سالمندان را با فناوری آشنا کنید!

گروه ایرنا زندگی- مقاومت سالمندان در برابر یادگیری موضوعی تازه، موضوعی طبیعی و بسیار شایع است، اما با کمی حوصله و مهربانی، می‌توانید سالمندان جمع خود را مجبور به استفاده از فناوری و یادگیری آن کنید، مطمئن باشید که اگر آن‌ها بتوانند از فناوری‌های ساده دور و برشان به درستی استفاده کنند، خیال شما نیز راحت‌تر خواهد بود.

پژوهشگران دانشگاه لنکستر پس از مصاحبه با سالمندان به این نتیجه رسیدند که مخالفت با فناوری‌های دیجیتال تنها به مسائل دسترسی محدود نمی‌شود. بلکه ارزش‌های شخصی، نگرانی‌های مربوط به تأثیرات اجتماعی فناوری و ترس از اشتباه در استفاده از نرم‌افزارها نیز از موانع اصلی استفاده از فناوری برای سالمندان هستند.

محققان دریافتند که برخی از سالمندان از سن خود به‌عنوان بهانه‌ای استفاده می‌کنند تا از فناوری دور بمانند. مثلاً فردی که رسانه‌های اجتماعی را دوست ندارد؛ چون فکر می‌کند ممکن است مورد آزار و اذیت سایبری قرار بگیرد، ممکن است بگوید "خیلی مسن" است. این بیان به‌عنوان توجیهی قابل‌قبول برای عدم استفاده از فناوری مطرح می‌شود، زیرا از سالمندان انتظار کمتری برای استفاده از رسانه‌های اجتماعی وجود دارد.

برای رفع این ترس، باید به آن‌ها توضیح دهید که بیشتر افراد فقط از درصد کمی از قابلیت‌های دستگاه استفاده می‌کنند و همین هم برایشان کافی و مفید است. با این توضیح، احساس آن‌ها را عادی‌سازی می‌کنید و نشان می‌دهید که استفاده محدود هم می‌تواند ارزشمند باشد. هدف شما به‌عنوان یک فرزند، نوه و یا دوست، کمک به آن‌ها در دیدن سریع ارزش فناوری است تا احساس بهتری داشته باشند و اعتمادبه‌نفس پیدا کنند که آنها هم می توانند شروع به یادگیری نحوه استفاده از فناوری کنند.

با برداشتن گام‌های مناسب، می‌توانید به سالمندان کمک کنید تا نحوه استفاده از فناوری را بیاموزند و آن را در زندگی روزمره خود ادغام کنند. زیرا آنان دوست دارند که در انجام امور روزانه، خودکفا باشند و این امر به آن‌ها اعتماد به نفس و انگیزه زندگی می‌دهد. این روزها خودکفایی در انجام امور روزانه مانند پرداخت قبوض بانکی، خرید با استفاده از کارت‌های بانکی، خواندن پیام‌های فرزندان، گرفتن فشار و قند خون به صورت روزانه، گرفتن عکس و فیلم، استفاده از کاربردهای تلویزیون‌ها و حتی به کار انداختن ماشین لباسشویی و موارد مشابه آن، نیازمند یادگیری و دانستن مسایل پایه‌ای فناوری است. در این گزارش به چند نکته برای کمک به سالمندان به منظور یادگیری و سازگاری با فناوری اشاره شده است.

سالمندان نیاز به سرگرمی بیشتری دارند

با توسعه زندگی شهری، محیط‌های مناسب تفریح و کسب آرامش برای سالمندان نیز بسیار کم شده است؛ بنابراین سالمندان نیاز به سرگرمی بیشتری دارند.نخستین گام برای آشنا کردن سالمندان با فناوری آن است که یک گوشی یا تبلت هوشمند در اختیار آن‌ها قرار دهید، البته لازم نیست این گوشی یا تبلت هوشمند از نوع خیلی گرانقیمت و پیشرفته‌ای باشد، همین که بتواند نیازهای ساده مرتبط با فناوری خود را برطرف کنند، برای آن‌ها کافی است.

همچنین می شود استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های فکری و گرفتن عکس و ویدیو با گوشی یا تبلت هوشمند را به سالمندان آموزش داد، زیرا یادگیری این‌ها، علاوه بر اینکه سبب سرگرم شدن سالمندان می‌شود، به آن‌ها کمک می‌کند تا از مسایل روز با خبر باشند و از اعتماد به نفس بالایی برخوردار شوند.

یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از فن‌آوری، حفظ و تقویت ارتباط با عزیزان است. شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌هایی مانند واتساپ و تلگرام به سالمندان این امکان را می‌دهند که بدون توجه به فاصله جغرافیایی، در هر زمان با خانواده و دوستان خود در تماس باشند. تماس‌های تصویری، پیام‌های متنی و حتی به اشتراک‌گذاری لحظات روزمره از طریق این ابزارها می‌تواند احساس تنهایی را کاهش دهد و به تقویت روابط خانوادگی کمک کند.

اینترنت به عنوان دریچه‌ای به دنیای اطلاعات

اینترنت به عنوان دریچه‌ای به دنیای اطلاعات، سالمندان را قادر می‌سازد تا به منابع متنوعی از اخبار، مقالات آموزشی، کتاب­های صوتی مورد علاقه و حتی دوره‌های آنلاین دسترسی پیدا کنند. این امکان به آن‌ها کمک می‌کند تا با جدیدترین اطلاعات و رویدادها همراه شوند و مهارت‌های تازه‌ای را بیاموزند. برای مثال، یک جستجوی ساده در اینترنت می‌تواند پاسخ بسیاری از سوالات روزمره را ارائه دهد یا دسترسی به ویدیوهای آموزشی در یوتیوب می‌تواند مهارت‌های جدیدی مانند آشپزی، باغبانی یا یادگیری زبان را فراهم کند.

از سوی دیگر، استفاده از برنامه‌هایی مانند یوتیوب و اینستاگرام نه تنها برای سرگرمی، بلکه برای یادگیری نیز بسیار مفید است. سالمندان می‌توانند از طریق این پلتفرم‌ها به موسیقی گوش دهند، فیلم‌، سریال و مستندهای جذاب تماشا کنند و حتی با جوامع آنلاین در ارتباط باشند. این نوع از سرگرمی‌ها نه تنها ذهن را فعال نگه می‌دارند، بلکه احساس شادی و رضایت را نیز به همراه دارند. 

بنابراین، استفاده از فن‌آوری نه تنها یک نیاز مدرن، بلکه یک ابزار ارزشمند برای افزایش کیفیت زندگی سالمندان است. این ابزارها می‌توانند با کاهش فاصله‌ها، ارائه اطلاعات کاربردی و ایجاد فرصت‌های سرگرمی، زندگی را برای سالمندان غنی‌تر و معنادارتر کنند. 

برای رفع نیازهای روزانه/ با رواج ابزارهای دیجیتال چاره‌ای جز استفاده از این ابزار نیست

تکنولوژی به آرامی در زندگی روزمره ما رخنه کرده است. سیستم‌های خدمات عمومی در بسیاری از کشورها آنلاین شده‌اند. سوابق پزشکی در پایگاه‌های الکترونیکی ذخیره می‌شوند و بسیاری از خدمات بانکی به صورت اینترنتی و آنلاین در آمده است. امروزه انجام بسیاری از کارهای آنلاین سبب شده است که در وقت و هزینه صرفه‌جویی گردد. شاید سالمند بتواند مدتی بدون استفاده از تکنولوژی دوام بیاورد اما با عمومی شدن بعضی از خدمات آنلاین دولتی و رواج ابزارهای دیجیتال چاره‌ای جز استفاده از این ابزار نخواهد داشت.

حتی برای انجام یک خرید کوچک در سوپرمارکت استفاده از کارت بانکی ضرورت دارد و علی‌الخصوص در ایام شیوع کرونا ممکن است بسیاری از اماکن و فروشگاه‌ها دریافت پول نقد را مجاز ندانسته و نیاز به استفاده از واریز آنلاین و مجازی باشد. لذا لازم است تا سالمندان تعامل روزانه با این تکنولوژی‌ها را بیاموزند. با فراگیر شدن تلفن‌های هوشمند و گسترش برنامه‌های نرم‌افزاری بانکی ممکن است طولی نکشد که کارت‌ها بانکی نیز کلا جای خود را به تلفن‌های هوشمند دهند.

استفاده از تکنولوژی می‌تواند فعالیتی سرگرم‌کننده و جالب باشد

اگر این ایده که سالمند چاره‌ای جز آموختن نرم‌افزارهای جدید ندارد مورد پذیرش سالمند قرار نگیرد باید ایده دیگری را جایگزین نمایید. بهتر است سالمند را متقاعد کنید که استفاده از تکنولوژی می‌تواند فعالیتی سرگرم‌کننده و جالب باشد. سالمندان در ایام بازنشستگی زمان بیشتری برای اوقات فراغت دارند و بیشتر ساعت‌های روز والدین شما با ورود به سال‌های آخر زندگی خود احتمالاً کمتر کار می‌کنند و به اوقات فراغت خود توجه بیشتری می‌کنند.

از خود بپرسید: سالمندان بیشتر علاقه‌مند هستند که ایام فراغت خود را چگونه بگذرانند؟ دوست دارند چه کاری انجام دهند؟ عکس‌ها و فیلم‌های قدیمی را تماشا کنند؟ به آهنگ‌های قدیمی گوش دهند؟ کتاب‌هایی در مورد سیاست جهانی یا موضوعات مورد علاقه خود بخوانید؟ علایق آنها هرچه باشد، به احتمال زیاد می‌توانید برنامه‌های کامپیوتری مناسبی پیدا نمایید که بتوانند به راحتی کیفیت زندگی سالمند را بهبود ببخشند و در جهت علایق و سلیقه سالمند باشند.

علاوه بر سرگرمی قطعا افراد سالمند تمایل زیادی به ایجاد ارتباط با فرزندان و نوه‌ها و بستگان خود دارند. قطعا با این دلیل سالمند تمایل زیادی جهت استفاده از تکنولوژی پیدا خواهند نمود. آموزش مهارت‌های اساسی در استفاده از تلفن‌های هوشمند و رایانه‌ها می‌تواند والدین این امکان را دهد که تعاملات اجتماعی با کیفیت‌تری برقرار کنند. مفیدترین روش برای این منظور یادگیری استفاده از شبکه‌های رسانه‌های اجتماعی مانند واتساپ و اینستاگرام است. اگر سالمندان بتوانند به طور مستقل با رسانه‌های اجتماعی تعامل داشته باشند بیشتر قادر خواهند بود با آنچه فرزندان و نوه‌های آنها به صورت روزانه درگیر هستند ارتباط برقرار کنند.

چگونه مهارت‌های رایانه‌ای را به سالمندان آموزش دهیم؟

برخی از کارها ممکن است برای ما بسیار ساده باشد، اما ممکن است برای سالمندان امری کاملاً بیگانه باشد پس از اصطلاحات و آموزش‌های پیچیده پرهیز کنید، با زبان ساده و بدون پیچیدگی دانش خود را به سالمند منتقل کنید و از بکار بردن اصطلاحات پیچیده و غیر کاربردی برای سالمند اجتناب ورزید.

جدا از اینکه علاقه سالمند به یادیگری را از طریق آموزش ساده تشویق کنید لازم است فعالانه تلاش کنید تا توجه آنها را به کاربرد نرم‌افزارهایی که سبب برطرف نمودن نیازهای آنها و برآروده شدن نیازهای آنها می‌گردد جلب کنید.

همچنین برای غلبه بر استرس سالمند در استفاده از ابزار آلات دیجیتال مانند گوشی همراه لازم است به آنها اجازه دهید که بدون هیچ استرسی از این دستگاه‌ها استفاده کنید. اجازه لمس صفحه گوشی و یا اتصال "یو اس بی" به کامپیوتر را به سالمند بدهید تا بتواند از طریق تجربه واقعی با این ابزارها ارتباط برقرار کند.اگر سالمند به طور مستمر در زمینه تقویت مهارت‌های رایانه‌ای خود تلاش کند به زودی در استفاده از این نرم‌افزارها فردی حرفه‌ای و توانمند خواهد بود. به صورت مداوم از طریق این  ابزارها با سالمند در ارتباط باشید تا او را به استفاده از این ابزار تشویق کنید.

فرد آموزش دهنده صبور باشد

همانطور که سالمندان ممکن است در فرآیند یادگیری مرتکب اشتباهاتی شوند بسیار مهم است که فرد آموزش دهنده که می‌تواند یکی از اعضای خانواده یا پرستار سالمند باشد، فرد صبوری باشد. جنبه های مختلفی از فناوری وجود دارد که یک سالمند ممکن است برای اولین بار با آن مواجه شود، از درک مرورگرهای وب گرفته تا برقراری یک تماس رایانه ای. یادگیری همه این مسائل ممکن است کمی طول بکشد، و سالمندان سوالات زیادی در مورد نحوه عملکرد همه آنها خواهند داشت.

صبور بودن در مورد سالمندان دانش آموز برای کمک به یادگیری آنها بسیار مهم است.شما باید به عنوان یک راهنما برای آنها عمل کنید، به سؤالات آنها پاسخ دهید و ساده ترین راه را برای انجام یک کار به آنها نشان دهید.

دلیل دیگری که حوصله اهمیت دارد این است که ممکن است یک سالمند سؤالات تکراری بپرسد یا نیاز باشد که دوباره چیزی به او نشان داده شود.با این حال، صبور بودن می تواند به انگیزه و تشویق سالمندان برای درک نحوه استفاده از فناوری کمک کند.

مفاهیم را به سادگی توضیح دهید

یکی از راه‌های کمک به سالمندان در یادگیری فناوری، توضیح مفاهیم مختلف به شیوه‌ای ساده است.

یک سالمند بلافاصله عباراتی مانند "مرورگر وب"، "کوکی ها"، "موس" و "پورتال" را درک نمی کند. آنها ممکن است در ارتباط دادن این کلمات با جنبه های فناوری مشکل داشته باشند، و اگر به آموزش آنها با اصطلاحات تخصصی نزدیک شوید، می تواند آنها را به سرعت گیج کند.

مفاهیم اینترنت را به ساده ترین شکل ممکن توضیح دهید و هر موضوع را به قسمت های کوچک تقسیم کنید. از انجام مراحل بیش از حد پیچیده خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث شود سالمند احساس کند نمی تواند روند را دنبال کند.

صحبت در مورد مسائل امنیتی استفاده از فناوری 

یکی دیگر از جنبه های مهم آموزش فناوری به سالمندان، کمک به آنها در فراگیری مسائل امنیتی است که باید آنها را در زمان استفاده از فناوری رعایت کنند.به عنوان مثال، به آنها توضیح دهید که هرگز نباید نام کاربری، رمز عبور یا سایر اطلاعات شخصی خود را روی هر چیز دیگری بجز صفحه ورود بنویسند.

اگر به یاد آوردن این موارد برای آنها دشوار است، یک مدیر رمز عبور راه‌اندازی کنید که به آنها در ورود به سیستم عامل‌های مختلف کمک کند.همچنین باید به فردی که آموزش می دهید اطلاع دهید که هرگز به ایمیل های اسپم پاسخ ندهد یا روی چیزهایی که از آنها مطمئن نیست کلیک نکند.

به سالمندان توضیح دهید که چگونه می توان از اینترنت برای کلاهبرداری و جمع آوری اطلاعات از افراد استفاده کرد.

توصیه‌هایی برای سالمندان در استفاده از فناوری

با فرزندان یا اعضای خانواده خود در مورد استفاده از فناوری صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما در انتخاب و استفاده از فناوری‌های مناسب کمک کنند.

از فناوری‌های ساده و کاربرپسند استفاده کنید. این فناوری‌ها معمولاً دارای رابط کاربری ساده و واضح هستند و استفاده از آنها برای سالمندان آسان‌تر است.

دوره‌های آموزشی فناوری را شرکت کنید تا نحوه استفاده از فناوری‌های جدید را یاد بگیرید. بسیاری از مراکز آموزشی دوره‌های آموزشی فناوری مخصوص سالمندان برگزار می‌کنند.

در صورت نیاز از کمک دیگران در استفاده از فناوری دریغ نکنید. اعضای خانواده، دوستان، یا پرستار سالمند می‌توانند به شما در استفاده از فناوری کمک کنند.

علاوه بر این موارد، توصیه‌های زیر نیز می‌تواند برای سالمندان مفید باشد:

از فناوری برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده کنید. تماس‌های تلفنی، پیام‌رسانی، و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا با دوستان و خانواده خود در ارتباط بمانند.

از فناوری برای یادگیری چیزهای جدید استفاده کنید. آموزش‌های آنلاین، کتاب‌های الکترونیکی، و برنامه‌های آموزشی می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا مهارت‌های جدیدی یاد بگیرند و از زندگی خود لذت ببرند.

از فناوری برای سرگرمی استفاده کنید. بازی‌های ویدئویی، فیلم‌ها، و برنامه‌های تلویزیونی می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا اوقات فراغت خود را به خوبی سپری کنند.

با استفاده از فناوری و رعایت توصیه‌های ذکر شده، سالمندان می‌توانند زندگی سالم‌تر، شادتر، و مستقل‌تری داشته باشند.