گروه ایرنا زندگی - هیسترکتومی یک عمل جراحی است که طی آن رحم از بدن خارج می‌شود. بعد از این عمل شما نمی‌توانید باردار شوید و دیگر پریود نخواهید داشت. دلایل این عمل جراحی می‌تواند شامل خونریزی غیرمعمول، افتادگی رحم، فیبروم یا سرطان باشد. ریکاوری بعد از هیسترکتومی بسته به نوع عملی که انجام شده معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد.
چرا هیسترکتومی انجام می‌شود؟
هیسترکتومی برای درمان طیفی از بیماری‌های زنان انجام می‌شود، از جمله:
. فیبروم‌های رحم
این توده‌های خوش‌خیم (غیر سرطانی) در دیوارهٔ رحم رشد می‌کنند. در بعضی از خانم‌ها فیبروم‌ها می‌توانند باعث درد یا خونریزی‌های سنگین شوند. فیبروم‌های رحم، شایع‌ترین دلیل هیسترکتومی می‌باشند.
. اندومتریوز
در این عارضه بافتی که معمولاً داخل رحم را می‌پوشاند، در خارج از رحم و روی تخمدان‌ها شروع به رشد می‌کند. اندومتریوز می‌تواند باعث درد شدید و خونریزی بین پریودها شود.
. افتادگی رحم
این اتفاق زمانی است که رحم از جای معمول خود به سمت واژن پایین می‌افتد. افتادگی رحم در زنانی که زایمان‌های طبیعی متعددی داشته‌اند شایع است؛ اما بعد از یائسگی یا به دلیل چاقی هم می‌تواند روی دهد.
. خونریزی‌های سنگین یا غیرمعمول رحم
این خونریزی‌ها می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی، عفونت، سرطان و یا فیبروم‌ها باشد.
. سرطان‌های زنان
سرطان‌های زنان شامل سرطان تخمدان، سرطان دهانه رحم، سرطان رحم یا اندومتریوم می‌شود.
انواع هیستروکتومی چیست؟
. هیسترکتومی توتال یا کامل: معمول‌ترین نوع هیسترکتومی است که طی آن رحم و دهانه رحم به طور کامل برداشته می‌شود. تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ ممکن است برداشته شوند یا باقی بمانند.
. هیسترکتومی ساب توتال یا جزئی: در این نوع هیسترکتومی فقط بخش بالایی رحم خارج شده و دهانه رحم یا همان سرویکس در جای خود باقی می‌ماند. تخمدان‌ها ممکن است برداشته شوند یا باقی بمانند.
. هیسترکتومی رادیکال: در هیسترکتومی رادیکال تمام رحم، دهانه رحم، بافت هر دو طرف دهانه رحم و بخش بالایی واژن خارج می‌شوند. این نوع هیسترکتومی اغلب برای درمان انواعی از سرطان‌ها مثل سرطان دهانه رحم انجام می‌شود. لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها ممکن است خارج شوند یا باقی بمانند.
سالپنگو اوفورکتومی نیز نوعی عمل است که در آن، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ خارج شده و معمولاً همراه با هیسترکتومی انجام می‌شود. این روش می‌تواند یک‌طرفه باشد، که شامل برداشتن یک تخمدان و لوله فالوپ است، یا دوطرفه، به این معنی که جراح هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ را برمی‌دارد.
انواع هیسترکتومی چگونه انجام می‌شوند؟
نوع هیسترکتومی که انجام می‌شود بستگی به دلیل این عمل جراحی، سابقه پزشکی بیمار و دیگر فاکتورها دارد.
هیسترکتومی شکمی: پزشک از طریق برشی در پایین شکم، رحم را خارج می‌کند. هیسترکتومی شکمی ممکن است زمانی انجام شود که چسبندگی‌هایی وجود دارد یا رحم خیلی بزرگ است (چسبندگی‌ها اسکارهایی هستند که بافت‌ها را به هم می‌چسبانند). هیسترکتومی شکمی نسبت به هیسترکتومی واژینال یا لاپاراسکوپیک عوارض بیشتری دارد، مثل عفونت زخم، خونریزی، لخته‌شدن خون و آسیب بافت و عصب. بیماری که هیسترکتومی شکمی انجام داده نیاز به بستری بیمارستانی طولانی‌تر دارد (سه تا پنج روز) و ریکاوری آن نیز بیشتر طول می‌کشد (شش تا هشت هفته).
هیسترکتومی واژینال: در هیسترکتومی واژینال رحم از طریق واژن خارج می‌شود. این نوع هیسترکتومی به‌طورکلی عوارض کمتری نسبت به هیسترکتومی شکمی یا لاپاراسکوپیک دارد. بیمار بعد از این عمل زودتر بهبود پیدا می‌کند و می‌تواند به فعالیت‌های عادی خود برگردد. هیسترکتومی واژینال در مواردی که ممکن باشد، اولین گزینه هیسترکتومی می‌باشد.
هیسترکتومی لاپاراسکوپیک: لاپراسکوپ وسیله‌ای با لوله‌ای نازک و چراغ‌دار و با دوربینی ریز است که به پزشک اجازه می‌دهد اندام‌های لگنی را خوب ببیند. در جراحی لاپاراسکوپیک، برش‌های کوچکی روی شکم ایجاد شده و لاپاراسکوپ وارد بدن می‌شود. طی هیسترکتومی لاپاراسکوپیک، رحم به‌صورت تکه‌های کوچک‌تر شدن از طریق برش‌های روی شکم یا واژن خارج می‌شود.
در دوره ریکاوری انتظار چه عوارضی را باید داشته باشید؟
مدت زمانی ریکاوری به نوع عمل هیسترکتومی انجام شده و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد. ممکن است شما یک هفته در بیمارستان بستری شوید. به‌طورکلی جراحی شکمی به چهار تا شش هفته زمان برای ریکاوری نیاز دارد. جراحی‌های واژینال و لاپاراسکوپیک سه تا چهار هفته دوره ریکاوری دارند.
در مدت زمان ریکاوری شما باید هر چه زودتر از جایتان بلند شوید و راه بروید تا ریسک لخته‌شدن خون را به حداقل برسانید. همچنین برای کاهش ریسک لخته خون و تسکین درد داروهایی به شما داده می‌شود.
بعد از عمل جراحی ممکن است این موارد را تجربه کنید:
. خونریزی و ترشح از واژن
. یبوست
. مشکلات کوتاه‌مدت در تخلیه مثانه
. شاید احساس افسردگی کنید از اینکه دیگر نمی‌توانید باردار شوید، از سویی دیگر به دلیل علائمی که قبلاً ناراحتتان می‌کردند؛ اما دیگر از بین رفته‌اند احساس بهتری دارید
عوارض جدی‌تر
. انسداد روده
. پارگی بخیه‌های داخلی
. آسیب مجاری ادراری
. عفوت شدید
. لخته خون
. مشکلات مرتبط با بیهوشی
بعد از ریکاوری همچنان لازم است طی یک روتین برای چکاپ به پزشکتان مراجعه کنید.
معمول‌ترین پیامدهای هیسترکتومی چیست؟
اگر در هیسترکتومی، تخمدان‌هایتان نیز خارج شده باشند احتمالاً دچار علائم یائسگی خواهید شد:
. گُرگرفتگی‌ها
. خشکی واژن
. کاهش میل جنسی
. مشکل در خواب (بی‌خوابی)
آیا بعد از هیسترکتومی دچار مشکلات معده می‌شوید؟
خیلی طبیعی است که بعد از هیسترکتومی دچار احساس نفخ و تورم شکم شوید. هفته‌ها طول می‌کشد تا پُف و تورم شکمتان بخوابد. انجام بعضی از حرکات ورزشی، استفاده از کمپرس گرم یا تغییراتی در رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد.
آیا بعد از هیسترکتومی وارد یائسگی خواهید شد؟
بستگی به این دارد که تخمدان‌ها برداشته شده باشند یا باقی بمانند. اگر تخمدان‌ها بعد از هیسترکتومی باقی مانده باشند، شما فوراً وارد یائسگی نمی‌شوید. اگر هر دو تخمدان خارج شده باشند ممکن است فوراً وارد دوره یائسگی شوید.
آیا بعد از هیسترکتومی همچنان به پاپ‌اسمیر نیاز است؟
به‌طورکلی خیر و خصوصاً اینکه ریسک کمتری برای ابتلا به سرطان دهانه رحم دارید. اگر هیسترکتومی به دلیل سرطان انجام شده باشد همچنان تست پاپ‌اسمیر لازم است.
آیا هیسترکتومی بر زندگی جنسی‌تان اثر می‌گذارد؟
عملکرد جنسی معمولاً تحت‌تأثیر هیسترکتومی نیست؛ اما اگر تخمدان‌ها نیز همراه با رحم خارج شده باشند به معنی شروع علائم یائسگی است. علائمی مانند کاهش میل جنسی و خشکی واژن ممکن است روی بدهند. استفاده از یک لوبریکانت بر پایه آب می‌تواند به کاهش خشکی واژن کمک کند.
بعد از هیسترکتومی، جای خالی رحم با چه چیزی پُر می‌شود؟
بعد از هیسترکتومی، دیگر اندام‌ها به سمت جای خالی رحم حرکت می‌کنند. روده باریک و روده بزرگ معمولاً جای خالی رحم را پُر خواهند کرد.
آیا جایگزین‌هایی برای هیسترکتومی وجود دارد؟
به گزارش وب گاه تبیان تیم پزشکی شما بهترین روش درمان را بر اساس علائم و عارضه‌ای که دارید در نظر می‌گیرد. زمانی که هیسترکتومی الزام پزشکی نداشته نباشد ممکن است جایگزین‌هایی توصیه شود:
. صبرکردن و پیگیری‌کردن تا معلوم شود عارضه بهتر می‌شود یا نه
. مصرف داروهایی مثل قرص ضدبارداری برای کنترل پریودهای دردناک یا خونریزی‌های غیرعادی
. سوزاندن دیواره داخلی رحم برای خونریزی‌های سنگین
. به‌کاربردن روش‌هایی برای کوچک‌کردن فیبروم‌ها یا عمل جراحی برای برداشتن فیبروم‌های رحم
. انجام ورزش‌هایی که عضلات لگن و رحم را تقویت می‌کنند برای رفع افتادگی رحم
. استفاده از پساری برای بالا نگه‌داشتن رحم
. عمل جراحی برای درمان اندومتریوز یا خونریزی واژینال که شامل برداشتن تمام رحم نمی‌شود.