گروه ایرنا زندگی - کارشناس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه جندی شاپور اهواز معتقد است، مصرف نوشیدنی هایی مانند شیر و آب میوه اهمیت دارد اما هیچکدام از این نوشیدنی ها جای آب را نمی گیرد.
سیده معصومه تقی زاده در یادداشتی درباره مصرف نوشیدنی ها و اهمیت آن در رژیم غذایی سالم نوشت: نوشیدنی ها به کیفیت رژیم غذایی کودکان کمک می کنند. با توجه به این که کودکان اغلب به عادات اولیه رژیم غذایی در بزرگسالی خود ادامه می دهند آموزش والدین به رعایت یک رژیم غذایی سالم برای کودکان در اولویت است.
با توجه به فراگیری چاقی، نوشیدنی های شیرین می توانند یک منبع کالری زیاد برای کودکان باشند نوشیدن بیش از حد نوشابه، نوشیدنی های ورزشی و نوشیدنی‌های با طعم میوه می‌توانند باعث شوند کودکان کالری و قندهای اضافه دریافت کنند دهد وقتی به جای آب ، نوشیدنی های شیرین و آبمیوه اضافی برای کودکان سرو می شود، قند و کالری اضافی دریافت می شود.
در مقابل، آب یک نوشیدنی کم هزینه و بدون کالری است که می تواند کالری اضافه شده را کاهش آب همچنین به هیدراته کردن بدن در حال رشد کودکان کمک می کند. هرچند آب جزء مواد قابل جایگزین نیست ولی می توان وعده های غذایی و میان وعده ها را همراه با شیر و سایر نوشیدنی های سالم تر سرو کرد.
باید توجه داشت که به نوزادان کمتر از ۶ ماه نباید آب ساده داده شود. برای کاهش مصرف قندهای اضافه شده توسط کودکان پیش دبستانی و دانش آموزان ، توصیه می شود که آب آشامیدنی هم در داخل فضای آموزشی و هم در فضای باز در طول روز قابل مشاهده و در دسترس باشد.
شیر، آب میوه و سایر نوشیدنی‌ها
اگرچه تاکید بر دریافت کافی آب آشامیدنی است، اما مصرف نوشیدنی هایی مانند شیر و آب میوه هم اهمیت دارد. با توجه به اینکه مواد مغذی آنها برای کودکان با هم تفاوت دارند الزامات و توصیه های مربوط به آب، آبمیوه، شیر و نوشیدنی‌های شیرین در ادامه بیان می شوند :
شیر
برای کودکان نوپا ۲ سال به بالا مصرف شیر ۱٪ یا شیر بدون چربی در وعده صبحانه توصیه می شود ولی به کودکان نوپا ۱ ساله شیر کامل داده شود. آب نمی تواند جایگزین شیر مورد نیاز در رژیم غذایی کودکان شود، اما می توان آب را با شیردر کنار وعده های غذایی( میان وعده ناهار و شام ) سرو کرد باید در نظر داشت که در تمام روز آب باید همیشه به عنوان نوشیدنی در دسترس کودکان باشد .
آب میوه
برای برآورده کردن نیاز به املاح و ویتامین ها کودکان ، باید میوه و سبزیجات سرو گردد. که در الگوی غذای کودک می تواند بصورت آب میوه/سبزیجات برای صبحانه یا میان وعده و به عنوان یکی از دو وعده میوه یا سبزیجات مورد نیاز در هر دو وعده ناهار وعصرانه در نظر گرفته شود .
حتی اگر آب میوه حاوی مواد مغذی مهمی باشد، یک وعده آبمیوه معمولا کالری بیشتری نسبت به یک وعده میوه یا سبزیجات کامل دارد
برای به عنوان مثال، نصف فنجان برش های سیب حاوی ۲۸ کالری است نصف فنجان آب سیب حاوی ۵۸ کالری بیش از دو برابر کالری از برش های سیب است . سرو آب میوه بیشتر از مقدار توصیه شده در کودکان می تواند منجر به دریافت کالری اضافی شده و بروز اضافه وزن یا چاقی گردد.
توصیه می شود میوه ها یا سبزیجات کامل برای کودکان سرو شود که هم از نوشیدن بیش از حد آب میوه جلوگیری می کند و هم اینکه میوه کامل نسبت به آب میوه مواد مغذی بیشتری دارد و از طرفی میوه ها و سیزیجات فیبر رژیمی را فراهم می کنند. باید در نظر داشت هر چند آب میوه ها حاوی کالری بیشترهستند ، ولی مانند میوه های کامل به کودکان احساس سیری نمی دهند.
وقتی میوه کامل یا سبزیجات به عنوان بخشی از میان وعده سرو می کنید آب را می توان به عنوان نوشیدنی میان وعده سرو کرد .
آبمیوه و سایر نوشیدنی های شیرین
توصیه می شود که کودکان نوشیدنی های شیرین (آبمیوه هایی که ۱۰۰ % نیستند) مثل آب میوه، نوشیدنی های ورزشی، چای شیرین، شیر طعم دار، یا نوشابه را مصرف نکنند نوشیدنی های میوه ای معمولاً حاوی مقدار بسیار کمی آب میوه واقعی و مقادیر زیادی شکر اضافه شده هستند.
کودکان ۱ ساله یا بزرگتر
آب آشامیدنی باید در طول روز به راحتی در دسترس کودکان باشد. آب نباید در وعده‌های غذایی یا میان‌وعده‌ها جایگزین شیر رژیم غذایی شود. با این حال، سرو آب همراه با شیر در وعده های غذایی و میان وعده خوب است.
کودکان زمانی که از نظر بدنی فعال هستند یا زمانی که هوا گرم است به آب اضافی برای نوشیدن نیاز دارند. اطمینان حاصل کنید که بچه ها قبل و در طول دوره های فعالیت بدنی آب می نوشند. اگر در مراکز آموزشی فواره های آبخوری وجود دارد باید آن ها را تمیز نگه داشت و به کودکان آموزش داد که بدون دهان زدن به دستگاه آبخوری با فنجان یا بطری آب بنوشند.
هنگامی که مسواک زدن بعد از غذا انجام نمی شود، باید به کودکان آب برای نوشیدن داده شود تا غذا از روی دندان های شسته شود.
زمانی که آبمیوه سرو می شود، باید فقط آب میوه پاستوریزه خالص (۱۰۰%) یا آب میوه کامل رقیق شده با آب باشد و از مصرف شیرینی های غلیظ مانند آب نبات، نوشابه های گازدار، نوشیدنی های شیرین، شهد میوه و طعم دار خودداری گردد.
کودکان کمتر از ۱ سال
به نوزادان به خصوص در ۶ ماه اول زندگی نباید آب ساده داده شود. قبل از ۱۲ ماهگی نباید به نوزادان آب میوه داد. میوه کامل، له شده یا پوره شده برای نوزادان از ۷ ماهگی تا ۱ سالگی توصیه می شود. اگر نوزادان در روزهای گرم به مایعات اضافی نیاز دارند، شیر دوشیده شده مادر در بطری را می‌توان به آنان داد.
پیشنهادها
از طرق مختلف می‌توان کودکان را به نوشیدن نوشیدنی های سالم تر تشویق کرد. می توانید نوشیدنی درست کنید:
به پارچ های آب، توت های تازه یا منجمد، برش های پرتقال، لیمو و لیموترش؛ یا گیاهان تازه مانند نعناع را اضافه کنید. مطمئن شوید چیزی که اضافه می کنید به اندازه کافی بزرگ باشد که خطر خفگی برای کودکان ایجاد نکند.
آب را در محلی قرار دهید که دسترسی کودکان به آن آسان باشد. از پارچ های اندازه کودک استفاده کنید تا کودکان بتوانند مهارت های حرکتی خود را در حالی که برای خود آب می ریزند تقویت کنند.
کودکان را تشویق کنید که بطری های آب خود را برای نوشیدن آب در طول روز بیاورند. مطمئن شوید که آنها روزانه ضد عفونی و خشک می شوند.
به خانواده‌ها برچسب، آهن‌ربا یا پوستری بدهید تا در خانه جملاتی مانند: "ما برای تشنگی اول آب می نوشیم" را روی درب یخچال بچسبانند.
از فعالیت‌ها نوشیدنی سالم‌تر هنگام انجام آنها با کودکان عکس بگیرید و تصاویر را در محل خود برای دیدن همه نمایش دهید. شما همچنین می توانید کودکان را نمایش دهید.
آب و نوشیدنی های سالم تر را در منوها فهرست کنید.
سرو کردن نوشیدنی‌های سالم‌تر، مانند آب، شروعی عالی برای کودک شما ایجاد می‌کند.
ایجاد عادات سالم مادام العمربه یاد داشته باشید، آب بهترین انتخاب است.
آب حاوی کالری نیست وبرای هیدراته نگه داشتن بچه ها بدون کالری اضافی مفید است .
نوشابه، نوشیدنی های ورزشی، و نوشیدنی های با طعم میوه منبع اصلی قند و کالری غیر ضروری برای کودکان هستند
با رفتار خود فرزندان را به نوشیدن آب تشویق کنید : خودت آب بنوش
به جای آب میوه ، میوه ها و سبزیجات کامل را زیاد سرو کنید