گروه ایرنا زندگی - این گزارش قصد دارد شما را به سفری خاطره‌انگیز و فراموش‌نشدنی به منطقه‌ای بی‌نظیر و بکر در غرب کشور دعوت کند. جایی که از رفتن به آن پشیمان نمی‌شوید و باز هم دوست دارید در اولین فرصت دوباره به آنجا سفر کنید. این مکان، روستای شگفت انگیز و تماشایی، روستای هجیج کرمانشاه است؛ روستایی با معماری منحصربه‌فرد، طبیعت زیبا و دل‌نواز و جاذبه های متعدد که در منطقه اورامان این استان و در شهر پاوه قرار دارد.
پس در سفر به غرب ایران و روستاگردی در هجیج رویایی هم‌سفر ما باشید.
روستای هجیج کجاست؟
روستای هجیج در ۳۴ کیلومتری شهر پاوه و ۱۲۳ کیلومتری کرمانشاه در بخش نوسود قرار گرفته است. پاوه از شهرهای مرزی استان کرمانشاه است که در ۱۲۲ کیلومتری شمال غربی این استان قرار دارد. این شهرستان از شمال و شمال شرقی به شهرستان مریوان در استان کردستان، از شرق و جنوب به شهرستان جوانرود و از غرب به کشور عراق (اقلیم کردستان) منتهی می‌شود.
چگونه به روستای هجیج برویم؟
مسیر دسترسی و جاده‌ی روستای هجیج، یکی از زیباترین مسیرهای سفر جاده ای ایران است. برای رسیدن به هجیج که در میان دره‌ای سبز قرار گرفته باید از جاده‌ای پرپیچ و خم و از میان صخره‌های سنگی و چندین تونل عبور کنید.
پس به کرمانشاه بروید و از آن جا خودتان را به پاوه برسانید. مسیر کرمانشاه تا پاوه حدود دو ساعت طول می‌کشد و از پاوه تا هجیج ۲۵ کیلومتر راه در یک جاده‌ی کوهستانی در پیش دارید. پس از خروج از پاوه، تابلوهایی را که شما را به سوی نودشه راهنمایی می‌کنند، دنبال کنید. با ورود به جاده‌ی نودشه علائم راهنمای هجیج شما را به این روستا هدایت می‌کند. از نودشه تا هجیج ۹ کیلومتر مسیر کوهستانی پیچ‌درپیچ، چند تونل و دره‌ای از رودخانه‌ی خروشان سیروان را باید طی کنید.
مسیر دیگری نیز برای رسیدن به هجیج وجود دارد، شما می‌توانید به شهر مریوان بروید و جاده‌ی اورامان تخت را در پیش بگیرید، با گذر از اورامان تخت و ادامه‌ی مسیر به هجیج می‌رسید.
چرا این روستا هجیج نام دارد؟
جایی که هجیج قرار دارد، دره‌ای خوش آب‌وهوا و سرسبز است که این روستا را در آغوش خود پناه داده است. هجیج در زبان کردی به معنی دره‌ی سرسبز و عمیق است که نامی برازنده برای این روستا محسوب می‌شود. البته هجیج را به‌صورت حجیج نیز می‌نویسند.
هجیج؛ روستای پلکانی
بعد از گذر از مسیری پرپیج‌وخم با چشم‌اندازهای بی‌نظیر و منحصربه‌فرد در منطقه‌ی اورامان پاوه، هجیج در انتظار شما است. روستایی با معماری و طبیعت شگفت‌انگیز که وقتی پای بر آن بگذارید، شما را به دنیایی بکر و حیرت آور می‌برد. در این روستای شگفت‌انگیز همه چیز پر از صفا و صمیمیت است، حتی خانه‌ها. روستایی که شکل خاص معماری و بافت آن نشان از نزدیکی و اتحاد مردمانش دارد. خانه‌های هجیج به‌گونه‌ای شکل گرفته‌اند که بام خانه‌ایی، حیاط خانه‌ی همسایه است. خانه‌های سنگی‌ای که هرچند بزرگ نیستند اما خبر از بزرگی دل‌های مهربان ساکنانش می‌دهند.
این روستا ۵۳ هکتار مساحت دارد و یکی از زیباترین و پاکیزه‌ترین روستاهای اورامان به شمار می‌رود. شمال، غرب و جنوب هجیج را کوهستان و شرق آن را روستای سیروان احاطه کرده است. هجیجی‌ها مکان زندگی‌شان را با سنگ و بدون ملاط، به‌صورت خشکه‌چین در دو طبقه و رو به رود سخاوتمند و حیات‌بخش سیروان و در پناه دره‌ای که با مهربانی آن‌ها را در آغوش خود جای داده است، ساخته‌اند.
البته امروزه خانه‌هایی با مصالح مقاوم‌تر و جدید نیز دیده می‌شود. خیابان‌ها نیز سنگ‌فرش شده و به‌صورت نیم‌دایره ایجاد شده‌اند. در شکل‌گیری بافت این مکان، شیب و خط قعر دره به‌عنوان آبراه و کمبود زمین، تاثیر گذار بوده است.
تاریخچه شکل‌گیری هجیج
در مورد شکل‌گیری روستای هجیج روایت‌های متعددی وجود دارد. برخی می‌گویند: فردی از خاندان ائمه اطهار (ع) که در پی مبارزه علیه ظلم خلفای عباسی به این منطقه می‌آید و بنای روستای هجیج را می‌گذارد. وی در عبور از هر روستایی که بر سر راه بود یک فرد صنعت‌گر را با خود همراه کرد. آهنگری از روستای شرکان نخستین فردی بود که به او پیوست و پس از او نجاری از روستای سرخه کوت با آن‌ها همراه شد. آن‌ها پس از عبور از کوه‌های هفت کشان، کوه تخت، شاهو، دازانی و زرده، معماری از روستای دیوزپا، گیوه‌کشی از منطقه پاوه، جولابافی از روستای بدرآباد ماهی‌دشت و گیوه‌بافی از روستای طویله را با خود همراه کردند تا به محل هجیج رسیدند و بنای این روستا را بنیان نهادند.
و اما حالا به سراغ دیدنی‌های روستای هجیج می‌رویم، در ادامه با ما همراه باشید.
جاهای دیدنی هجیج
همه‌چیز برای قابی از خاطرات رویایی و دلنشین آماده است؛ چراکه هجیج پر از زیبایی و چشم‌اندازهای تماشایی است که می‌توانند بهترین سوژه‌های شما برای عکاسی و ثبت لحظه‌های به‌یادماندنی باشد. هجیج مجموعه‌ای دیدنی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی، طبیعی، مذهبی، آبی و صنایع دستی کرمانشاه را در خود جای داده است. کوسه هجیج، رودخانه‌ی سیروان، چشمه بل و غیره، از دیدنی‌های این روستا است که در ادامه با این مکان‌ها آشنا می‌شوید.
رودخانه سیروان: رودخانه‌ی سیروان یکی از جاذبه‌های طبیعی هجیج و از رودخانه‌های پرآب این منطقه است. حواشی این رودخانه و مناظر و چشم‌انداز سرسبز آن، از تفرجگاه‌های گردشگران در فصل‌های بهار و تابستان محسوب می‌شود.
سد داریان: داریان، نام سد روستای هجیج است، سدی خاکی که روی رودخانه‌ی سیروان ساخته شده و در مجاورت هجیج و روستای داریان قرار دارد. وجود این سد و رود سیروان امکان قایق‌رانی گردشگران را فراهم کرده و می‌توانید لذت این تفریح را در هجیج داشته باشید.
چشمه بل: بل، چشمه‌ای خروشان است که همچون آبشار از دل کوه بیرون می‌آید و راهی رودخانه‌ی سیروان می‌شود. این چشمه دارای خواص درمانی و معدنی است و جالب آن که در تمامی فصول سال پرآب است. فاصله‌ی هجیج تا بل، دو کیلومتر است.
ارتفاعات شاهو: شاهو از ارتفاعات هجیج است که بخشی از رشته کوه‌های زاگرس به‌شمار می‌رود و دارای طبیعت بکر و تماشایی به‌همراه مراتع و چراگاه‌های سرسبز مثل پیاز، دول میشا و گاول است. در دامنه‌ی ارتفاعات شاهو چشمههای فراوانی وجود دارد که آب کشاورزی و آشامیدنی شهرها و روستاهای پیرامون را تأمین می‌کنند. گونههای گیاهی به‌ویژه دارویی مانند گل گاوزبان، ختمی، گون و شنگ در شاهو رشد می‌کنند. خرس، شغال، گرگ و روباه نیز از جانورانی نیز که در این ارتفاعات دیده می‌شوند.
کوسه هجیج: از جاذبه‌ی مذهبی هجیج، امامزاده عبیدالله است که به کوسه هجیج معروف است و بسیار مورد احترام اهالی روستا است.
مسجد جامع: مسجد روستا دارای ستون‌های چوبی و تزیینات زیبای کنده‌کاری است. گفته می‌شود نجاران هجیج، از نسل همان هنرمندی هستند که همراه کوسه هجیج به این مکان آمده‌اند.
حوض پیر: حوض پیر، حوضی قدیمی است که دیوارهایی از سنگ‌های ریز و درشت و تخته سنگی مسطح در سقف قرار دارد. این مکان قبل از لوله کشی آب محلی برای وضو و استفاده‌ی روزانه مردم هجیج بود و دو جوی جداگانه زنانه و مردانه جهت وضو گرفتن دارد. این حوض در مرکز روستا و در جایی پایین‌تر از سطح روستا قرار دارد.
خانقاه: از بناهای مذهبی هجیج، خانقاه آن است که پیروان قادریه (از طریقت‌های تصوف اهل سنت) در آن به ذکر و سماع می‌پردازند.
چله خانه: چله‌خانه و عبادتگاه کوسه هجیج، مکانی برای اعتکاف و چله نشینی به حساب می‌آید. داخل این مکان سنگی، گل‌اندود است و ستون‌های چوبی نیز دارد. قدمت این چله‌خانه به قرن دو هجری قمری می‌رسد و از آثار ملی روستا است.
مردمان هجیج
ساکنان هجیج مردمان کرد مهربان و مهمان‌نواز هستندی که با لهجه‌ی کردی هورامی صحبت می‌کنند. مردمانی خودکفا که به لطف مراتع و چراگاه‌های سرسبز و با صفا به دام‌داری مشغول‌اند و در کنار آن به نگهداری و پرورش انواع طیور نیز می‌پردازند. کشک، شیر، دوغ، روغن حیوانی و کره از فرآوردههای لبنی هجیج است. باغ‌داری نیز یکی دیگر از فعالیت‌های این اهالی است و میوههایی مثل گردو، انار و انگور از محصولات این روستا محسوب می‌شوند. پرورش درختان نیز یکی از مهم‌ترین منابع برای تأمین درآمد مردم روستا به شمار می‌رود. ساکنان روستا در برخی مواقع نیز صخره‌های کوه را می‌تراشند و گود می‌کنند. سپس با ریختن خاک و کود در آن، سیب‌زمینی و صیفی‌جات و حتی درخت پرورش می‌دهند.
کار و هنر مردمان هجیج به این فعالیت‌ها خلاصه نمی‌شود؛ در گذشته جولایی، چوخورانه و مَرس بافی نیز از هنرهای دیگر این اهالی بوده است که دوباره در حال احیای آن‌ها هستند. در حال حاضر برخی به تولید گلیم، جاجیم، شال، گیوه، دستمال و سبد، لباس‌های محلی رنگارنگ و به‌ویژه گیوه که پاپوش سنتی کردها است و به آن «کِلاش» می‌گویند، می‌پردازند. در سفر به این منطقه، خرید لباس‌های محلی رنگارنگ و به‌خصوص سوغات روستای هجیج یعنی گیوه را فراموش نکنید. جالب بدانید که گیوه‌ی هجیجی برای پای چپ و راست تفاوتی نمی‌کند و دیگر کفش‌های‌تان لنگه به لنگه نمی‌شود.
پوشش مردان هجیج نیز دیدنی است و چشم‌نوازی می‌کند. مردان از کلاه، شلوار کردی، قبا (نوعی پوشش بلند)، سره (نوعی قبای کوتاه) و گیوه برای پوشش خود استفاده می‌کنند و زنان نیز سربند، پیراهن، کُلَنجه (نوعی پوشش با تزیینات مختلف)، قبا (نوعی لباس آستیندار) و جافی (نوعی شلوار) بر تن می‌کنند.
مراسم و رویدادهای هجیج
یکی از مهم‌ترین مراسمی که در هجیج برگزار می‌شود، مراسم ذکر و سماع دراویش طریقت قادریه است. دراویش در روزهایی خاص در مراسمی که با دف و هوره برگزار می‌کنند به ذکر و سماع می‌پردازند. آن‌ها با حالت گریه و استغاثه به خلسه فرو می‌روند و در همین حال از مرید و مرشد خود یاری می‌طلبند. نواها و رقصهای عرفانی بخشی از این مراسم خاص را تشکیل می‌دهند. در مورد هوره هم بهتر است بدانید که هوره؛ آواز ممتدی است که خواننده، شعرها و ابیات بی‌شماری را در ذهن داشته و آن‌ها را هنگام آواز به‌صورت پی‌درپی استفاده می‌کند، گاه شعرها سروده‌ی خود خواننده است و گاهی شعرهای مورد استفاده متعلق به شاعر دیگری است. بان بنه‌ای، بنیری‌چر، دودنگی، باریه، غریبی، ساروخانی، گل و دره، پاوه موری، قطار، هجرانی، مجنونی، سحری و هی‌لاوه، مقام‌های «هوره» هستند.
در مورد موسیقی محلی این منطقه نیز جالب است بدانید سازی هجیجی‌ها استفاده می‌کنند، شمشال است که نوای سوزناکی دارد. این ساز یکی از انواع سازهای بادی است و شبیه نی میباشد که همراه با آوازهای سوزناک و گیرا نواخته می‌شود. در مراسم مختلف به‌ویژه در سوگواریها و مراسم حماسی نیز از این ساز استفاده می‌کنند.
غذاهای محلی هجیج
برای کسانی که در سفر به‌دنبال غذاهای محلی و امتحان کردن خوراکی‌های مختلف هستند، هجیج با غذاهای محلی و خوش‌مزه یکی از بهترین مکان‌ها است. پس در سفر به در این روستا از غذاهای کردی این منطقه غافل نشوید. برخی از غذاهای هجیجی مخصوص فصل زمستان اما نگران نباشید؛ در هر زمان که به آن جا سفر کنید، می‌توانید کوفته هجیجانه، خورشت قسقوان و ترخینه را نوش جان کنید.
اما غذاهای محلی در اینجا خلاصه نمی‌شود و شما می‌توانید جاده‌ی هجیج را حدود نیم ساعت ادامه دهید و به روستایی به نام بلبر برسید. این روستا در کنار طبیعت زیبا، رستوران‌های کبابی دارد و گوشت بسیار تازه‌ی گوسفندی را به‌صورت چنجه عرضه می‌کند و مزه‌ی این کباب برای همیشه زیر دندانتان می‌ماند. خوراکی‌های هجیج با کباب بلبر تمام نمی‌شود؛ چون بوی نان تازه شما را وسوسه می‌کند و به سوی خود می‌کشد و اگر کمی دقت کنید، می‌بینید که درست روبه‌روی همین کبابی‌ها، نوعی نان ضخیم، شبیه تافتون پخت می‌شود. این نان که کلانه نام دارد به این شکل تهیه می‌شود که آن را در روغن سرخ می‌کنند و داخل چرب و خوش طعمش را را با سبزیجات محلی پر می‌کنند.
بهترین زمان سفر به روستای هجیج
روستای هجیج اقلیمی معتدل و کوهستانی دارد. در فصل زمستان به‌دلیل بارش برف و باران هوای این منطقه سرد و در فصل بهار و تابستان از هوای بسیار مطبوع و دل‌پذیری برخودار است. هرچند هر فصل و زمانی هجیج زیبایی خاص خود را دارد اما بهترین زمان رفتن به هجیج بهار و تابستان است.
اقامت در روستای هجیج
به گزارش وب گاه گردشگری کجارو، نگران اقامت در روستای هجیج نباشید؛ چراکه در این روستا مسافرکاشانه و اقامتگاه های بوم گردی زیادی وجود دارد. البته در زمان‌هایی که گردشگران زیادی به این منطقه سفر می‌کنند، روستاییان نیز خانه‌های خود را به مسافران اجاره می‌دهند.