گروه ایرنا زندگی - تعارض بین زوجین تا حد زیادی طبیعی است. تا جایی که دکتر جان گاتمن روانشناس معروف امریکایی می‌گوید "انتظارنداشتن مشکل ارتباطی در یک رابطه، مانند این است که هر بار که به توپ گلف ضربه می‌زنید، انتظار داشته باشید که سوراخی در یکی از آنها ایجاد شود." آنچه مهم است دلیل به‌وجودآمدن تعارض بین زوجین و نحوه حل آن است که دکتر پروانه محمدخانی، متخصص روانشناسی، عضو هیئت‌مدیره انجمن روانشناسی ایران و استاد دانشگاه در اینباره به ارائه توضیحاتی می‌پردازد.
باورها و برداشت‌های غلط در مورد تعارض زوجین
محمدخانی یکی از دلایل بروز اختلاف بین زوجین را تعارض بین آنها دانست و گفت: «تعارض زمانی به وجود می‌آید که زوجین در مورد یک موضوعی نظر، عقیده و نگرش متفاوتی دارند؛ اما یکی از موانعی که متأسفانه بر سر راه‌حل تعارض و گفتگوی مؤثر و سازگارانه می‌تواند وجود داشته باشد، نگاه غلط به تعارض است.»
او تأکید کرد: «بعضی افراد وجود تعارض را نشانه ضعف روابط زوجین می‌دانند و می‌گویند ما نباید مشکلاتی داشته باشیم؛ بعضی آقایان اساساً محلی از اعراب برای نظر همسرشان ندارند و معمولاً حل مسائل را مردانه می‌دانند و به‌هیچ‌وجه برای نظر زن و برای احساسات او جایگاهی قایل نیستند.»
محمدخانی با بیان اینکه فرهنگ مردسالارانه مانعی برای گفتگوی مؤثر بین زوجین است، گفت: «فرهنگ‌های مردسالارانه و رئیس محور همواره صحبت از این می‌کنند که یکی تصمیم می‌گیرد و دیگران باید اجرا کنند؛ این بزرگ‌ترین مشکلی است که می‌تواند به‌عنوان یک مانع برای گفتگوی مؤثری بر سر راه زوجین قرار بگیرد.»
این روانشناس یکی دیگر از عواملی که مانع گفتگوی مؤثر زوجین می‌شود را الگوی سکوت یا اجتناب از حل تعارض دانست و افزود: «گاهی دیده شده که زوجین مایل نیستند بحث راجع به یک موضوعی را ادامه دهند و ترجیح می‌دهند که مشکلات یا خودبه‌خود و در روند زمان حل شود یا اساساً مشارکتی برای حل مشکلات ندارند. گاهی می‌بینیم که زوجین با این تفکر که "این مشکل تو است و خودت باید حلش کنی" مانع از ایجاد یک گفتگوی سالم با طرف مقابلشان می‌شوند.»
این روانشناس تصریح کرد: «مشکلات مالی زوجین، تفاوت‌های عقیدتی - فرهنگی - دینی و اجتماعی و فرزندپروری از موضوعات دیگری است که می‌تواند باعث تعارض بین زوجین شود.»
حل تعارضات بین‌فردی نیاز به مشارکت دونفره دارد
محمدخانی گفت: «حل تعارضات بین‌فردی در درجه اول مشارکت دونفره می‌طلبد و نیاز به مدیریت احساس، افکار و رفتارهای ناسازگارانه دارد.»
او تأکید کرد: «زوجینی که دچار تعارض و مشکلات هستند حتماً لازم است آموزش ببینند. اعتقاد به برنده بودن سرانجامی ندارد و معمولاً مثل جنگ‌ها که برنده و بازنده دارد، خسارت آن در نهایت برای کسی است که بازنده را از میدان زندگی خود خارج می‌کند. به‌هرحال نگاه زوجین برای حل تعارض باید بین‌فردی باشد که این امر، حداقل نیاز به گفتگو و تعامل دونفره دارد.»
الگوهای غلط ارتباطی را رها کنید
به عقیده محمدخانی، قطع کلام دیگری برای صحبت‌کردن، عدم درک عاطفی طرف مقابل، موضوعات را موکل کردن به زمان دیگر و حتی پیش‌کشیدن مشکلات قبلی برای عقب راندن طرف مقابل در موضوع فعلی، تمسخر، تهدید، تهمت‌زدن، برچسب‌زدن، فقدان همدلی، بهانه‌جویی، غرزدن، ایرادگرفتن، افتادن در چرخه تلافی‌جویانه و تبادل منفی رفتار، بی‌اعتبار کردن یا کوچک‌کردن همدیگر، تفسیرهای منفی و... از ضعف‌های مهارت‌های ارتباطی است. او تصریح کرد: «سرانجام این کشمکش‌ها می‌تواند قهر، کناره‌جویی، طلاق عاطفی و نهایتاً طلاق رسمی باشد که به زندگی زناشویی خاتمه می‌دهد.»
این استاد دانشگاه گفتگوی باز برای بیان احساس را یکی از راه‌های ارتباط سازنده بیان کرد و گفت: «هر کدام از طرفین باید مطمئن شوند که با بیان احساسشان طرف مقابل پذیراست و گوش می‌دهد. یکی از مسائل رایج در بین زوجین این است که در صورت بروز تعارض بر سر یک مشکل خاص، صدها مسئله دیگر را مطرح می‌کنند و فضای صحبت‌کردن را آلوده به موضوعاتی می‌کنند که جای طرحشان در آن زمان نیست. زوجین باید نحوه حل تعارض و گفتگوکردن را یاد بگیرند.»
محمدخانی یکی دیگر از ارتباط‌های مخرب را نفی مشارکت و تصمیم‌گیری یک‌طرفه دانست و افزود: «متأسفانه زوجین مهارت‌های ارتباطی را از والدین خود یاد می‌گیرند و هر کدام کوله باری از مهارت‌های غیراصولی از والدینشان را به دوش می‌کشند؛ درحالی‌که ما باید برخی از این شیوه‌های ارتباطی که به دردمان نمی‌خورد را رها کنیم و سعی کنیم با آموزش مهارت‌های ارتباطی آنچه باعث دوام به زندگی زناشویی‌مان می‌شود را گزینش کنیم.»
این متخصص روانشناس با بیان اینکه ضعف‌های ارتباطی دوطرفه است، گفت: «هرگز دعوایی شکل نمی‌گیرد مگر اینکه دو طرف دعوا وجود داشته باشند و برای سازگاری و اداره‌کردن روابط هر دو طرف نیاز به آموزش و کنارگذاشتن الگوهای غلط از اطرافیان دارند.»