مرگ «نمی دانم» نزدیک است

به گزارش ایرنا زندگی- مغز بزرگترین دارایی ما در دنیای اشباع از هوش مصنوعی است. بر اساس برآوردهای اخیر مک کینزی؛ هوش مصنوعی می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ تا ۱۵ تریلیون دلار به تولید ناخالص داخلی جهانی کمک کند اما با وجود تمام فوایدی که دارد، پاسخ‌های مطمئن هوش مصنوعی مفهوم «نمی‌دانم» را می‌کشد و پایه‌های خرد واقعی را به خطر می‌اندازد. هوش مصنوعی باعث می‌شود تا در کنار برون سپاری حقایق، مهارت های شناختی تضعیف شود.

آیا هوش مصنوعی ما را باهوش تر می کند یا مطمئن تر؟

سقراط معتقد بود خرد با اعتراف به نادانی آغاز می شود. اما در دنیایی که ما هرگز مجبور به اعتراف به نادانی نیستیم چه اتفاقی می‌افتد؟ حال که هوش دیگر با عمق درک ما اندازه گیری نمی شود، بلکه با سرعت بازیابی ما اندازه گیری می شود، آیا می توانیم پتانسیل شناختی خود را گسترش دهیم یا فقط باید تسلیم توهم دانستن شویم؟

اگر سقراط در سال ۲۰۲۵ رها شود، وحشتناک خواهد شد. او میراث خود را بر این ایده ساده بنا کرد که خرد واقعی با اعتراف به نادانی آغاز می شود. او با اهرمی از فروتنی معرفتی مانند سلاحی در برابر یقین کاذب، اعلام کرد: «می دانم که هیچ چیز نمی دانم». اما در دنیای هوش مصنوعی، چه کسی نیاز دارد که چیزی نداند؟

هوش واقعی فقط بازیابی اطلاعات نیست بلکه، دست و پنجه نرم کردن با پیچیدگی، پیمایش نکات ظریف و گاهی مقاومت در برابر کشش اغوا کننده یک پاسخ سریع استبرای ما دیگر سوالی بی جواب نمی ماند. ما آنها را فورا حل می کنیم. ما دیگر با ابهام دست و پنجه نرم نمی کنیم. ما یک اعلان تایپ می کنیم و نتیجه. جهانی که به طور فزاینده ای مطمئن به نظر می رسد، اما آیا واقعاً هوشمندتر می شویم؟

هوش واقعی فقط بازیابی اطلاعات نیست بلکه، دست و پنجه نرم کردن با پیچیدگی، پیمایش نکات ظریف و گاهی مقاومت در برابر کشش اغوا کننده یک پاسخ سریع است. هوش مصنوعی پاسخ های سریعی ارائه می دهد، اما آیا تفکر واقعی را تشویق می کند؟ جواب منفی است.
 

هوش مصنوعی فقط به ما می‌آموزد محتوا را کجا جستجو کنیم و با تکامل به سمت تفسیر، ترکیب و تجزیه و تحلیل هر روز ذهن ما را تنبل‌تر می کند به نحوی که تمام تمرین‌های عضلات ذهنی ما متوقف می شود.

دانشمندان، و شاید بیشتر ما، فهمیده‌ایم که میل به اطمینان داریم. مغز ما برای اینکه احساس کنیم حق با ماست به ما پاداش می دهد. به همین دلیل است که سوگیری تأیید بسیار قدرتمند است. چرا ما تمایل داریم به دنبال اطلاعاتی باشیم که با باورهای ما همسو باشد نه اینکه آنها را به چالش بکشیم.

هوش مصنوعی که برای بهینه سازی برای انسجام و معقول بودن آموزش دیده است، پاسخ هایی را با تسلط عجیبی ارائه می دهد که این ولع را تقویت می کند. حتی زمانی که یک پاسخ اشتباه است، به اندازه کافی درست به نظر می رسد. هوش مصنوعی به ندرت مکث می کند و می گوید: «مطمئن نیستم».

اینجاست که جالب می شود. چه اتفاقی می‌افتد وقتی یک نسل کامل در دنیایی بزرگ می‌شود که عدم اطمینان در آن نادر است، جایی که هر سؤالی با پاسخی فوری و مطمئن مواجه می‌شود؟

مطمئن نبودن آغاز بهترین ایده ها است

هر پیشرفت فکری بزرگی از نسبیت گرفته تا مکانیک کوانتومی تا پیدایش اینترنت  نه با یک پاسخ دقیق،  بلکه با یک سوال آزاردهنده آغاز شده است. انیشتین «زمان چگونه کار می‌کند؟» را در گوگل سرچ نکرد. او سال ها با آزمایش های فکری دست و پنجه نرم کرد. نیکولا تسلا از یک هوش مصنوعی نپرسید که چگونه برق را به صورت بی سیم منتقل کند، او آزمایش های بی امان انجام داد، کل سیستم ها را در ذهن خود تصور کرد و ایده هایی را دنبال کرد که غیرممکن به نظر می رسیدند.

 بزرگ‌ترین جهش‌ها در دانش همیشه از عدم قطعیت ناشی شده است، از سوی کسانی که مایلند آنقدر با ناشناخته بنشینند تا آن را به درک تبدیل کنند. اگر هوش مصنوعی دسترسی ما به پاسخ ها را تسریع کند، آیا خطر کاهش روند آشفته، خسته کننده، اما ضروری دست و پنجه نرم کردن با عدم قطعیت را داریم؟

خلاقیت بزرگ اغلب از ناراحتی سرچشمه می گیرد. از ندانستن از نشستن با پارادوکس ها به اندازه کافی برای تولید چیزی جدید. اگر آن فرآیند را بیش از حد میانبر کنیم، آیا چیزی حیاتی را از دست می دهیم؟

توهم دانستن

هوش مصنوعی فقط پاسخ‌ها را ارائه نمی‌کند، بلکه آنها را با اطمینان ارائه می‌کند. حتی وقتی اشتباه است، درست به نظر می رسد. اما بیش از آن، هوش مصنوعی فقط حقایق را ارائه نمی دهد، بلکه آنچه را که ما می خواهیم بشنویم ارائه می دهد. می‌تواند پاسخ‌ها را برای همسویی با انتظارات ما شکل دهد و به جای به چالش کشیدن آنها، تعصبات را تقویت کند، و این یک ساختار متزلزل است. هوش فقط داشتن اطلاعات نیست؛ این در مورد درک این است که چه زمانی شک کنیم، چه زمانی به چالش بکشیم، و چه زمانی با عدم اطمینان بنشینیم.

اگر مبارزه تفکر عمیق را با راحتی دانش فوری معاوضه کنیم، آیا این خطر را داریم که عقل را با روانی صرف جایگزین کنیم؟

استفاده درست از هوش مصنوعی

همانطور که گفته شد، هوش مصنوعی توانایی بالایی در ارائه پاسخ های سریع و ساختار یافته و غیرقابل انکار دارد. در چنین شرایطی چالش اینجا است که نحوه استفاده درست از هوش مصنوعی را یاد بگیریم و بیاموزیم که چه زمانی نباید از آن استفاده کنیم.

ما باید در برابر تله آسان یقین مقاومت کنیم. ما باید فروتنی معرفتی را در خود پرورش دهیم، توانایی پرسش، شک و به چالش کشیدن حتی دقیق ترین پاسخ ها را تقویت کنیم و بدانیم که هوش فقط به دانستن نیست، بلکه در مورد فکر کردن، پرسش کردن و خلق کردن است و این آینده متعلق به کسانی نخواهد بود که به دانش تولید شده توسط هوش مصنوعی دسترسی دارند. این متعلق به کسانی خواهد بود که هنوز می دانند چگونه با ناشناخته ها کشتی بگیرند و شاید، فقط شاید، قوی‌ترین عبارتی که می‌توانیم به آن نگاه کنیم این باشد: «نمی‌دانم... اما بیایید بفهمیم».

منبع:psychologytoday