌هایش بسیار خاطره‌انگیز و دلچسب است.

یکی از آن کویرهایی که باید در پاییز به سراغش رفت، کویر نایبند طبس است که در فاصله 225 کیلومتری جنوب شهر طبس در کنار جاده طبس- کرمان واقع شده است. طبس که از دیرباز گذرگاهی در میان مناطق شمالی، جنوبی، شرقی و غربی بوده و به همین خاطر هم از اهمیت بالایی در صنعت گردشگری و توریستی برخوردار است، دارای جاذبه‌های منحصربه‌فردی است که روستای نایبند تنها یکی از آن‌هاست.

سفر به ماسوله کویر

برای آن‌ها که از سمت جنوب قصد سفر به مشهد را دارند و اهل بازدید از جاذبه‌های گردشگری خراسان جنوبی هم هستند، دیدن روستای نایبند که در دامنه کوهستان و مشرف بر کویر لوت در جنوب شهرستان طبس قرار دارد، خالی از لطف نیست. اما به جز این برای رسیدن به این روستای زیبا شما باید در مسیر جاده طبس- کرمان حرکت کنید که پس از عبور از کریت، دیهوک و زنوغان، فاصله شما تا روستای نایبند حدود ۱۰۵ کیلومتر است .این روستا که هزار سال قدمت دارد به خاطر دارا بودن معماری خاص در ساخت خانه‌ها به ماسوله کویر شهرت پیدا کرده است. خانه‌ها با ترکیبی شبیه به خانه‌های ماسوله روی هم قرار گرفته‌اند، به طوری که شاید مرز مشخصی میان آنها وجود نداشته ‌باشد. در واقع چاره‌اندیشی ساکنان روستا برای بهره‌وری بیشتر از فضاهای معماری باعث ساخت بناهایی با مساحت محدود و چند طبقه شده که از جمله ویژگی‌ها و ارزش‌های معماری روستا محسوب می‌شود. عمده‌ترین مصالح مورد استفاده در ساختمان‌های این روستا، خشت و کاهگلی است که به سبب استفاده از شن‌های تیره رنگ این نواحی، خاکستری رنگ است. در مستندات و کتب تاریخی قرون اولیه تاریخ اسلام، نام "نایبند" به همراه تعریف  آن به عنوان استراحت‌گاه و مأمنی در حاشیه کویر برده شده است. گذر از خانه‌های نایبند، می‌تواند جذابیت سفر شما را چند برابر کند. جالب است بدانید برخی از قسمت‌های خانه‌ها در این روستا مشترک است، به عنوان مثال گاهی حیاط، تنور و سرویس بهداشتی میان منازل مشترک بوده و دو خانواده از آن استفاده می‌کنند . کوچه‌های همراه با شیب که در میان آنها سکوهایی برای نشستن وجود دارد هم دیدنی است. این سکوها هم محلی برای دورهمی‌های اهالی روستاست و هم برای گردشگران جای مناسبی است که بنشینند و عکس یادگاری بگیرند. وجود درختان نخل در حاشیه این روستا زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده و اگر نگاهی به برخی منازل داشته‌ باشید سقف‌هایی پوشیده از تنه نخل و یا برگ خرما را می‌بینید. وجود طوفان‌های شن و باران‌های موسمی شدیدی که مهمترین عامل فرسایش و تخریب روستا به حساب می‌آیند، باعث شده مهاجرت هم اتفاق بیفتد اما با همه این اوصاف نایبند روستایی مسکونی است که شاهد ساخت بناهای جدید در قسمت شمال خود بوده است. ‏

گرچه اینجا روستایی در دل کویر است، اما شاید باورتان نشود اگر بگوییم  تابستان‌های بسیار گرم و آفتابی و زمستان‌های معتدل به همراه وجود قنات‌ها و چشمه‌هایی که آب مورد نیاز روستا را تامین می‌کند، باعث می شود اراضی این روستا همواره قابل کشت باشد .برای مثال انواع مرکبات، نخل، توت و محصولاتی نظیر گندم، جو، سبزیجات و حبوبات در این روستا کشت می‌شود. در واقع قرار گفتن این روستا در قلب کویر مرکزی ایران، مردم این دیار را از دیرباز بر این داشته تا بیشتر نیازهای روزمره خود را با استفاده از آنچه که در طبیعت به عنوان مواد اولیه یافت می‌شده، برآورده کنند، به همین خاطر با توجه به کویری بودن منطقه و رویش درخت نخل در مناطق بیابانی و کویری، هنرمندان روستایی از اجزاء مختلف این درخت دست بافته‌هایی مانند زنبیل، سبد حصیری، زیرانداز، بادبزن و ریسمان تهیه می‌کنند.

در این زمینه بخوانید

کویر ریگ‌جن سفر اسرار آمیز به مثلث برمودای ایران

قلعه بمپور؛ جامانده‌ای ناشناخته از یورش‌های تاریخ

جاذبه‌ها

یکی از دیدنی‌های این روستا وجود 4 برجک نگهبانی در آن است که به نظر می‌رسد در سالیان خیلی دور به منظور محافظت از خانواده‌ها در این روستا ساخته شده است. آب گرم "دیگ رستم" نایبند در کنار چشمه‌ای دیگر به نام چشمه زردگاه از جمله دلایل اصلی سرسبزی مزارع کشاورزی نایبند هستند. در بخش‌هایی از کوهی که خانه‌های بافت قدیم روستای نایبند طبس در روی آن واقع شده تعداد زیادی غار و سوراخ مشاهده می‌کنید که به گفته بومیان در قرن‌های خیلی دورتر مردم در آنها سکنا داشته‌اند و امروزه به عنوان طویله و انباری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر بتوانید مسیری را کوهپیمایی کنید متوجه می‌شوید که قله نایبند یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه است که با رفتن به بالای آن می توانید دهکده‌های دوردست و کویر بزرگ لوت را با چشمان غیرمسلح تماشا کنید.

کجا بمانیم؟

برای اقامت در این روستا باید بدانید که اینجا مکان اقامتی و هتل ندارد و برای اقامت می‌توانید کمپ بزنید یا از محلی‌ها خانه‌ای را در روستا اجاره کنید. این را هم بد نیست بدانید که در نزدیکی روستای نایبند هیچ پمپ بنزینی پیدا نمی‌شود؛ بنابراین بهتر است با سوخت کامل به این دهکده کویری سفر کنید.