در مسیر رهگذرانی که از مسیر شهر لالی بعد از گذر از زیبایی‌های چشم‌نواز چم‌سور به سمت اندیکا و جاده چهارمحال می‌روند، تنگه‌ای بزرگ و بسیار ترسناک دیده می‌شود. دره‌ای که حتی رودخانه جاری در اعماق آن به آسانی قابل دیدن نیست و فقط در زمان طغیان آب نمایان می‌شود. شاید زیبایی توام با ترس این تنگه را در جایی نتوانید ببینید. این دره به نام «جه جه» یا «دوزویل» معروف است. از روی پل رودخانه شور لالی می‌توانید نظاره‌گر این ابهت آمیخته با ترس باشید!
دوزویل یعنی چه؟
دیرینگی و پیدایش این دره به طور مشخص به دو میلیون سال پیش باز می‌گردد. برخی پژوهندگان بر اساس سنگ‌های آن حتی به قدمتی بین دو تا شصت میلیون سال قبل نیز اشاره کرده‌اند. «دوزویل» در اصطلاح محلی و گویش بختیاری به درز و شکاف عمیق در میان کوه‌ها و دشت‌ها اطلاق می‌شود که معمولا در اعماق و ژرفای آن‌ها آبی نیز جاری باشد. در این دره، رودخانه سور در منطقه دیدنی و تفریحی چم‌سور جریان دارد که پس از عبور از تنگ تالوک و ایجاد دریاچه‌ای پهن در این تنگه به سد شهیون می‌ریزد. این دره تنگ و تاریک که حتی بستر رودخانه هم در آن به سختی دیده می‌شود، در دوره‌های مختلفی از تاریخ، محل عبور و تردد مردم و عشایر بختیاری بوده که قصد کوچ به ییلاق را داشته‌اند. در برخی نقاط این دره، تنها چیزی که قابل دیدن است فقط نقطه‌ای از آسمان است و حتی به دور و اطراف نیز دید وجود ندارد. عبور از پایین‌ترین نقاط این دره به دلیل تنگ و بسته بودن مسیر در برخی از نقاط مقدور نیست و در مسیر آبی انتهای دره تنها می‌توان مسافت اندکی پیش رفت. با این حساب برقراری هر گونه ارتباطی در این منطقه، بسیار سخت و نیازمند تجهیزات مناسب است.
وجود سه پل در فاصله کمی از هم در فواصل زمانی مختلف از جمله ساسانی، پهلوی و روزگار فعلی، اهمیت این گذرگاه را در بین مردم منطقه نشان می‌دهد. پلی فلزی به نام پل «جه جه» بر روی این دره قرار گرفته که در مسیر ارتباطی قرار دارد و قدمت آن به ۵۰ سال می‌رسد.
اهمیت و قدمت
شهرستان لالی از شرق و شمال‌شرقی به شهرستان اندیکا و در جنوب و جنوب‌شرقی به بخش مرکزی شهرستان مسجد سلیمان متصل است.
وجود آثار بسیار قدیمی و کهن در اطراف این ناحیه نشان از اهمیت و قدمت این دیار داشته و آثار به جامانده از ادوار کهن و وجود پل‌ها و گذرگاه‌های منحصر به‌فرد آن، یادآور ادوار ساسانیان است.
قدیمی‌ترین آثار سکونت انسان در نجد ایران در غار «پبده» در شمال لالی کشف شده است. لالی بخشی از اولین حوزه شناخته شده نفت در ایران به شمار می‌آید و از این رو، در دهه ۳۰ یکی ازحوزه‌های فعال استخراج نفت بوده است.
لالی پیشینه تاریخی کهنی دارد؛ چنان که حدود ۶۰ سال قبل پروفسور گریشمن، باستان‌شناس فرانسوی، قدیمی‌ترین آثار سکونت انسان در فلات ایران را در غار «پبده» کشف کرد. گریشمن معتقد بود که ۱۵ هزار سال پیش مردمانی که در غار پبده می‌زیسته‌اند، اجداد بختیاری‌ها بوده‌اند.
نزدیک‌ترین جاذبه‌ها
در پنج کیلومتری شهرستان لالی اگر از سمت میدان امام حسین به سمت جاده شهرستان اندیکا حرکت کنید، یکی از مکان‌های دیدنی با مناظر زیبا و پرطرفدار در کنار رودخانه شور را می‌بینید که روبروی آن دره برکه و امامزاده آقا برکه واقع شده است.
در این زمینه بخوانید