گروه ایرنا زندگی - همدان شهری زیبا و مملو از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی محسوب می‌شود که سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری از آن بازدید می‌کنند. این شهر که با توجه به مستندات تاریخی، در دوران مادها احداث شده و نخستین پایتخت ایران‌زمین به شمار می‌رود، از مراکز مهم فرهنگ و تمدن ایران است.
بدیهی است که برای معرفی همدان با آثار باستانی برجای‌مانده از دل تاریخ، باید روزها و شاید هفته‌ها را در خدمت گرفت تا بتوان تمامی زیبایی‌های طبیعی و گردشگری را مشاهده کرد. بنابراین در این مقاله تنها به معرفی برخی از مهم‌ترین و محبوب‌ترین جاهای دیدنی همدان می‌پردازیم.
۱. آرامگاه بابا طاهر عریان
آدرس: همدان، میدان باباطاهر عریان
در شهر همدان، مقبره‌ای متعلق به یکی از عارفان و شاعران مشهور ایرانی به نام باباطاهر عریان قرار دارد که اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری قمری زندگی می‌کرده است؛ بزرگ‌مردی که بیشتر به‌دلیل دوبیتی‌هایش در بین جهانیان شهره است. تزیینات معماری صورت‌گرفته در این اثر، با دقت و ظرافت خاصی انجام شده و آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر تبدیل کرده است.
۲. غار علیصدر
آدرس: استان همدان، شهر کبودرآهنگ، غار علیصدر
غار علیصدر را می‌توان مشهورترین دیدنی همدان دانست که لقب طویل‌ترین غار آبی جهان را به خود اختصاص داده است و در ارتفاعات ساری قیه و در نزدیکی روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ استان همدان قرار دارد. زیبایی‌های این پدیده طبیعی همواره باعث شگفتی و حیرت بازدیدکنندگان می‌شود.
۳. آرامگاه ابوعلی سینا
آدرس: همدان، میدان بوعلی سینا
ابوعلی‌سینا شاعر، فیلسوف، پزشک و دانشمند مشهور ایرانی است که در قرن چهار هجری شمسی و در شهر همدان سکونت داشت. آرامگاه وی که طبق معماری برج قابوس ساخته شده است، امروزه در شهر همدان و در میدانی به نام همین دانشمند قرار دارد. این مکان با حضور درختان چنار و آب‌نماهای زیبا، به تفریحگاه تبدیل شده است و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همدان به شمار می‌رود.
۴. آرامگاه حیقوق نبی
آدرس: استان همدان، تویسرکان، خیابان شهید اشرفی اصفهانی، انتهای خیابان حیقوق نبی
در شهرستان تویسرکان استان همدان بنایی وجود دارد که آن را متعلق به حیقوق نبی (ع)، از پیامبران الهی قلمداد می‌کنند. قدمت این مقبره مربوط به دوران حکومت سلجوقیان و قرن هفتم هجری است.
۵. تپه هگمتانه
آدرس: همدان، خیابان اکباتان
هگمتانه پایتخت ام‍پراتوری مادها و نخستین پایتخت ایران‌زمین از قدیمی‌ترین شهرهای تاریخی است که در دل تپه‌ای وسیع به نام تپه هگمتانه قرار دارد. این تپه باستانی که پهناورترین تپه تاریخی کشور به شمار می‌رود، در شهر همدان امروزی قرار دارد و از قدمتی حدود سه هزار سال برخوردار است.
۶. دهکده گنج نامه
آدرس: همدان، ضلع شرقی میدان گنجنامه، دهکده فرهنگی ورزشی توریستی گنجنامه
در شهر همدان، مجموعه‌ای تفریحی، گردشگری و ورزشی قرار دارد که از آن به نام دهکده گنجنامه همدان یاد می‌شود و در نزدیکی سنگ‌نوشته‌های گنجنامه ساخته شده است. اقلیم مناسب، طبیعت دلچسب و مناظر زیبای پیرامون این مجموعه تفریحی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت آن بین گردشگران داخلی و خارجی بوده و همواره میزبان جمع زیادی از توریست‌های سراسر جهان است. تله‌کابین، پیست اسکی، آبشار، سنگ‌نبشته‌های باستانی و زیپ‌لاین، تنها بخشی از برنامه‌های تفریحی و ورزشی این دهکده است. کتیبه‌های تاریخی گنجنامه از دوران داریوش و خشیارشای هخامنشی برجا مانده‌اند.
۷. دشت میشان
آدرس: همدان، مسیر قله الوند، دامنه کوه الوند
در دامنه‌های کوه الوند، دشت میشان قرار دارد که گزینه مناسبی برای پیک‌نیک و کمپینگ و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و کوه‌پیمایی است.
۸. سراب گیان
آدرس: ۱۸ کیلومتری جنوب غربی نهاوند، ۲ کیلومتری تپه باستانی گیان
در ۳۰ کیلومتری جنوب نهاوند سرابی زیبا با چشم‌اندازی منحصربه‌فرد وجود دارد که از آن به نام سراب گیان یاد می‌شود و اطراف آن مملو از درختان کهنسال است. در دو کیلومتری این سراب، تپه باستانی با چندین هزار سال قدمت قرار دارد.
۹. بازار همدان
آدرس: همدان، محدوده خیابان‌های باباطاهر، اکباتان و شهدا
از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهر همدان، می‌توان بازار تاریخی این شهر را نام برد که اکثر بناهای آن، متعلق به دوره حکومت قاجاریان است. بازاری که همانند بسیاری از بازارهای سنتی کشور، مسقف بوده و در برخی از بخش‌های آن پوشش گنبدی استفاده شده است.
۱۰. امامزاده حسین (ع)
آرامگاه امامزاده حسین (ع)، یکی از مکان‌های ارزشمند شهر همدان است که با توجه به مستندات تاریخی، مقبره یکی از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است. البته برخی از مدارک تاریخی، این مکان را متعلق به پسر امام حسن عسگری (ع) می‌دانند. معماری زیبا و محوطه بیرونی آن از ویژگی‌های این مکان روحانی است.
۱۱. گنبد علویان
آدرس: چهارباغ علویان، نزدیک امامزاده عبدالله
گنبد علویان یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام در شهر همدان است که امروزه به یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری و مذهبی این شهر تبدیل شده است. این اثر تاریخی متعلق به اواخر دوران حکومت سلجوقیان و قرن ششم هجری قمری است. ظرافت، تزیینات منحصربه‌فرد و خارق‌العاده این عمارت تاریخی همواره مورد توجه گردشگران قرار دارد.
۱۲. دریاچه و سد اکباتان
آدرس: ۱۱ کیلومتری همدان
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری طبیعی در شهر همدان، دریاچه و سد اکباتان است که در ۱۱ کیلومتری شرق همدان قرار دارد. فضای زیبای اطراف دریاچه و ورزش‌های آبی و نیز بهره‌مندی از امکانات گردشگری، این مکان را به تفریحگاهی دوست‌داشتنی تبدیل کرده است.
۱۳. موزه تاریخ طبیعی همدان
آدرس: میدان مدرس، انتهای بلوار آزادگان، جنب دانشکده کشاورزی
موزه تاریخ طبیعی همدان به‌دلیل حضور گونه‌های مختلف و متنوع حیوانی، گیاهی و طبیعی ایران و جهان و همچنین نمونه‌های زنده، سنگواره و تاکسی‌درمی شده از گونه‌های مختلف جانداران، یکی از کم‌نظیرترین موزه‌های کشور است.
۱۴. حمام قلعه
آدرس: همدان، خیابان شریعتی، محله قلعه، حمام
یکی از حمام‌های سنتی شهر همدان، حمام قلعه است که متعلق به دوران حکومت قاجاریان است. این حمام قدیمی از وسعتی بالغ بر ۱۵۰۰ متر مربع برخوردار بوده و از دو بخش گرم و سرد تشکیل شده است. این عمارت تاریخی، امروزه به موزه مردم‌شناسی همدان تغییر کاربری داده و میزبان گردشگران است.
۱۵. برج قربان
آدرس: همدان، بین چهارباغ شهید مدنی و خیابان طالقانی جنب دبیرستان اندیشه
از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهر همدان، بنایی تاریخی و متعلق به قرن هفتم یا هشتم هجری است که از آن به‌عنوان برج قربان یاد می‌شود. به نظر می‌رسد که حسن بن عطار حافظ ابو العلا همدانی در این مکان دفن شده است. وجه تسمیه این اثر تاریخی به‌دلیل استفاده قرار گرفتن آن توسط فردی به نام قربان به‌عنوان سنگرگاه، در شورش افغان‌ها و در دوران حکومت صفویان است.
۱۶. کلیسای آنجلی همدان
آدرس: همدان، خیابان طالقانی
کلیسای آنجلی همدان، بنایی متعلق به دوران حکومت قاجاریان است که در شهر همدان قرار دارد. این عمارت تاریخی، بهره‌مند از معماری زیبا و کلاف‌بندی‌های چوبی است که از زیباترین ویژگی‌های تزیینات به کار رفته در آن محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد که کلیسا به همت رابی اسحاق ساخته شده و امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر تبدیل شده است.
۱۷. روستای ورکانه
آدرس: ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی همدان، بعد از سد اکباتان
در ۲۰ کیلومتری شهر همدان، روستای ورکانه، یکی از زیباترین روستاهای کشور قرار دارد که در گویش محلی، به‌معنای قرار گرفتن در کنار چشمه است. این روستا از قدمتی حدود ۴۰۰ سال برخوردار بوده و از طبیعتی زیبا و مناظر بکر و چشم‌اندازی منحصربه‌فرد برخوردار است که می‌تواند به‌عنوان گزینه مناسبی برای گردشگری در نظر گرفته شود.
۱۸. آرامگاه استر و مردخای همدان
آدرس: مرکز همدان، ابتدای خیابان شریعتی، کوچه استر
یکی از بااهمیت‌ترین مقابر و زیارتگاه‌های یهودیان در ایران و جهان، مقبره استر و مردخای است که در شهر همدان قرار دارد. معماری صورت گرفته در این بنا با توجه به سبک بناهای اسلامی است و با توجه به اسلوب ساخت آن، به نظر می‌رسد که از قدمتی حدود ۸ قرن برخوردار است که احتمالا روی عمارتی که قدمت آن به قرن سوم هجری بازمی‌شود، احداث شده است.
به گزارش وب گاه گردشگری کجارو، از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهر همدان می‌توان به تپه عباس‌آباد، موزه هگمتانه، شیر سنگی، باغ موزه نظری، دره مرادبیگ، تخت نادر، پیست اسکی برف، پیست اسکی چمن تاریک دره، چشمه ملک همدان، پارک مردم، پارک پرواز و... اشاره کرد که هرکدام از آن‌ها، هرساله میزبان جمع زیادی از گردشگران و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی است.