گروه ایرنا زندگی - در تعریف سندرم خستگی مزمن گفته می‌شود که علائم این بیماری باید حداقل شش ماه تداوم داشته باشند. سندرم خستگی مزمن سال‌ها و حتی تمام طول عمر فرد می‌تواند بدون درمان وجود داشته باشد. علائم این سندرم می‌توانند طی ماه‌ها و سال‌ها کم‌وزیاد شوند.
علائم سندرم خستگی مزمن
شایع‌ترین علائم سندرم خستگی مزمن شامل موارد زیر می‌شود:
. خستگی مداوم یا شدید: خستگی زیاد و همیشگی که با استراحت یا خواب برطرف نمی‌شود و توانایی فرد برای انجام کارهای روزمره را از او می‌گیرد
. کسالت پس از تمرین (PEM): احساس ناخوشی بعد از فعالیت که به‌صورت تشدید علائم بعد از فعالیت جسمی یا فکری ظاهر می‌شود
. عدم تحمل ارتواستاتیک: سرگیجه ناشی از ایستادن یا نشستن که با درازکشیدن بهتر می‌شود
. خواب بدون طراوت: خواب غیرترمیم‌کننده که در آن فرد حتی پس از یک شب کامل خاموشی، باز هم احساس خستگی کند.
. مشکلاتی در حافظه و دقت و تمرکز
. بزرگ‌شدن یا احتمالاً حساس شدن غدد لنفاوی در گردن یا زیربغل
. درد مفصل بدون تورم یا قرمزی
. ضعف بی‌دلیل عضلات
. حساسیت به نور، صدا، بو، غذا و دارو در برخی افراد
افراد در هر سنی می‌توانند دچار سندرم خستگی مزمن شوند، حتی بچه‌ها. این سندرم در زنان دو تا چهار برابر شایع‌تر است و بیشتر در افراد ۴۰ تا ۶۰ ساله دیده می‌شود.
دلایل سندرم خستگی مزمن
محققان هنوز دلایل قطعی سندرم خستگی مزمن را نمی‌دانند؛ اما ریسک فاکتورهای احتمالی این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:
. عفونت‌ها: برخی افراد بعد از یک بیماری دچار سندرم خستگی مزمن می‌شوند. یک‌دهم افرادی که به ویروس اپشتین بار، ویروس تب رودخانه راس یا باکتری کوکسیلا بورنتی مبتلا می‌شوند، دچار علائم سندرم خستگی مزمن خواهند شد. ابتلا به ویروس کووید ۱۹ نیز یکی از عوامل ایجاد سندروم خستگی مزمن در برخی افراد است.
. ژنتیک: محققان دریافته‌اند در برخی موارد فردی که در خانواده سابقهٔ سندرم خستگی مزمن را دارد استعدادش در ابتلا به سندرم خستگی مزمن بیشتر است. اما تاکنون هیچ ژنی که قطعاً مسئول این بیماری باشد شناخته نشده است.
. هورمون‌ها: هیپوتالاموس مرکزی در مغز است که هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که تعادل درونی بدن (هومئوستازی) را حفظ می‌کنند. اختلالات خواب، عفونت‌ها، سموم، استرس فیزیکی یا ذهنی، رژیم غذایی نادرست و عوارض خودایمنی می‌توانند سبب نوساناتی در هورمون‌ها شوند و این شیوهٔ بدن برای محافظت از خودش جهت کاهش نیاز به انرژی در بدن است که منجر به خستگی می‌شود.
. تغییرات سیستم ایمنی: سیستم ایمنی افرادی که سندرم خستگی مزمن دارند ظاهراً تا حدودی مختل است؛ اما هنوز معلوم نیست آیا این اختلال در سیستم ایمنی بدن در ابتلا به سندرم خستگی مزمن نقش دارد یا خیر.
. میتوکندری‌ها: میتوکندری‌ها تقریباً در تمام سلول‌های بدن وجود دارند و منبع قدرت سلول‌ها برای تولید انرژی‌اند. وقتی این میتوکندری‌ها به طور مؤثر کار نمی‌کنند یا بیش از حد کار می‌کنند می‌تواند منجر به خستگی فرد شود.
. استرس فیزیکی یا هیجانی: برخی افراد این‌طور می‌گویند که کمی قبل از شروع علائم، استرس فیزیکی یا هیجانی قابل توجهی را تجربه کرده‌اند.
تشخیص سندرم خستگی مزمن
تشخیص سندرم خستگی مزمن سخت و چالش‌برانگیز است؛ زیرا علائم آن می‌توانند مشابه علائم خیلی دیگر از بیماری‌ها خود را نشان دهند و در واقع زمانی تشخیص این سندرم مثبت می‌شود که احتمال دیگر بیماری‌ها رد شود.
بیشتر اوقات پزشکان سعی می‌کنند وضعیت بیمار را ابتدا از جهت سایر بیماری‌ها مانند دیابت، سرطان، اختلالات خودایمنی یا بیماری‌های مغزی بررسی کنند. هیچ تست و آزمایش استانداردی برای تشخیص سندرم خستگی مزمن وجود ندارد.
معیارهای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها شامل خستگی شدیدی می‌شود که بیشتر از ۶ ماه ادامه‌دار شده، بعلاوه چهار علامت از علائم زیر:
. سردردهایی شدید با الگوهای جدید
. مفصل درد بدون تورم و قرمزی
. درد عضلانی
. احساس ناخوشی بعد از فعالیت که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد
. اختلال قابل‌توجه در حافظه کوتاه‌مدت و یا در دقت و تمرکز
. گلودرد
. حساس شدن غدد لنفاوی
. خواب و استراحتی که منجر به رفع خستگی نمی‌شود
تشخیص سندرم خستگی مزمن با رد دیگر احتمالات داده می‌شود و به همین دلیل نیاز به یک بررسی کامل پزشکی توسط پزشکان دارد. اغلب، افراد به پزشکان متخصص ارجاع داده می‌شوند تا دیگر بیماری‌ها بررسی شوند. طبق گزارش‌ها، سندرم خستگی مزمن معمولاً با این بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شود:
. سندرم تاکی‌کاردی ارتوستاتیک وضعیتی (POTS)، که اغلب در بسیاری از موارد، تشخیص داده نشده می‌ماند
. مونونوکلئوز عفونی یا بیماری بوسه
. آنفلوانزا
. HIV
. بیماری لایم
. کم‌کاری تیروئید
. بیماری آدیسون
. لنفوما
. افسردگی
. فیبرومیالژیا
. پلی میالژیا روماتیکا
. سندرم شوگرن
. آپنه خواب
. بیماری پارکینسون
. ام اس
. آرتریت روماتوئید
درمان سندرم خستگی مزمن
در حال حاضر درمانی برای بیماری خستگی مزمن وجود ندارد و درمان‌های فعلی متمرکز بر تسکین علائم‌اند. بدترین و ناتوان‌کننده‌ترین علائم این سندرم معمولاً اول تحت مداوا قرار می‌گیرند.
راه‌های معمول مدیریت سندرم خستگی مزمن، شامل برنامه‌ریزی برای فعالیت‌هایی است که بتوانند تا حدودی استرس ناشی از این بیماری را تسکین دهند.
معلوم شده که درمان رفتاری شناختی و ورزش که شدت آن کم‌کم و به‌مرورزمان بیشتر می‌شود می‌تواند میزان خستگی را در سطح متوسطی کمتر کرده و به بیماران کمک کند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند و اضطراب و احساس ناخوشی خود را کاهش دهند.
سندرم خستگی مزمن بسته به خود فرد می‌تواند شش ماه تا چند سال ادامه پیدا کند، به همین دلیل لازم است با کمک یک تیم مراقبتی پزشکی، راه‌های مؤثری بر تسکین علائم پیدا کرده و روش‌هایی را انتخاب کنید که کیفیت زندگی‌تان را بهتر کنند.
پیش از مراجعه به پزشک
پیش از اینکه نزد پزشک بروید، تاریخچه و لیستی از علائم خود را مختصراً یادداشت کنید:
. لیستی از علائمی که دارید؛ با بدترین آنها شروع کنید
. علائمتان از چه زمانی شروع شدند و آیا بعد از بیماری یا اتفاق خاصی شروع شده‌اند
. چه چیزهایی علائمتان را تشدید می‌کنند
. این علائم چه تأثیری بر زندگی روزمره‌تان گذاشته‌اند
. هر چند وقت علائمتان ظاهر می‌شوند
. ارزیابی‌های پزشکی قبلی‌تان
به گزارش وب گاه تبیان، برای اینکه به پزشکتان کمک کنید مشکلتان را درست تشخیص بدهد باید با گرفتن نبض و فشارخون در حالت دراز کشیده و نشسته و ایستاده، مطمئن شوید سندرم تاکی‌کاردی ارتوستاتیک وضعیتی ندارید. بعد از تغییر وضعیت، دو دقیقه صبر کنید و سپس نبض و فشار خونتان را بگیرید، عددها را یادداشت کنید و به پزشکتان نشان دهید. پزشک در مطب نیز این سنجش‌ها را تکرار خواهد کرد.