گروه ایرنا زندگی - سال ۱۴۰۲، در حالی به استقبال ماه رمضان می‌رویم که مشغول دیدوبازدید نورزی هستیم. برخی تلاقی این دو مناسبت مذهبی و ملی را فرصت مناسبی برای انجام عبادت‌های پرفیض ماه رمضان ازجمله صله‌رحم می‌دانند و برخی دیگر که اولین بار است مقارن شدن نوروز با ماه رمضان را تجربه می‌کنند، نه شور و شوقی برای عید نوروز دارند و نه حس و حالی برای روزه‌داری!
در این میان، مسئله مهمی که برخی والدین با آن مواجه هستند روزه گرفتن روزه اولی‌ها در نوروز است اما اینکه چطور می‌توانیم نوروز رمضانی مفرح و متفاوتی را رقم بزنیم، موضوعی است که درباره آن با دکتر طاهره همیز، کارشناس مسائل دینی و تربیتی و استاد دانشگاه به گفت و گو پرداختیم.
در نوروز امسال از الهامات منفی به دور خواهیم بود
دکتر همیز با اشاره به اهمیت تلاقی ماه رمضان هم‌زمان با تعطیلات نوروز به ایرنازندگی می‌گوید: «مقارن شدن ماه رمضان با عید نوروز بسیار مبارک و زیبا است، به جهت اینکه شیطان در ماه رمضان در قل و زنجیر است و مردم الهامات منفی ندارند و از چشم و هم‌چشمی، مقایسه، غیبت، دروغ، تهمت و... به دور هستند و به برکت این ماه، صله رحم و دیدو بازدیدها بیش از سال‌های قبل رواج خواهد داشت.»
وی ادامه می‌دهد: «خداوند در آیه ۲۶۸ بقره می‌فرماید "الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْر؛ شیطان شما را وعده فقر و بی‌چیزی دهد..." درواقع شیطان با افکار و توهمات منفی مدام انسان را آزار روحی می‌دهد ولی ماه رمضان چون شیاطین در قل و زنجیر هستند، این اتفاق نمی‌افتد.»
عید نوروز فرصت خوبی برای کودکان روزه اولی است
همیز تقارن ماه رمضان و عید نوروز را فرصت خوبی برای کودکان روزه اولی می‌داند و می‌گوید: «در ایام عید، بچه‌ها به دلیل تعطیلات فرصت بیشتری برای استراحت دارند و می‌توانند بیشتر بخوابند و کمتر متوجه گرسنگی در طول روز شوند.»
این کارشناس مسائل دینی و تربیتی به‌منظور لذت‌بخش کردن عید نوروز و ماه رمضان برای کودکان روزه اولی می‌گوید: «حتماً از افطار به بعد دیدوبازدیدها انجام شود چراکه صله‌رحم واجب است و خیلی در اسلام سفارش شده که صله‌ی رحم باعث زیادی عمر، پربرکت شدن مال و رفع بدبختی‌ها و ناهنجاری‌ها است و برعکس ترک صله‌رحم منجر به فقر، بیماری و... می‌شود؛ بنابراین، با شب‌نشینی بعد از افطار هم سنت پسندیده صله‌رحم را به‌جا آورید و هم زمینه شادی و خوشحالی کودکانتان را فراهم کنید.»
کاری کنید تا کودکان شیرینی ارتباط باخدا را بچشند
همیز پاداش‌های روزه‌داری را باعث رغبت به انجام این عبادت می‌داند و می‌گوید: «زمانی که فکر انسان نسبت به یک مسئله‌ای تغییر می‌کند، عمل به تعاقب آن نیز عوض خواهد شد لذا تلقین روحی افراد را به انجام کارهای بسیار سخت دعوت می‌کند. مثلاً برای لاغری، پزشکان با ادعاها و تغییر رژیم غذایی، فکر فرد را تغییر می‌دهند و وقتی فرد به نتیجه لاغری در مدت کوتاهی دست می‌یابد، خوشحال شده و سختی کم‌غذا خوردن را می‌پذیرد لذا در خصوص روزه‌داری باید از این روش استفاده کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «ما در خصوص پاداش روزه روایات زیادی داریم مثلاً درباره پاداش روزه‌داران، روایتی است که شخصی یهودی از رسول خدا (ص) پرسید: ای محمد؛ پاداش روزه‌داران چیست؟ رسول خدا (ص) فرمود: هیچ مؤمنی نیست که برای خشنودی خدا ماه رمضان را روزه دارد، جز آنکه خداوند هفت خصلت برای او قرار دهد: آنچه از حرام در بدنش باشد آب خواهد شد، به رحمت خدا نزدیک شود، کفاره اشتباه پدرش آدم خواهد بود، خداوند سکرات و سختی مرگ را بر او آسان گرداند، در روز قیامت از گرسنگی و تشنگی در امان خواهد بود، به او ورقه برائت و بیزاری از آتش داده خواهد شد، از خوراکی‌های پاکیزه بهشت به او بخوراند.»(وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۱۷۲)
به گفته همیز، حجم بالای احادیث در خصوص پاداش روزه برای این است که انسان را ازنظر فکری و روحی آماده انجام این عبادت کند. این عبادت به‌اندازه‌ای باعظمت است که گفته‌شده خواب روزه‌دار عبادت و نفسش تسبیح خداست لذا انسان، سی روز در فضای ماه مبارک رمضان مورد کرامات پروردگار قرار می‌گیرد.
این کارشناس تربیتی می‌گوید بابیان پاداش‌های روزه برای کودکانتان، کاری کنید تا آنها شیرینی ارتباط با خدا را بچشند: «برای کودکانتان از اتفاقات قشنگی که در ماه رمضان می‌افتد، بگویید؛ اینکه شب قدر گناهان انسان بخشیده می‌شود، بیست و هفتم رمضان خانه‌ها از شیاطین پاک‌سازی‌شده و روز عید فطر، عیدی‌تان را از خداوند می‌گیرید. زمانی که از پاداش‌ها و فلسفه روزه‌داری برای جوانان گفته شود آنها اداره قوی برای انجام این عبادت باعظمت پیدا خواهند کرد.»
او با اشاره به جمله‌ای از امام خمینی (ره) می‌گوید: «جوان‌ها جدیدالعهدند، کم گناه کردند لذا وقتی آداب دینی را به آنها یاد می‌دهید به‌درستی اجرا می‌کنند. این بزرگ‌ترها هستند که به دلیل گناهان توان اجرای عبادت خداوند را ندارند یا انجام این عبادت پربرکت را سخت می‌دانند و بعد خودشان را با کودکانشان مقایسه می‌کنند؛ درحالی‌که روزه گرفتن برای کودکان بسیار شیرین و لذت‌بخش است.»
عید نورز فرصت خوبی برای بهره‌مندی از ثواب افطاری دادن است
ماه رمضان امسال فرصت خوبی برای دیدوبازدید و بهره‌مندی از ثواب افطاری دادن است اما متأسفانه مشکلات اقتصادی سرها را در لاک خود فروبرده و خیلی‌ها به بهانه گرانی و وضعیت اقتصادی موجود خودشان را از ثواب این سنت الهی محروم می‌کنند؛ دکتر همیز دراین‌باره می‌گوید: «اگر بتوانیم فرهنگ ساده زیستی و دوری از تجملات را در میان خود و اطرافیانمان جا بیندازیم و عادت کنیم که به هر بهانه‌ای در عین سادگی و صمیمت بیشتر با یکدیگر معاشرت داشته باشیم، دیگر گرانی و تورم در زندگی حداقل تأثیراتش را خواهد داشت.»
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «در ایام نوروز می‌توانید بعد از افطار دیدوبازدیدها را انجام دهید. همچنین برای بهره بردن از ثواب افطاری دادن لازم نیست سفره آن‌چنانی برای فامیل بیندازید بلکه با باز کردن روزه یک روزه‌دار نیز می‌توانید از ثواب افطاری دادن بهره‌مند شوید؛ لذا می‌توانید لحظه افطار یک جعبه شیرینی یا خرما را به اهالی مسجد یا عابران خیابان تعارف کنید و ثواب افطاری دادن را ببرید. حتی می‌توانید در هزینه برپایی سفره افطار در مساجد نیز مشارکت نمایید و ثواب آن را هدیه به روح اموات و شهدا کنید.»
همیز افطاری دادن را باعث افزایش روزی می‌داند و می‌گوید: «افطاری دادن موجب افزایش روزی، انس و الفت، پیوند ارحام و ترویج خوبی‌ها و دوستی‌هاست اما مهم‌ترین اثر افطاری، ترویج فرهنگ روزه‌داری است ضمن آنکه شادی و طراوت فوق‌العاده‌ای هم به ماه رمضان می‌بخشد.»