کسانی که مشتاق و علاقمند به کتابخوانی هستند برای یک بار هم که شده گوش دادن به این پادکست‌ها را ممکن است امتحان کنند. اما پادکست‌های خلاصه کتاب موافقان و مخالفان خاص خود را دارد و سوالی که در اینجا مطرح است اینکه پادکست‌هایی که کتاب‌های مهم، معروف و مطرح ایران و جهان را خلاصه می‌کنند تا چه حد می‌توانند به اصل کتابخوانی به مفهوم سنتی آن صدمه نزنند؟ این پادکست‌ها می‌توانند به گونه‌ای عمل کنند که ارزش و اهمیت اصل کتاب از بین نرود؟ زمانی که قرار است کتابی خلاصه و به صورت پادکست در شبکه‌های مختلف اجتماعی منتشر شود از سوی مولف، نویسنده، ناشر، مترجم و... اجازه‌های لازم گرفته شده است تا این اطمینان وجود داشته باشد آنچه با عنوان خلاصه یک کتاب در مقابل مخاطب قرار می‌گیرد بدون دخل و تصرف بوده و می‌توان به آن اتکا کرد؟
خلاصه نویسی‌های بدون اجازه
خلاصه کردن کتاب‌های بزرگ، اتفاق تازه‌ای نیست و در گذشته تا به امروز نیز چه به صورت مکتوب و چه به صورت صوتی انجام می‌گرفته. اما در یکی دو سال اخیر تکنولوژی و پیشرفت فناوری نیز به خدمت این سبک خلاصه‌نویسی کتاب‌های مطرح ایران و جهان آمده است. فارغ از پادکست‌های موفقی که در زمینه کتاب‌های کامل صوتی وجود دارد آنچه در این میان نویسنده‌ها، مترجم‌ها، مولف‌ها و ناشرها را گلایه‌مند کرده است در زمینه ضعف این خلاصه‌گویی‌هاست که موجب شده این نگرانی ایجاد شود که این سبک خلاصه‌نویسی به ریشه و اصل کتاب ضربه وارد کند.
این در حالیست که در جهان نیز خلاصه‌نویسی به ویژه برای کودکان و نوجوان رواج داشته و این موضوع امری طبیعی است. کمااینکه در ایران نیز بسیاری از کتاب‌های نفیسی همچون شاهنامه فردوسی، بوستان و گلستان سعدی، کلیه و دمنه و... نیز برای کودکان و نوجوانان خلاصه نویسی و ساده‌نویسی می‌شود. با این وجود آنچه صدای گلایه‌ها را بلند کرده است عدم اجازه از نویسنده یا مترجم و همچنین اعلام آنکه آنچه گوش می‌دهید خلاصه کتاب است بوده.
اسدالله امرایی: پادکست نباید به اصل کتاب ضربه بزند
اسدالله امرایی، نویسنده و مترجم نیز با اشاره به همه‌گیر شدن پادکست‌های خلاصه کتاب می‌گوید: «زمانی یک پادکست خلاصه کتاب می‌تواند مورد قبول واقع شود که با هماهنگی ناشر، مولف، نویسنده، مترجم، شاعر و.... انجام گیرد. با رعایت این حق و حقوق اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توان تاحدودی این اطمینان را به دست آورد که چنین پادکستی ضربه به اصل کتاب وارد نخواهد کرد.» او به این نکته نیز اشاره می‌کند که در جهان هم بسیاری از کتاب‌های شناخته شده و مطرح برای کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان خلاصه می‌شود؛ اما حتما در آن اشاره شده است که این کتاب خلاصه شده و ساده شده اصل کتاب است.
خیانت به کتابخوانی باهدف سودهای مالی
امرایی می‌گوید: «تا قبل از پادکست‌ها نیز چنین سبک‌هایی در رادیو صورت می‌گرفته اما در صورتی آن اثر ارزشمند است که قید شده باشد آنچه گوش می‌دهید خلاصه است و باهماهنگی نویسنده، مترجم و... صورت گرفته شده.»
به باور امرایی اگر شنونده و خواننده بداند آن متنی که در اختیار دارد یک متن مجاز است و مورد تایید قرار گرفته و همچنین قید شود متن خلاصه و ساده‌نویسی شده قطعا ایراد نخواهد داشت. در غیر این صورت او نیز تاکید دارد بدون توجه به این موارد ذکر شده چنین پادکدست‌هایی خیانت به کتابخوانی خواهد کرد: «کسانی که این کارها را انجام می‌دهند تصورشان بر این است که می‌توانند با چنین روش‌های غیرقانونی سود مالی ببرند. در صورتی که این کار به هیچ عنوان درست و حرفه‌ای نیست و باید با روش‌های گوناگون جلوی آنها را گرفت. چون نه تنها به ماهیت کتابخوانی بلکه اصل کتاب صدمه جدی خواهد زد و خبری از رشد نخواهد بود.»
رشد پادکست‌های کتابخوانی
رواج پادکست‌ها و کتاب‌های صوتی این روزها بیش از گذشته بوده است که دلایل متعددی را در برمی‌گیرد. گران شدن کتاب، سنگین بودن و سخت بودن حمل کتاب‌ها، غیر قابل دسترس بودن کتاب‌های کاغذی در بسیاری از مکان‌ها و... دست به دست هم داده است تا کسانی که همچنان دوست دارند کتاب بخوانند به سمت کتاب‌های صوتی و پادکست‌هایی که سختی‌ها و هزینه‌های کتاب کاغذی را ندارند بروند.
البته بماند که هنوز هم دوستداران کتاب‌های کاغذی تلاش‌شان بر این است با وجود تمام دشواری‌ها و دست‌اندازهایی که وجود دارد همچنان کتاب‌ها را نه به صورت خلاصه و نه صوتی بلکه به صورت کاغذی و با در دست گرفتن کتاب و با جان و دل ورق زدن‌اش آن را حس کنند. هرچند که سرعت استفاده از پادکدست‌ها هر روز دارد بیشتر از قبل می‌شود و بعید به نظر می‌رسد بتوان حرکت رو به جلوی آن را متوقف کرد به همین منظور صاحبنظران معتقدند بهتر است به جای دست‌اندازی در مقابل پادکست‌ها تلاش شود به دنبال راهکارهایی بود تا پادکست‌ها در مسیر درست خود حرکت کنند بدون آنکه آنها مانعی برای حفظ و ارزش اصل کتاب باشند.
نظر شما