گروه ایرنا زندگی - صدا در زندگی روزمره وجود دارد، اما زمانی که از حد معینی فراتر رود، آلودگی صوتی و همچنین مزاحمت عمومی تلقی می‌شود. صدا در سطوح بالا برای انسان و سایر موجودات زنده، گیاهان و محیط زیست مضر است. طبق قانون شهروندان حق دارند از محیطی عاری از آلودگی برخوردار باشند. قوانینی وجود دارد که از حق شهروندان برای زندگی در فضایی عاری از آلودگی صوتی حمایت می‌کند که ما در این گفتار به بیان آنها می‌پردازیم.
آلودگی صوتی چیست؟
آلودگی صوتی یک صدای ناخواسته، خشن و ناخوشایند است که با درجه بالای بیش از حد و آزار دهنده در یک منطقه خاص ایجاد می‌شود. در واقع اختلالی که در محیط ما به واسطه صدای نامطلوب ایجاد می‌شود، آلودگی صوتی نامیده می‌شود. بنابراین آلودگی صوتی به عنوان بخشی از آلودگی هوا تحت برخی از مقررات قانون است. از آنجایی که صدا یک آلاینده هوا است، آلودگی صوتی با مجازات اعمال شده همراه است.
آلودگی صوتی و خطر سلامتی
سر و صدا چیزی بیش از یک مزاحمت است. صداهای آزاردهنده نوعی آلودگی جوی است که در عصر حاضر به ویژه در مناطق شهری چند برابر شده و به عنوان یک تهدید برای جسم و روان افراد محسوب می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد اثرات نامطلوب صدا بر سلامتی موجب اختلالات شنوایی و اختلالات غیر شنوایی می‌شود. اختلالات شنوایی مانند؛ احساس زنگ یا بوق‌زدن در گوش، گوش درد، کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا و غیره و اختلالات غیرشنوایی مانند؛ سردرد، اختلالات روانی که با تحریک پذیری، ناتوانی در تمرکز بر روی کار خود ظاهر می‌شود و در نتیجه باعث می شود تا کاهش راندمان کاری، اختلال در خواب و استراحت و تداخل در ارتباطات گفتاری ایجاد شود.
آلودگی صوتی تأثیر آشکاری بر رگ‌های خونی دارد. رگ‌های خونی را باریک‌تر کرده و موجب انقباض در رگ‌های خونی انگشتان پا، انگشتان دست، پوست و اندام‌های شکمی می‌شود. علاوه براین رگ‌های خونی مغز تحت تاثیر آلودگی صوتی گشاد شده و منجر به سردرد ناشی از گوش دادن به صدای زیاد مداوم می‌شود. صدای مزمن طولانی مدت می‌تواند با کاهش جریان آنزیم معده و در نتیجه تغییر سطح اسیدیته معده باعث ایجاد زخم معده شود.
آلودگی صوتی می‌تواند استرس ایجاد کند. این بیماری به روش های متعددی از جمله سردرد، تحریک پذیری، بی خوابی، اختلالات گوارشی و اختلالات روانی بروز می‌کند. اثرات خطرناک صدا به زیر و بمی صدا، تن و زمان نوردهی بستگی دارد.
تشخیص آلودگی صوتی
دسی بل واحد اندازه گیری صدا است. بسته به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، محدودیت‌های صدایی وجود دارد که باید آنها را رعایت کرد. با این حال، از آنجایی که اندازه گیری صدا به ابزارهای علمی نیاز دارد، ممکن است برای شما این صدا پیش آید که ایا صدایی که ایجاد کرده‌اید از حد استاندارد بالاتر رفته یا خیر. در چنین مواقعی باید، اطمینان حاصل کنید که صرف نظر از کاری که انجام می‌دهید یا از تجهیزاتی که استفاده می‌کنید، سروصدای شما مزاحمتی برای دیگران ایجاد می‌کند یا خیر. به عنوان مثال، موسیقی که گوش می‌دهید برای همسایه‌ها مراحمت ایجاد می‌کند؟
منتظر شکایت همسایگان یا اطرافیانتان به پلیس نباشید. اگر آنها تذکر دادند که سر و صدایی شما مزاحم آنها است، سعی کنید صدا را کاهش دهید. لطفاً توجه داشته باشید که مهم نیست که شما ناخواسته یا عمدی صدا ایجاد کرده‌اید. تنها چیزی که مهم است این است که آیا شما سر و صدای زیادی ایجاد کرده اید یا خیر.
انواع آلودگی صوتی
آلودگی صوتی عمدتاً محصول جانبی صنعتی شدن، شهرنشینی و تمدن مدرن است. آلودگی صوتی دو منبع دارد: صنعتی و غیر صنعتی دارد. مهمترین منابع الودگی صوتی عبارتند از:
صدای ترافیک جاده
سر و صدای موتورها و سیستم های اگزوز کامیون‌های بزرگ از منابع رایج آلودگی صوتی است. در شهرها، منابع اصلی صدای ترافیک موتورها و سیستم های اگزوز خودروها، کامیون های کوچکتر، اتوبوس ها و موتورسیکلت ها هستند.
سر و صدای هواپیما
هواپیما یکی از منابع اصلی آلودگی صوتی است و قانون محدودیت های صوتی را برای فرودگاه ها بسته به حرکت هواپیما و منطقه ای که هواپیما در آن قرار دارد، یعنی منطقه صنعتی یا تجاری، تعیین می‌کند.
سر و صدا راه آهن
صدای موتورهای لوکوموتیو، بوق و سوت، و عملیات سوئیچینگ و شنتینگ در محوطه راه آهن منابع آلودگی صوتی هستند.
صدای ساخت و ساز
سر و صدای ناشی از ساخت و ساز بزرگراه‌ها، خیابانهای شهر و ساختمان‌ها عامل اصلی آلودگی صوتی و هوای شهرها است.
صدای ناشی از فعالیت صنعتی
فن‌ها، موتورها و کمپرسورهای نصب شده در بیرون ساختمان‌های صنعتی ممکن است باعث ایجاد مزاحمت برای افرادی شود که در نزدیکی کارخانه‌های تولیدی پر سر و صدا زندگی می‌کنند. مهمتر از همه، سر و صدای ماشین‌ها و صنایع تأثیر قابل توجهی بر کارگران صنعتی دارد که متأسفانه کم شنوایی ناشی از سر و صدا در میان آنها رایج است.
سر و صدا در ساختمان‌ها
صدای داخلی ساختمان ناشی از لولهکشی، دیگ بخار، ژنراتور، کولر و فن ها می‌تواند آزاردهنده باشد. عایق کاری نادرست دیوارها و سقف‌ها می تواند صدای موسیقی تقویت شده، صداها، ریزش پاها و فعالیت های پر سر و صدا را از همسایگان آشکار کند. صدای بیرونی خودروهای اورژانس، ترافیک، جمع آوری زباله و سایر صداهای شهری می‌تواند برای ساکنان شهری مشکل ساز باشد. به خصوص وقتی پنجره‌ها باز هستند.
سر و صدا از محصولات مصرفی
برخی از تجهیزات خانگی، به عنوان مثال، جاروبرقیها و برخی از لوازم آشپزخانه، منابع رایج تولید کننده صدا هستند، اگرچه سهم آنها در سطوح صدای روزانه معمولاً زیاد نیست اما در شب ممکن است آزاردهنده باشد.
قوانین آلودگی صوتی
هدف از تنظیم قوانین مرتبط با آلودگی صوتی تنظیم و کنترل منابع تولید صدا با هدف حفظ استاندارد کیفیت هوای محیط در رابطه با صدا است. قوانین متعددی وجود دارد که صداهای غیر متعارف را جرم دانسته برای آن مجازات تعیین می‌کند. طبق قانون هوای پاک و آیین‌نامه اجرایی ماده ۲۹ آن، هرگونه صدا و ارتعاش بیش از حد مجاز که پخش و انتشار داده شود جرم آلودگی صوتی تلاقی می‌شود.
در این قانون میزان مجاز بر اساس دسی بل و در ساعات گوناگون شبانه‌روز در تمام محیط‌ها مشخص شده است. مجازات آلودگی صوتی در صورت اثبات، جزای نقدی درجه ۵ یا ۷ و یا ضبط اموال است. طبق ماده ۳۰ قانون هوای پاک، افراد متخلف در ایجاد صداهای آزاردهنده، بار اول به جزای نقدی درجه پنج و در صورت تکرار، علاوه بر حداکثر جزای نقدی، به ضبط اموال و تجهیزات مرتبط با آلودگی صوتی محکوم می‌شوند.
چنانچه آلودگی صوتی از سوی وسیله نقلیه باشد، طبق تبصره ۱ ماده ۲۹ قانون هوای پاک، نیروی انتظامی راننده وسایل نقلیه موتوری را برای بار اول ملزم به پرداخت جریمه نقدی و در صورت تکرار به پرداخت دو برابر جریمه مذکور و در صورت تکرار بیش از دوبار، به پرداخت جریمه نقدی درجه ۷محکوم می‌کند.
برای آلودگی صوتی در محیط آپارتمان، بر اساس ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی سر و صدای همسایه که بتوان آن را مصداقی از هیاهو دانسته و نظم، آسایش و آرامش عمومی را مختل کند، جرم به‌حساب آمده و در صورت تشخیص قاضی که رفتار همسایه را جنجال یا حرکت غیر متعارف بداند، به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
نحوه شکایت از آلودگی صوتی
نحوه شکایت با توجه به منشا آلودگی صوتی متفاوت است. برای شکایت از آلودگی صوتی ناشی از وسایل نقلیه می‌توان یا با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شکواییه تنظیم کرده و با سامانه تلفنی۱۵۴۰ اداره حفاظت از محیط زیست تماس گرفت.
برای شکایت از صدای ساخت و سازهای شهری با شماره ۱۳۷ و ۱۸۸۸ یا مراجعه حضوری به شهرداری می‌توان از فرد خاطی شکایت کرد و برای شکایت از الودگی صوتی در آپارتمان باید ابتدا با اظهارنامه به همسایه مزاحم تذکر داده و در صورت عدم توجه استشهادیه تهیه کرده و شکواییه خود را از دفتر خدمات الکترونیک قضایی اعلام کند تا مراجع ذی‌صلاح در اسرع وقت به شکایت او رسیدگی کنند.