استدلال دولتمردان از حذف صفرها این است که با این کار، کارایی پول ملی حفظ خواهد شد و نقش ابزارهای پرداخت وجه نقد در تبادلات پولی داخلی تسهیل و بازیابی میشود. سیاستگذاران همچنین معتقدند با خط خوردن چهار صفر از اسکناسها، هماهنگی با آنچه در فرهنگ و عرف جامعه درباره واحد پول ملی که «تومان» خوانده میشود شکل میگیرد.
در این زمینه بخوانید:
آب رفتن خرج تفریح از سبد هزینهکرد خانوادههای ایرانی
چرا صفرها پریدند؟
تحلیلگران معتقدند، هدف حذف شدن صفرها، واقعیسازی و تطبیق پول رسمی کشور با پول در جریان روزمره است. به اعتقاد آنها یکی از اهداف این لایحه، رسمیت بخشیدن به واقعیتی است که مدتهاست از چرخه مبادلات پولی روزمره مردم حذف شده. این واقعیت که مردم سالهاست، سکه یک ریالی، دو ریالی، پنج ریالی، ده ریالی و حتی اسکناسهای ۱۰۰ ریالی و ۲۰۰ ریالی را به چشم ندیدهاند. در واقع میتوان گفت با این وجوه دیگر نمیتوان هیچ کالایی را در بازار خریداری کرد.
از سوی دیگر، به دلیل افزایش سطح عمومی قیمتها، اسکناس ۱۰۰۰ ریالی (صد تومانی) و اسکناس و سکههای ۲۰۰۰ ریالی (دویست تومانی) تقریبا در شرف خروج از مبادلات روزمره مردم است. در خریدهای روزمره که مردم از بقال، نانوا، میوه فروش و سایر کسبوکارها دارند، خریدار و فروشنده از مبلغ ۱۰۰۰ ریال و ۲۰۰۰ ریال و حتی در برخی مواقع ۵۰۰۰ ریال صرفنظر میکند و آن را رند میکنند.
رئیس بانک مرکزی چند روز پیش اعلام کرد، اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی، ضمن کاهش هزینههای امحای اسکناس، باعث اصلاح ظاهری واحد پولی ملی با دلار میشود. به اعتقاد عبدالناصر همتی، اکنون تولید هر قطعه سکه ۵۰۰ تومانی ۸۲۰ تومان هزینه دارد، در حالی که با اجرایی شدن این طرح، همه سکهها جمعآوری و ذوب شده و در جای دیگر استفاده خواهند شد.
مخالفان و موافقان چه میگویند؟
تغییر شکل و شمایل اسکناسها و تبدیل ریال به تومان، البته موافقان و مخالفانی هم دارد. در یک طرف این طنابکشی، مخالفان قرار دارند که میگویند حذف صفرهای پول رایج اقدامی ضروری است؛ اما اجرایی شدن آن با روند شتابان تورم و وضعیت اقتصادی کشور کاری اشتباه است. در حالی که علی ربیعی، سخنگوی دولت میگوید، این اقدام ارتباطی با نرخ تورم ندارد و تاثیری بر افزایش یا کاهش قیمت قدرت خرید مردم نخواهد داشت.
در آن سوی گود موافقان قرار دارند که معتقدند، کاهش هزینه چاپ و نشر اسکناس و سکوک و رفع مشکلاتی مانند استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره، معضلات شمارش و حمل حجم بالای اسکناس و سکه و خارج شدن مسکوکات از چرخه مبادلات اقتصادی کشور از جمله مزایای حذف صفرها از پول ملی است.
هر تومان معادل چقدر میشود؟
قضیه از این قرار است که تومان میخواهد به واحد پول رسمی تبدیل شود. البته نه آن تومانی که الان داریم، بلکه هر ۱۰ هزار ریال فعلی معادل هزار تومان فعلی، به یک تومان جدید تبدیل خواهد شد. ساده بگویم، هر دلار میشود ۱۳ تومان.
از طرفی قرار نیست ریال به کلی حذف شود. ریال جدید میخواهد همچنان به عنوان واحد پول خرد در کنار تومان بماند. اما این بار به جای هر ۱۰ ریال، هر ۱۰۰ ریال معادل یک تومان خواهد بود. به عبارتی هر ریال جدید معادل ۱۳ سنت آمریکا خواهد شد.
با اجرایی شدن مصوبه اخیر هیات دولت مبنی حذف چهار صفر از پول ملی، قیمت انواع کالا و خدمات براساس واحد پولی جدید نیز محاسبه میشود. در این حالت قیمت کالاهایی همچون نان و بنزین به یک تومان تغییر میکند و برای خرید یک کیلوگرم گوشت قرمز باید ۱۰۰ تومان پرداخت کرد.
هر کیلوگرم گوشت مرغ، ۱۳ تومان میشود و هر کیلوگرم برنج ایرانی از ۱۵ تا ۲۰ تومان فروخته میشود. حداقل حقوق کارگران ۱۵۰۰ تومان و حداقل حقوق کارمندان هم ۱۷۰۰ تومان خواهد بود.