تور غذای ایرانی برای توریست‌های خارجی؛ یک تیر و دو نشان

یک استارت‌آپ ایرانی که هم طعم غذای ایرانی را به کام توریست‌ها می‌چشاند و هم فرهنگ غذای ایرانی را به رخ آنها می‌کشد. «تور غذای ایرانی» عنوان استارت‌آپی است که چندسالی است این ایده را علمیاتی کرده‌اند. «تور غذای ایرانی» با سرمایه شیرین طحانان و متین لشکری آغاز به کار کرده است. توری که گردشگران را از خرید و گشت‌وگذار در بازار گرفته تا مزه کردن ترشی‌ها و چشیدن عطر و بوی عطاری‌ها به زندگی مردم کوچه و خیابان ایران مهمان می‌کند. برای آن‌ها از فرهنگ غذای ایرانی می‌گوید، با یکدیگر غذا و دسر درست می‌کنند و سر یک میز مانند خانواده‌های ایرانی غذا می‌خورند. گروه «تور غذای ایرانی» این تورها را از تهران شروع کرده و به اصفهان، شیراز و یزد گسترش داده است. علاوه بر تور غذا، تور شکم‌گردی راه انداخته است تا آنان که علاقه‌ای به پخت غذا ندارند خیابان‌های شهر را بگردند و خوراکی‌های مختلفی که با فرهنگ این مزر و بوم در هم آمیخته را امتحان کنند. تجربه گروه «تور غذای ایرانی» از سبزی خردکن‌های بازار تا روایت آجیل مشکل گشای امامزاده صالح(ع) شگفت‌انگیز و شنیدنی است.

تور غذای ایرانی از کجا شروع به کار کرد؟

متین لشکری یکی از طراحان این تور برای توریست‌های خارجی چندین سال می‌شود که وبلاگ ترواستایل(travestyle) را راه انداخته و در مورد سفر می‌نویسد. متین در لابلای تولید محتوای خود متوجه می‌شود گردشگران در سفر با تورهای رایج فرهنگ مردم را درک نمی‌کنند. همچنین کمبود تنوع غذا در سفر احساس خوشایندی را برایشان ایجاد نمی‌کند. غذاهای بین راهی هرچقدر هم خوشمزه، اما وقتی تنوع نداشته باشد برای آن‌ها جذابیتی ندارند. این شد که متین قدم در راه گردشگری غذا گذاشت و ایده «تور غذای ایرانی» که از قبل در مورد آن اطلاعات داشت به ذهنش رسید. در قدم بعدی از طریق اینستاگرام شیرین طحانان را شناخت که به علت زندگی خارج از ایران مسلط به زبان انگلیسی بود، به تازگی آشپزخانه آموزش آشپزی تأسیس کرده بود و به قول متین بسیار باسلیقه بود. با مطرح کردن ایده‌اش و استقبال شیرین برای همکاری، کار «تور غذای ایرانی» آغاز می‌شود.

غذا پختن یخ آدم‌ها را باز می‌کند

تور غذای ایرانی با بازارگردی شروع می‌شود. گردشگران مواد اولیه برای آشپزی را تهیه می‌کنند و مراوده فروشنده ایرانی و خریدار را از نزدیک لمس می‌کنند. متین از غذا پختن دسته جمعی با مشارکت کامل افراد می‌گوید که چگونه همه را با یکدیگر صمیمی‌تر می‌کند. تجربه «تور غذای ایرانی» نشان می‌دهد که گردشگران سوال‌های خود را راحت‌تر می‌پرسند. فرصت گفتگو در مورد سبک ازدواج‌های ایرانی تا پوشش زنان ایرانی و... را به آنان می‌دهد. چای می‌نوشند، دسری که درست کردند را می‌خورند و از ایران سخن می‌گویند.

هر فصل منوی خاص خود را دارد که در هر شهر متفاوت است. آش پیش غذای زمستان و آب دوغ خیار پیش غذای تابستان تور است. غذاها طوری انتخاب شده‌اند که بیشتر ایرانیان در خانه‌هایشان طبخ می‌کنند و اغلب در رستوران‌ها پیدا نمی‌شود. مواد اولیه آن هم در کشورهای متفاوت پیدا می‌شود. غذاهای لاپلویی و جالب که برای گردشگران  که ترکیب برخی از آنان عجیب است: «فکر نمی‌کردم آلبالو لای پلو انقدر خوشمزه شود!»

تور شکم‌گردی

یک سال بعد از افتتاح «تور غذای ایرانی»، تور شکم‌گردی به فعالیت‌های این مجموعه اضافه می‌شود. این انتخاب برای آن دسته از گردشگران خوب است که علاقه‌ای به آشپزی ندارند و دنیای طعم و رنگ غذاها و خواراکی‌ها را دوست دارند.

تور شکم‌گردی از صبحانه شروع می‌شود. با بازارگردی ادامه پیدا می‌کند. در این تور بستنی سنتی و ناهار ایرانی می‌خورند و در کارگاه سمنو پزی و سوهان‌پزی پخت سمنو و سوهان را از نزدیک را مشاهده می‌کنند. راهنمایان در همه تورها زمانی که سمنو ببینند، هفت‌سین و فرهنگ نوروز را برای گردشگران توضیح می‌دهند. انواع ترشی، لواشک و مربای ایرانی مخصوصاً مربای هویج برای آن‌ها دیدنی و جذاب است. در تور شکم‌گردی به عطاری می‌روند و از عرق‌های مختلف صحبت می‌کنند. لبنیاتی‌های غیر پاستوریزه هم مورد توجهشان قرار می‌گیرد. گردشگران انواع نانوایی‌ها را می‌بینند و نان‌های ایرانی را می‌شناسند و مزه می‌کنند. در مسیر تور شکم‌گردی تهران سقاخانه قرار دارد که برای گردشگران توضیح می‌دهند که سقاخانه چیست و ایرانیان در مود سقاخانه چه اعتقاداتی دارند.

امامزاده صالح(ع) نیز بخشی از تور شکم‌گردی این مجموعه است. در امامزاده به گردشگران آجیل مشکل‌گشا می‌دهند و برای آن‌ها از مفهوم آجیل مشکل‌گشا و اینکه شامل چه چیزهایی می‌شود می‌گویند. همچنین داستان نذرهای غذا و نذری‌های محرم در ایران را برای آن‌ها توضیح می‌دهند که بسیار مورد توجه آن‌ها قرار می‌گیرد.

از آش سبزی شیراز تا آشپزی با خانواده زرتشتی

تور شکم‌گردی شیراز از نان و آش سبزی در بلوار شیراز که خود گردشگر مانند مردمی که در شیراز زندگی می‌کنند می‌خرد شروع می‌شود. در یزد تور با صبحانه یزدی که شامل عدسی است شروع می‌شود. برای گردشگران دیدن نوع دیگری از قهوه که «قهوه یزدی» است خیلی جذاب است. تور غذای یزد، یکی از جالب‌ترین فعالیت‌های این مجموعه است. آشپزی در یزد، درونمایه زرتشتی دارد. گروه به شهر تفت می‌روند که غالباً زرتشتیان در آنجا زندگی می‌کنند. باغ خانواده تفتی در انتظار آن‌ها است. میوه می‌چینند، صبحانه می‌پزند و با خانواده محلی مشتک یزدی درست می‌کنند و برنامه‌های آشپزی زیادی را تجربه می‌کنند.

گردشگران چه می‌گویند؟

متین لشکری بازخوردهایی که از گروه‌های مختلف دریافت کرده‌اند را فوق‌العاده می‌داند. حتی خیلی از آن‌ها دوستان و آشنایان خود را به تجربه تور غذای ایرانی سفارش کرده‌اند. مسافران از دنیای ادویه‌ها لذت می‌برند که یکی از این‌ مواد خاکشیر است که تا زمان سفر به ایران چیزی از آن نشنیده‌اند. آنان از تخم شربتی در نوشیدنی‌ها استفاده نمی‌کنند و این کاربرد برایشان بسیار جالب است. در کلاس‌های آشپزی دم کردن درست زعفران و نحوه طبخ پلوی نرم و لطیفی که برایشان دوست داشتنی است را یاد می‌گیرند. برای گردشگران این که در ایران سبزی مورد نیاز آشپزی را انتخاب می‌کنید و فروشنده با دستگاه آن را خرد می‌کند خیلی جالب و کاربردی است: «ای کاش در لبنان هم چنین چیزی بود تا سبزی تبوله را خرد می‌کردند.» متین در برخورد با گردشگران کسی را ندیده که از آمدن به ایران شگفت‌زده نشود. این گردشگران به نظر او بسیار ارزشمند هستند زیرا در مورد ایران به واسطه محبت و خونگرمی که از ایران و ایرانیان دیده‌اند، محتوا تولید می‌کنند که نقش مهمی در جذب گردشگران و تقویت بازاریابی دهان به دهان ایفا می‌کند.

گزارش: مروارید باقری