گروه ایرنا زندگی - پدر و مادرها خود انسانند و مانند اغلب انسان های دیگر دارای محرومیت ها، کمبودها، شکست ها و ناکامی های خود بوده اند و اگر عشق و اعتماد و توجه بین والد و فرزند وجود داشته باشد، فرزندان می توانند بدون اینکه آسیبی جدی ببینند، با رفتارهای ناخوشایند و گاه به گاه والدین کنار بیایند.
اما چه بسیار والدینی که رفتارهای غلط و خشونت بار آنها با فرزندانشان دائمی و پیوسته است؛ به طوری که روح و روان کودک را به شکلی جدی دچار آسیب های ماندگار می کنند. ما این دسته از پدر و مادرها را والدین بدرفتار یا سمی می نامیم.
والدین سمی چه کسانی هستند؟
والدین سمی در اصطلاح به والدینی گفته می‌شود که خواسته یا ناخواسته با اتخاذ سبک‌های نادرست تربیتی به فرزندان خود آسیب می‌رسانند و در دراز مدت موجب تجربه مشکلات هیجانی و روانی مختلفی در آنها می‌شوند.
افرادی که توسط این پدر و مادرها پرورش می‌یابند اغلب در برقراری روابط صمیمانه خود در آینده دچار مشکل می‌شوند و در هر مرحله از رشد بحران‌های مختلفی را تجربه می‌کنند.
دکتر «تانو چاودری»، روانشناس بالینی و مشاور در کلینیک مراقبت های بهداشتی در لاکنو در مورد فرزندپروری سمی می گوید: برخی از والدین در احساسات و رفتار عاطفی فرزندان خود دخالت می کنند، که در واقع روش سالمی برای برقراری ارتباط نیست.
این موضوع نشان می دهد که والدین از نظر عاطفی ناپایدار هستند و فقط سعی می کنند خود را به هر طریقی به فرزندانشان تحمیل کنند.
والدین سمی عذرخواهی نمی کنند، در مورد موقعیت ها با فرزندان خود بحث نمی کنند، خانواده بر اساس قوانین ناکارآمد عمل می کند و حتی ممکن است طبیعتی توهین آمیز و کنترل کننده داشته باشد.
همه اینها از ویژگی های والدین سمی است که باید از آنها آگاه بود. این خصوصیات در بیشتر موارد، ناآگاهانه انجام می‌شود، اما می‌تواند ناشی از مشکلات عاطفی یا روانی بالای والدین باشد.
نشانه های والدین سمی
والدین باید مراقب فرزندان خود باشند و عامل مقاومت عاطفی آنها نباشند. علائم و نشانه های والدین سمی عبارتند از:
۱. خودمدار هستند
بسیاری از والدین وجود دارند که به قدری خودپسند هستند که از لحاظ ماهیت بسیار خودخواه می شوند. در نتیجه این ویژگی، والدین برای فرزندان خود از دسترس خارج می شوند و گاهی اوقات از نظر عاطفی بی اعتنا می شوند.
این موضوع باعث می شود که والدین طبیعتی بی توجه و رفتار عاطفی بی اعتنایی داشته باشند. این والدین دیگر درک نمی کنند که فرزندانشان در رفتار عاطفی و فیزیکی چه می خواهند و بیش از حد خود محور هستند که نمی توانند به فرزندان خود اهمیت دهند.
۲. از نظر احساسی واکنشی هستند
یکی دیگر از نشانه های فرزندپروری سمی این است که والدین در هنگام ابراز احساسات بسیار پرخاشگر یا واکنشی می شوند. بیان وضعیت عاطفی خود خوب است، اما به عنوان والدین باید شرایط را درک کرد و سپس بر اساس آن واکنش نشان داد.
اما در فرزندپروری سمی اینگونه نمی شود و والدین بسیار نمایشی می شوند، احساسات خود را اغراق می کنند و ماهیت بسیار غیرقابل پیش بینی دارند. به دلیل این خلق و خوی، کودکان چیزهایی را از آنها پنهان می کنند و در اکثر موارد اعتماد به نفس ندارند.
۳. رفتار کنترل گر
این ویژگی یکی از علامت های بسیار رایج والدین سمی است. میان رفتار سختگیرانه و رفتار کنترل گر تفاوت وجود دارد. والدین در رفتارهای سخت گیرانه نیازهای فرزندان خود را درک می کنند و سعی می کنند همه چیز را بسیار منظم و محدود در نظر بگیرند.
اما در وضعیت کنترل رفتار، والدین سعی می کنند جاسوسی کنند یا همیشه در مورد چیزهای مختلف به فرزندان خود دستور دهند. این باعث می شود بچه ها هویت خود را از دست بدهند و تبدیل به ربات هایی شوند که دستورالعمل ها را دنبال کنند.
این نوع رفتار به ویژه بسیار اشتباه است و نشانه اصلی فرزندپروری سمی است.
۴. سوء استفاده عاطفی
یکی از بدترین بخش های فرزندپروری سمی، سوء استفاده عاطفی است، در این مورد شوخی های نژادپرستانه یا بی رحمانه وجود دارد که سایر اعضای خانواده را مسخره می کند.ایجاد جملاتی که شنیدن و درک آنها برای کودکان بسیار شرم آور است.
این جملات بسیار شبیه به چیزی است که در یک رابطه آزار دهنده عاطفی مشاهده می کنید. والدین سمی با جُک ساختن از هر اشتباه فرزندشان آنها را در هم می شکنند. این رفتار اعتماد به نفس کودک و خود دوست داری او را از بین می برد.
از این رو سوء استفاده عاطفی یکی از علائم جدی رابطه سمی است.
۵- سرزنش گر هستند
ناهماهنگی، اختلاف نظر، خصومت و فروپاشی خانواده ناشی از والدین سمی همیشه تقصیر شخص دیگری است. این والدین نمی توانند مسئولیت هیچ مشکلی را بر عهده بگیرند، اما بقیه اعضای خانواده را سرزنش می کنند و نحوه نگرش آنها به این رویدادها را تغییر می دهند یا دستکاری می کنند.
۶- بسیار انتقادی
والدین سمی نمی توانند یا نمی خواهند دستاوردهای فرزندان خود را ببینند، صرف نظر از اینکه کودک در بزرگسالی چقدر موفق است یا می شود. آنها دائماً افراد اطراف خود را پایین می آورند و در عین حال خود را استثنایی یا با استعداد می دانند.
۷- به شدت واکنش منفی دارند
والدین سمی از نظر عاطفی خارج از کنترل هستند. آنها حتی مسائل جزئی را دراماتیک می کنند و هر مسئله جزئی احتمالی را دلیلی برای خصومت، عصبانیت و توهین کلامی می دانند.
۸- هرگز از دستاوردهای فرزندان خود راضی نیستند
یکی از نشانه های بسیار مهم والدین سمی این است که هرگز از دستاوردهای فرزندان خود راضی نیستند یا احساس شادی را برای فرزندان خود نشان دهند. والدینی که همیشه در هر فعالیتی تمایل به عیب یابی و اشاره به نکات منفی دارند را می توان والدین سمی دانست. اکنون والدین باید اینگونه باشند، شما باید دستاوردهای فرزندانتان را تشویق و به آنها کمک کنید تا اهمیت آنچه را که به دست آورده اند درک کنند. این کار باعث می شود که فرزندان برای این دستاورد ارزش قائل شوند و دفعه بعد بیشتر تلاش کنند.