به خصوص بررسی بازی مهناز افشار در این فیلم سینمایی که منجر به کاندید شدن او در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر نیز به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن شد.
کاندیدی که البته برخی از منتقدان سینما بر این عقیده هستند پتانسیل آن را داشت تا بتواند سیمرغ را از آن خود کند. این در حالی است که برخی دیگر از منتقدان باوری بر عکس این موضوع را داشته و معتقدند مهناز افشار نتوانسته نقش «راضیه» را در فیلم «قسم» باورپذیر و درخشان بازی کند و برای هم نباید برنده سیمرغ میشد و برای همین هم نشد.
همین تناقضها و کشمکشها موجب شد تا بازی مهناز افشار در ساخته محسن تبابنده به زیر ذرهبین برود و به مقایسه و بررسی بازی او با بازیهای قبل خود و بازیگران دیگر پرداخته شود. به گونهای که عدهای از صاحبنظران میگویند مهناز افشار در این نقش از حد خود درخشانتر ظاهر شده هر چند در برابر بازیگران دیگری مانند حامد بهداد، شبنم مقدمی، پانتهآ پناهیها، پژمان جمشیدی و... نمیتوان او را بازیگری دانست که میتواند نقشهای گوناگون و متنوعی به طور درخشان و باورپذیر اجرا کند.
ضعف بازیگرانی که تجربه کار تئاتری ندارند
این منتقدان علت وجود چنین فقدانی را در بازی مهناز افشار به این دلیل میدانند که او به عنوان بازیگر سینما تجربه بازی بر روی صحنه تئاتر را نداشته به همین منظور هم نقشهای گوناگونی که به او محول میشود را نمیتواند به خوبی پرداخته و در نهایت به درستی بر روی صحنه آورد.
علی افشار، منتقد سینما نیز با اشاره به این نکات تاکید دارد مهناز افشار و بسیاری از بازیگران دیگری که پیشینه بازی بر روی صحنه تئاتر را ندارند نمیتوانند خود را به عنوان بازیگر مولف بالا بکشند. برای همین هم به سختی میتوان بازی ایدهآلی از این دسته بازیگران دید و شاهد بود: «مهناز افشار به عنوان یک بازیگر متوسط فیلمهای خوبی هم در کارنامه خود مانند فیلم سینمایی «برف روی کاجها»، «آشفتگی»و همچنین «قسم» دارد و توانسته نقشهایی که در این فیلمها دارد را تاحدودی باورپذیر بازی کند؛ اما نمیتوان بر روی این بازیها عنوان «درخشان» گذاشت.»
او در زمینه ایفای نقش افشار در فیلم سینمایی «قسم» بیان میکند مهناز افشار نتوانسته به دلایل گوناگون تنوعی در بازی خود داشته باشد. در صورتی که یک بازیگر توانمند که از او انتظار بازی درخشان میرود این قابلیت را دارد علاوه بر داشتههایی که کارگردان و فیلمنامهنویس به بازیگر ارائه میدهد خود بازیگر هم نکاتی را به نقش اضافه و نقشی که قرار است بازی کند را طراحی کند. این کار برای بازیگر کار آسانی نیست و برای همین هم شاهد آن هستیم بسیاری از بازیگرها نمیتوانند بازی درخشانی را از خود ارائه دهند. چون نمیتوانند نکتهای به بازیشان اضافه کنند.
مهناز افشار از سطح خودش بالاتر بود؛ اما...
این منتقد سینما از زمانی میگوید که تماشای فیلم «قسم» نشسته بود و توقع داشت هرچه از فیلم میگذرد بازی درخشانتری را از مهناز افشار شاهد باشد. اما با وجود انتظاری که او میکشد؛ اما در نهایت میبیند مهناز افشار بازی تازهای رو نکرده و روند فیلم به همان منوال تا آخر پیش میرود.
با این وجود علی افشار به این موضوع تاکید میکند مهناز افشار در فیلم سینمایی «قسم» بالاتر از سطح خودش بوده و میگوید: «مهناز افشار در فیلم سینمایی «قسم» از سطح خودش بالاتر بود. یعنی اگر سطح خودش ۴۰ است در قسم از خود سطح ۶۰ را نشان داد؛ اما اگر بخواهیم با بازیگرهای دیگری که نقشهای متنوع را بازی و به خوبی از پس آن برمیآیند مانند شبنم مقدمی، پانتهآ پناهیها و... مقایسه کنیم میبینیم آنقدرها در برابر چنین بازیگرهایی با این قابلیتها نمیتواند نقش را باورپذیر درآورد.»
ماندگاری بالاتر از سطح خود کار آسانی نیست
به گفته افشار اینکه بازیگری میتواند از سطح خودش بالاتر بازی کند بسیار خوب است؛ اما اینکه بتواند این سطح بالاتر را تداوم بخشد و میبینیم چنین انتظاری قابل پیشبینی نیست؛ اتفاق خوبی برای آن بازیگر نخواهد بود. اینکه شک داشته باشیم بعد از کارخوبی که ارائه میدهد آیا میتواند بعدا هم این روند را ادامه دهد یا خیر برای آن بازیگر اصلا اتفاق خوبی نیست. در صورتی که بسیاری از بازیگرها مانند پژمان جمشیدی توانستند این شک را از روی تصورات مخاطبان، صاحبنظران و منتقدان بردارد و بسیاری را به این باور برساند که او بازیگری است که میتواند از پس نقشهای متنوع برآید.
با این وجود مهناز افشار بازیگری است که تا کنون کارنامه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از جشنواره فجر برای «سعادتآباد» در سال ۸۹ و برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن از بخش نگاه نو جشنواره فجر برای «برف روی کاجها» در سال ۸۹ و چهار نامزدی بهترین بازیگر نقش زن را دارد. بازیگری که باوجود انتقادهایی که به بازیاش وارد میشود همچنان توانسته است در نقشهای گوناگون حضور داشته و تا حدودی رضایت مخاطبان را نیز برانگیزد. کمااینکه درباره بازی او در فیلم سینمایی «قسم» نیز نظرات گوناگون موافق و مخالفی را شهد هستیم که در نهایت این مخاطب است باید قضاوت کند آیا مهناز افشار را میتوان جزو بازیگرانی با بازیهای درخشان قرار داد یا خیر...