در روایت دوم گفته می شود؛ این کاروانسرا در زمان حکومت محلی کیایی که در عصر تیموریان بر لاهیجان حکمرانی می کردند، ساخته شد و بعدها توسط حکومت صفویه نابود شد و آثار به جا مانده از آنان به نام دوره صفویه به ثبت رسیده است.
کاروانسرای تی تی که در زمان های دور اهمیت استراتژیک داشته، در معنای لغوی به معنای کاروانسرای شکوفه است؛ چرا که در زبان گیلکی تی تی به معنای شکوفه است و از آن جایی که در زبان گیلکی مانند زبان انگلیسی جای صفت و موصوف بر خلاف زبان فارسی عوض می شود، بنابراین نام اصلی این کاروانسرا، تی تی کاروانسرا است.
کاروانسرای تی تی، واقع در سیاهکل گیلان، یکی از دو کاروانسرای خشتی به جامانده گیلان و از بناهای منسوب به حکومت محلی سادات آل کیا، از سنگ رودخانه ای که با آجر و ملات گچ و ساروج ترکیب شده، ساخته شده است.
معماری و تقارن
از ویژگی های معماری بنای کاروانسرای تی تی در سیاهکل می توان به این موارد اشاره کرد که این کاروانسرا از مدل کاروانسراهای برون شهری است که معماری آن بر اساس دارا بودن دو ایوان طراحی شده است.
هنگامی که وارد فضای این کاروانسرا شوید، خواهید دید که ورودی بنای این کاروانسرا در ضلع شمالی آن قرار گرفته است. به داخل که وارد می شوید، پس از گذر از فضای ورودی کاروانسرا خواهید دید که فضای هشتی و سپس میانسرا قرار گرفته است.
در ضلع شرقی و غربی فضای هشتی این کاروانسرا از طریق فضاهایی که در وسط آن وجود دارد، به دو اتاق با مساحت ۱۷ مترمربع می رسید که به اصطلاح به آن فضای میانسرا می گویند. مساحت این میانسرا برابر است با ۳۹۸ مترمربع و در وسط آن نیز حوض کوچکی قرار گرفته است.
در چهار کنج ساختمان کاروانسرای تی تی در سیاهکل، اتاق مربع شکلی به مساحت ۱۴ مترمربع قرار گرفته و قبل از ورود به اتاق های این کاروانسرا، با یک فضای نیم هشت مواجه می شویم.
به صورت کلی اگر از منظر ریاضی و معماری به ساخت و نقشه این کاروانسرا نگاه کنیم خواهیم دید که در ساخت کاروانسرای تی تی در سیاهکل اصل تقارن در ساخت آن بسیار رعایت شده و در یک کلام، بنا دارای محور تقارن در جهت طولی خود است.
چگونه برویم؟
کاروانسرای باستانی تی تی را باید در شهرستان سیاهکل و در مسیر راه کاروانی دیلمان به لاهیجان، بر سر دوراهی رودخانه باباکوه و میثم رود ببینید. جایی درست در ۱۰ کیلومتری جاده سیاهکل به دیلمان و بر پای تپه ای نسبتا بلند و سرسبز که در گذشته راه اصلی کاروان رو از لاهیجان به دیلمان و طالقان بوده است.
پیشنهادهای دیگر
بعد از گردش در حول و حوش کاروانسرای تی تی خانم از آنجا که سیاهکل جاهای دیدنی زیادی دارد خوب است سری هم به برخی از این جاهای زیبا بزنید. کوه درفک، منطقه سرسبز دیلمان و اسپیلی، آبشار لونک، چشمه آب معدنی لاریخانی، منطقه آغوزی، آبشار بابا ولی، غار اسپهبدان، مناطق باستانی قلعه کوتی، کوه پس و حسنی محله، قلعه کوتول شاه، قلعه دیده بانی، روستای گرماور، حمام تاریخی دیلمان، غار لوعلی (زاگام )، پناهگاه سنگی گیلارکش و شلمان همگی از جاذبه های گردشگری و تاریخی شهرستان سیاهکل هستند که بارها ارزش دیدن دارند.
نگین سیاهکل
برای رفتن به آبشار لونک، باید سیاهکل را 25 کیلومتر به سمت دیلمان طی کنیم و از مسیری که دوطرف آن انبوهی از جنگل های زیبای هیرکانی است بگذریم تا به نگین گردشگری منطقه سیاهکل یعنی همان آبشار لونک رسید.
منطقه زیبا و گردشگری لونک با واقع شدنش در دل جنگل و داشتن آبشاری چهارفصل، میزبان مهمانان خارجی از کشورهای اروپایی در همه ایام سال است.
آبشار لونک در واقع دو آبشار متوسط است و نام خود را از روستایی به همین نام در 500 متری بالای آبشار گرفته و از کوه های بالای سرخودش سرچشمه می گیرد .
اختلاف آبشار تا دره لونک گاه به 100 متر هم می رسد که یکی از زیباترین تصاویر طبیعی را پیش روی هر بیننده ای قرار می دهد.
در کنار آبشار لونک رستوران، سرویس بهداشتی و آلاچیق و البته صنایع دستی وجود دارد اما یکی از جذاب ترین جاذبه های انسانی کنار این آبشار زیبا، وجود غرفه عکاسی با لباس محلی است که طرفداران زیادی هم از میان گردشگران دارد .
حمام تاریخی دیلمان
از دیگر جاذبه های دیدنی و البته تاریخی شهرستان سیاهکل حمام تاریخی دیلمان است. این حمام در دوران حکومت محلی کیایی همزمان با صفویه ساخته شده و حدود 500 سال قدمت دارد. در 50 کیلومتری شهر سیاهکل و درست در بافت شهری دیلمان قرار دارد و طبق کاوش های صورت گرفته از دل خاک بیرون کشیده شده و مرمت شده. این حمام به نام حمام میربلوک هم شهرت دارد چراکه این بنای تاریخی در دوره قاجار توسط میرزا علی اکبر میربلوک از زیر خروارها خاک بیرون کشیده شده و با حمایت مالی و شخصی وی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.
در گذشته حمام دیلمان برای شست و شو و استحمام اکثر ساکنان دیلمان و کاروانیان و مسافران مورد استفاده قرار می گرفت.
این حمام با توجه به موقعیت کوهستانی و اقلیم سرد منطقه ساخته شده و جز بناهایی محسوب می شود که با شرایط خاص کوهستانی طراحی و ساخته شده و به عبارتی بیشترین توجه به مساله آب و هوا و سرما و مقابله با آن معطوف شده است.