گروه ایرنا زندگی - ایدز از خانواده بیماری‌های عفونی است. این بیماری از فردی به فرد دیگر قابل انتقال است اما تفاوت عمده ای با دیگر بیماری های واگیردار دارد. جایگاه ویروس ایدز در ریه و دستگاه تنفسی نیست. این ویروس در خون و ترشحات دستگاه تناسلی زندگی می‌کند. به همین دلیل رابطه معمولی با افراد دارای این بیماری دیگران را آلوده به این ویروس نمی‌کند. به همین دلیل هم هست که فوبیای ارتباط با مبتلایان به این بیماری باید در جامعه از بین برود تا این افراد با پنهان کردن این بیماری باعث ابتلای دیگر افراد در جامعه نشوند.
ابتلا در بی‌خبری
شیوع ایدز در ایران با انتقال خون آلوده آغاز شد. این اپیدمی که بیش از ۳۰ سال از آن می گذرد به مرور در این مدت شدت بیشتری پیدا کرده است. سوء مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی به دلیل استفاده مشترک از سرنگ‌های آلوده دسته‌ی دیگری از قربانیان این ویروس مسری بودند. روابط بی بند و بار جنسی نیز جوانان بسیاری را قربانی و وارد این چرخه کرده است. «مریم سرابندی» کارشناس کاهش آسیب‌های اجتماعی در این زمینه می‌گوید روابط با افرادی که برای استفاده از مواد مخدر از روش تزریقی استفاده می‌کنند باید با احتیاط کامل باشد: «متاسفانه در بسیاری از نقاطی که اعتیاد آن هم از نوع تزریقی جزو اولین آسیب‌ها محسوب می‌شود بسیاری از خانواده‌ها به ویژه خانم‌ها اطلاع چندانی از بیماری‌های خطرناکی ندارند که ممکن است از این طریق به بدن آن ها منتقل شوند. به همین دلیل لازم و ضروری است که راه های ابتلا به بیماری‌هایی مانند ایدز و هپاتیت در بازه های زمانی مختلف به این بانوان اطلاع داده شود. بسیاری از بانوانی که ابتلا به ایدز را تجربه می‌کنند از طریق همسرانی که هنگام تزریق مواد مخدر از سرنگ های مشترک استفاده کرده اند به این گرفتاری دچار شده‌اند.»
محرومیت از فرزند
بیماران مبتلا به ایدزی که در مراحل پیشرفته بیماری هستند هرگز نمی‌توانند صاحب کودک شوند و در این صورت فرزند آنها نیز با ابتلا به این بیماری به دنیا خواهد آمد. سرابندی در دلیل این ابتلا را توضیح می دهد: «جنین ارتباط خونی تنگاتنگی با مادر دارد و این ارتباط یکی از اصلی ترین راه های مبتلا شدن به ایدز معرفی شده است. این محرومیت برای مبتلایان بسیار سنگین است و بار روانی منفی در آنها ایجاد می‌کند.»
بیماران را دریابیم
قربانیان ویروس ایدز در بین ما زندگی می‌کنند. بسیاری از آنها برای پرهیز از انگ خوردن در جامعه بیماری شان را بروز نمی‌دهند و این می‌تواند خطراتی را برای دیگر افراد بوجود آورد. ارتباط معمولی با این افراد این ویروس را انتقال نمی‌دهد و اگر دیگران رفتار مناسبی با این مبتلایان داشته باشند آنها با راحتی بیشتری می توانند از خود و دیگران مراقبت های لازم را داشته باشند. این متخصص کاهش آسیب های اجتماعی در این باره می‌گوید: «بارها دیده شده که اگر افراد مبتلا به ایدز بیماری شان را اطلاع دهند برخی از مراکز خدماتی از ارائه خدمات به آن ها پر هیز می‌کنند. ارتباط بسیاری از آن ها با دیگران و حتی نزدیکان شان نیز قطع می‌شود. این رفتار جامعه خطرناک است چرا که این افراد نباید تنها بمانند.آن ها قربانی یک ویروس شده‌اند و این رفتار ممکن است بروز رفتار پرخطر تری را در آن ها تقویت کند. وظیفه همه افراد جامعه این است که از همه بیماران حمایت کنند و در این میان بیماران مبتلا به ویروس اچ آی وی در صدر این بیماران هستند چرا که در بسیاری از موارد تنهایی عجیبی را تجربه می کنند و بسیار افسرده هستند.»
آمار دقیقی در دست نیست
ایدز در جامعه ما یک بیماری زیر پوستی است که به سرعت نیز در حال گسترش است.از آنجا که این بیماری ممکن است در مراحل اولیه هیچ علائم ظاهری و باطنی نداشته باشد بسیاری از افراد مبتلا حتی از قربانی شدن خود بی‌خبر هستند. به همین دلیل رعایت نکردن نکات بهداشتی و بروز رفتار پر خطر می‌تواند به سادگی تعداد بیشتر از افراد را به دام این بیماری عفونی بکشاند. از طرفی دیگر مبتلایان به این بیماری به محض این که از این موضوع با خبر می شوند آن را از دیگران مخفی می‌کنند. به همین دلیل است که هیچ گاه آمار دقیقی از مبتلایان در این رابطه منتشر نمی‌شود. کارشناسان می گویند بروز این رفتار گاهی از خود بیماری نیز خطرناک‌تر می‌شود. چرا که ناقلان این ویروس روزانه با صدها نفر در شهر ارتباط برقرار می‌کنند و اگر در این زمینه آموزش‌های لازم را نداشته باشند می‌توانند دیگران را نیز مبتلا کنند. بر اساس آمار تقریبی انجمن ایدز ایران بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار مبتلا به این بیماری در جامعه زندگی می‌کنند که این آمار با بروز رفتارهای پرخطر به طور پنهانی روبه رشد است.
لطفا آزمایش بدهید
اگر سری به سایت رسمی انجمن ایدز بزنید با یک سوال و نظر سنجی همیشگی روبرو می‌شوید. این سوال برای کارشناسان این مرکز اهمیت بسیاری دارد. سوال نخست این نظرسنجی مربوط به آزمایش خون می‌شود. کارشناسان از همه افرادی که به این پایگاه سر می‌زنند سوال می‌کنند که آیا تا به حال آزمایش ایدز داده‌اند. پاسخ به این سوال اهمیت چند گانه‌ای برای آنان دارد. سرابندی در این باره توضیح می‌دهد: «ایدز بیماری خطرناکی در دستگاه ایمنی بدن است که علائم آن در درازمدت ممکن است به شکل پنهان باقی بماند. حتی پزشکان هم با یک معاینه سطحی نمی‌توانند بروز و ایجاد این بیماری را در افراد تشخیص دهند. تنها راه تشخیص ایدز آزمایش خون است. بر اساس دستور العمل وزارت بهداشت این آزمایش به شکل کاملا محرمانه در آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود. در صورت مثبت بودن آن نیز به میل فرد بیمار جلسه‌ی مشاوره‌ای برای او ترتیب داده می‌شود. آزمایش ایدز نیز یکی از راه‌های کنترل شیوع این بیماری است.»
مرکز مشاوره آنلاین
بسیاری از افرادی که رفتار پرخطر داشته‌اند برای شرح آن معذب‌اند. کسانی که خود را مشکوک به بیماری ایدز می‌دانند سوالات زیادی دارند که کابوس شبانه آنها شده است. این متخصص کاهش آسیب‌های اجتماعی می‌گوید: «خیلی‌ها می‌خواهند کمی بیشتر درباره این بیماری خطرناک بدانند و درصد مبتلا شدن خود را محاسبه کنند. همه این عوامل باعث شدند تا کارشناسان و پزشکان انجمن ایدز به فکر ایجاد مرکز مشاوره آنلاین این بیماری بیفتند. این سایت جامع به راحتی در اختیاز همه شهروندان قرار می‌گیرد و سوال‌های خصوصی کاربران آن در سریع ترین زمان ممکن توسط مجرب‌ترین پزشکان این مرکز پاسخ داده می‌شوند. در این سایت نظرسنجی نیز برای محاسبه میزان درگیری این افراد با ویروس اچ آی وی در نظر گرفته شده است که با پاسخ دادن به سوالات آن می‌توانید میزان احتمال ابتلا به این بیماری در خودتان را اندازه‌گیری کنید.»
رفتار پر خطر را بشناسیم
سهل‌انگاری در برخی از کارهای روزمره می‌تواند زمینه ساز بروز بیماری ایدز در هر یک از ما شود. با شناخت این عوامل و آموزش مداوم آن به دیگران می توانیم باعث کاهش شیوع این بیماری شویم. سرابندی می‌گوید با راهکارهای ساده‌ای می‌توانیم باعث کاهش نرخ ابتلا به این بیماری در جامعه شویم: «پیش از رفتن به دندانپزشکی درباره آن مرکز پزشکی و ضدعفونی و استریل بودن وسایل تحقیق کنید. برای انجام امور آرایش خود از تیغ، موچین، قیچی و دستمال مرطوب و حوله مخصوص به خود استفاده کنید. اگر قصد انجام تاتو دارید سوزن مخصوص را خودتان تهیه کنید. به طور جدی از رفتار جنسی همراه با بی‌بندوباری پرهیز کنید. با افرادی که احتمال این رفتار در آنها وجود دارد صحبت و آنها را نسبت به خطر ابتلا آگاه کنید. هرگز از وسایل شخصی دیگران مانند مسواک و لوازم تیز مانند قیچی مو و ابرو، موچین، ناخن‌گیر و سوهان ناخن استفاده نکنید. اگر در نزاع و یا درگیری با افرادی دچار جراحت با چاقو شدید حتما نسبت به انجام آزمایش ایدز اقدام کنید.»
این هراس را کنار بگذارید
خیلی از افراد ممکن است رفتار پرخطری را تجربه کرده و خود را مشکوک به ایدز بدانند، اما برای آنها انجام یک آزمایش ساده سخت و دشوار است. آنها از نگاه های پرسشگر می‌ترسند. هراس انگ خوردن دارند و به دلیل شک ابتلا به بیماری در مدت کوتاهی دچار یاس، واهمه، اضطراب، اختلال در انجام امور روزمره، افسردگی، عدم اطمینان به اطرافیان، کم اشتهایی، کابوس های مکرر و در برخی موارد اقدام به خودکشی می‌شوند. با انجام یک آزمایش ساده و پرهیز از رفتارهای پرخطر می‌توان این عوامل را مهار کرد. سرابندی می‌گوید پاسخ آزمایش ایدز در تمامی آزمایشگاه‌ها محرمانه است: «پاسخ منفی این آزمایش باعث اطمینان خاطر و آرامش در فرد مشکوک به بیماری می‌شود. پزشکان بر این باورند که پاسخ مثبت آزمایش در مراحل اولیه بیماری نیز می‌تواند روند کاهش آسیب‌های جسمی و عفونی را در بیماران بوجود آورد. از همه مهم‌تر این که تشخیص زودهنگام بیماری برای زنان می‌تواند در به دنیا آمدن کودک سالم کمک زیادی کند. پس اگر دچار رفتار پر خطر بوده‌اید یا شریک جنسی شما این رفتار را تجربه کرده است هراس را کنار بگذارید و درخواست آزمایش ایدز بدهید.