آخرین ماه از سال که میرسد، با نزدیک شدن به نوروز، طبق رسم وعرف یا عادت هر ساله، همه به فکر خرید میافتند. از خرید پوشاک عید، به نیت تن کردن رخت و لباس نو تا نونوار کردن خانه با وسایل جدید به بهانه دید و باز دید نوروزی. مردم با هر قصد و نیتی اسفندماه به بازار میروند و برای سال جدید خرید میکنند. بازار آخر سال بازار پرسودی برای صاحبان کسب و کارها است، به قول خودشان کل کاسبی سال ما به شب عید است. کسبی که شیوع یک ویروس آن را حسابی کساد کرده است.
تمهیدات بهداشتی هم کارساز نیست
ترس از ابتلا به کرونا، مردم را خانهنشین کرده است. دیگر نه خبری از شور و شوق نزدیک شدن به نوروز است و نه میل و رغبتی به گشت و گذار در بازار شب عید. صاحبان کسب و کارهای خرد بسته به نوع فعالیتشان، از اقدامات پیشگیرانهای که برای مبارزه با کرونا در محیط کاریشان انجام دادهاند میگویند. از سالن آرایشی که به مراجعان ماسک میدهد تا فروشگاهی که در بدو ورود محلول ضدعفونی بر دستان مشتریان اسپری میکند. اما گویا هیچ کدام از این اقداماتِ هزینه بر برای صاحبان کسب و کارها هم، نمیتواند مانع از ترس جامعه شود.
فضای مجازی پر شده از فیلمهایی که خبر از سوت و کوری بازار شب عید میدهند. فروشندگان از کسادی بازار میگویند و نگران چکها و وامهایی هستند که حالا معلوم نیست تکلیف آنها چه میشود.
فروشنده یک مرکز خرید با گلایه از کسادی بازار میگوید: ورودی مرکز خرید دو نگهبان ایستادهاند و اسپری ضد عفونی کننده به دست مشتریان میزنند، هر کدام از فروشندگان نیز هر روز فروشگاه و محصولات خود را ضد عفونی میکنند اما باز هم خبری از شلوغی بازار شب عید نیست.
چکهایی که شاید پاس نشوند
فروشگاههای پوشاک، کیف و کفش و فروشگاههای از این دست، بیشترین امید را بر فروش شب عید دارند. بسیاری از تولیدکنندگان، بخش زیادی از محصولات جدید سال خود را برای بازار شب عید تولید و آماده عرضه میکنند و حساب و کتاب مالی را با کسب سود حاصل از فروش این محصولات در پایان سال انجام میدهند. این در حالی است که خبرهای شیوع بیماری در کشور، فکر خرید را از سر مردم بیرون و بازار را با شوکی عظیم روبهرو کرده است.
صاحب یک مغازه کیف و کفش فروشی میگوید که بسیاری از اجناس شب عید را از ماهها قبل خریداری کردهایم و چک آخر سال دادهایم، با این شرایط بد بازار، سود که هیچ، اصلا نمیدانیم چطور میتوانیم چکها را پاس کنیم.
بازار مواد غذایی از سکه افتاد
به نظر میرسد که بازار مواد غذایی هم آسیب سختی را از این اتفاق ناگوار دیده باشد. رستورانهای شلوغ شهر که تا پیش از شیوع بیماری، صفهای طولانی مشتری داشتند حالا تعداد صندلیهای خالی آنها قابل شمارش است. اوضاع کسب و کارهای مرتبط با محصولات لبنی از این هم بدتر است. در شرایطی که رسانهها از خطر انتقال ویروس از حیوان به انسان در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی میگویند و پزشکان بر پخت کامل موادغذایی به ویژه گوشت، تخم مرغ و محصولات حیوانی را پیش از مصرف تاکید میکنند، گویا کمتر کسی حاضر میشود به سراغ آنها برود.
صاحب یکی از بستنی فروشیهای معروف شهر، نگرانی مردم از آلوده بودن وسایل را دلیل کم رونقی بازار میداند و میگوید: اصلا فروش سابق را نداریم، مردم از ترس اینکه بستنیها یا آبمیوهها آلوده باشند، انگار قید آمدن به بستنی فروشی را زدهاند.
به داد کسب و کارها برسیم
این اتفاق نه تنها یک صنف یا مجموعه، بلکه تمام کسب و کارها را درگیر کرده است. هشدارهای بهداشتی و نگرانیهای عمومی، انجام بسیاری از فعالیتهای تجاری به خصوص فعالیتهای مرتبط با پایان سال را در تعلیق فرو برده و آنها را با آسیبهای جبرانناپذیری مواجه کرده است. آسیبی که میتواند به بروز مشکلات معیشتی، بدهکاری و بیکاری منجر شود. بر این اساس ضرورت دارد به منظور کم کردن میزان ضرر و زیان تجارتهای خرد، برنامههای حمایتگرانهای تدارک دیده شود.