تمامی این موارد نشان دهنده این است که آنها مطمئنا والدین هوشمندی داشتهاند. به این دلیل که کودکان آنچه را که میبینند یاد میگیرند و تبدیل به شخصیتی میشوند که والدینشان هستند، نه آنچه والدین میخواهند.
اگرچه در این میان هستند والدینی که با اشتباهات خود، ضررهای جبران ناپذیری را در دوران کودکی به زندگی و شخصیت فرزندانشان وارد میسازند که حتی آن مشکلات تا بزرگسالی و گاهی اوقات تا پایان عمر با آنها همراه خواهد بود.
تمامی این اشتباهات در کتاب والدین سمی بصورت مفصل بیان شده است، اما امروز قصد ما صحبت درباره آن اشتباهات نیست. ما میخواهیم رفتار والدین هوشمند در قبال کودکان را بررسی کنیم. اینکه چهکارهایی را انجام میدهند و از انجام چهکارهایی خودداری میکنند.
۱- والدین هوشمند عزت نفس کودک را تخریب نمیکنند!
والدین هوشمند با کودک خود رابطه دوستانه دارند. این ارتباط دوستانه باعث میشود تا احساسات، عواطف، استعدادها و تواناییهای کودک را بشناسند. آنها برای کودک و نیازها و احساساتش ارزش قائل هستند و به صحبتهای او گوش میدهند او را همراهی میکنند و این باور را به کودک انتقال میدهند که باارزش است. این مدل والدین به صحبتهای فرزندشان بهخوبی گوش میدهند، کم محلی نمیکنند و او را در صحبتهایش همراهی میکنند. کودک را در آغوش میگیرند و به او احساس امنیت برای ابراز احساسات میدهند.
۲- والدین هوشمند کودک را وابسته و لوس نمیکنند!
یکی از اشتباهات والدین در برخورد با نوجوانان این است که نمیتوانند همزمان قاطعیت و محبت را در رفتار با آنها داشته باشند. این مدل والدین یا بسیار سختگیر هستند و یا بسیار نوجوان خود را لوس و وابسته بار میآورند، اما والدین هوشمند هنگام رفتار با کودک هر دو را رعایت میکنند. آنها با آوردن دلیل و منطق خواستهای را رد میکنند و کودک یادمیگیرد که ممکن است برخی از خواستههایش تامین نشود و یا به تاخیر بیافتد. پدر و مادر آگاه نقشها و وظایفی را به فرزندشان محول کرده تا او را مسئولیت پذیر و مستقل بار بیاورند.
۳- والدین هوشمند کودک را بجای تنبیه، تشویق میکنند!
نظر روانشناسان براین است که هیچ روشی به اندازه تشویق کردن نمیتواند احساسات مثبت را در کودکان تقویت کند. والدین هوشمند طبق این نظریه رفتار میکنند، زیرا آنها میدانند که؛ در تشویق بچهها رفتار درست را یادمیگیرند اما در تنبیه آنها فقط یاد میگیرند که چه کاری اشتباه است! برای تشویق کردن نیازی نیست که حتما جایزه بخرید، کارهای کوچکی مثل بازی کردن با بچهها، نقاشی کشیدن، پارک رفتن، گفتن جملات تشویقی (مانند: آفرین)، بغل کردن و لبخند زدن همگی میتواند راهی برای تشویق کودک باشد.
۴- والدین هوشمند با کودک خود بازی میکنند!
والدین هوشمند همیشه برای بازی و وقت گذراندن با کودکشان وقت میگذارند. آنها میدانند که بازی کردن هم برای خودشان مفید است و هم مزایای زیادی برای بچهها دارد. کودک با بازی کردن محیط اطرافش را میشناسد و با آن ارتباط برقرار میسازد. بازی میتواند روابط بین بچهها و والدین را بهتر و دوستانهتر کند. کودکان هنگام بازی با والدین از آنها الگوبرداری میکنند پس بازی کردن علاوه بر سرگرمی میتواند زمان مناسبی برای آموزش به بچهها نیز باشد. آنها میدانند که بازی کردن بهترین زمان برای افزایش خلاقیت و رشد فکری و ذهنی کودک است.
۵- والدین هوشمند در صورت اشتباه عذرخواهی میکنند!
متاسفانه بسیاری از والدین براین باور هستند که عذرخواهی از کودک کاری اشتباه است؛ زیرا ممکن است کودک از آن بر علیه او استفاده کند و نشانه ضعف پدر یا مادر است. اما برخورد درست والدین هوشمند در هنگام اشتباه کردن، عذرخواهی است. کودک از این رفتار الگو میگیرد. روانشناسی عذرخواهی میگوید: واکنش شخص خاطی نسبت به عذرخواهی کردن، نمایشی از میزان عزت نفس او نیز هست. مقاومت نکردن افراد در برابر عذرخواهی از دیگران و اقدام به جبران اشتباهشان وقتی که واقعا مقصر هستند، نشان دهنده عزت نفس بالا است. در مقابل حتما اشخاصی را دیدهاید که برای اشتباه نکردهشان هم دائم در حال عذرخواهی هستند! این نیز نمود بارز عزت نفس ضعیف است. مبحث عزت نفس بسیار مهم و در عین حال گسترده است.
سخن آخر
رفتارهای کودکان همگی ریشه در سبک زندگی آنان دارد که البته آموختنی است. بنابراین همانطور که ابتدای مقاله گفتیم، همه آنچه که از شخصیت، رفتار و عادات یک کودک مشاهده میکنیم، از محیط خانوادگی او نشات میگیرد. نحوه رفتار والدین با کودک مانند قوانین خانه، سختگیر بودن و یا انعطافپذیر بودن، روشهای تنبیه و تشویق و سایر موارد، همگی ساختار فکری و شخصیتی کودک را میسازد و تضمینکننده آینده او است.