گروه ایرنا زندگی - تنگه یا دره شیرز از جاهای دیدنی غرب ایران در مرز بین استان‌های ایلام و لرستان است که طبیعتی منحصربه‌فرد و زیبا دارد. بهترین مسیر دسترسی به این تنگه تماشایی از شهرستان کوهدشت در لرستان است و به همین دلیل، تنگه شیرز را از زیباترین جاهای دیدنی لرستان می‌دانند.
اگر از تماشای جاذبه‌های طبیعی بکر و با عظمت طبیعی لذت می‌برید، بدون شک ساختار صخره‌های تنگه شیرز برای شما بسیار جذاب خواهد بود. این منطقه، در دل رشته کوه زاگرس، قدمتی چند میلیون ساله دارد و نمونه‌های طبیعی شبیه به این تنگه در معدود نقاط جهان دیده می‌شود. فرسایش طبیعی زمین در طول میلیون‌ها سال شکل ظاهری این صخره‌ها را به‌شکل امروزی درآورده است و به همین دلیل، از تنگه شیرز و نواحی شبیه به آن در جهان به‌عنوان قدیمی‌ترین موزه‌های طبیعی زمین یاد می‌کنند.
«دره پادشاهان» استرالیا و «دره گرند کانیون» آمریکا نمونه‌هایی دیگر از این دست تنگه‌های طبیعی هستند. برای آشنایی بیشتر با تنگه شیرز و کسب اطلاعات مفید و کاربردی برای بازدید از آن، در ادامه با ما همراه شوید.
تنگه شیرز کجاست؟
آدرس تنگه شیرز: استان لرستان، ۵۰ کیلومتری شمال کوهدشت، بخش زردلان، منطقه اولاد قبا، تنگه شیرز
تنگه شیرز از زیباترین جاذبه‌های طبیعی کوهدشت در جوار رودخانه سیمره، بین استان‌های لرستان و ایلام است. این تنگه در فاصله ۵۰ کیلومتری از شمال کوهدشت قرار دارد و اطراف آن را زیباترین چشم‌اندازهای طبیعی پوشانده‌اند. تنگه شیرز در میان صخره‌های کوهستانی و در دل دره‌ای عمیق قرار گرفته است که جریان آب در آن سبب سرسبزی دوچندان منطقه شده است.
طول تنگه شیرز به حدود پنج کیلومتر می‌رسد و ارتفاع دیواره‌های اطراف آن از کف دره بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر است. رودخانه جاری در این دره در ابتدای مسیر ورودی این تنگه به رودخانه سیمره وصل می‌شود. کمترین شیب دیواره‌های تنگه شیرز در نزدیکی روستای «گدارگه» دیده می‌شوند و با نزدیکی به انتهای مسیر دره در بخش «هفت رک»، شیب دیواره‌ها به بیشترین مقدار می‌رسد.
تنگه شیرز از برجسته‌ترین جاذبه‌های طبیعی با ساختار صخره‌های لایه‌ای در ایران و سراسر جهان به شمار می‌رود که در طول سالیان طولانی به‌شکل کنونی در آمده است و از عمر این ژئوپارک طبیعی بیش از چند میلیون سال می‌گذرد. این دره از زیباترین مناطق طبیعی در رشته کوه زاگرس است که توجه گردشگران و طبیعت دوستان را از سراسر جهان به سوی خود جلب می‌کند.
تنگه شیرز جاذبه‌های تاریخی و طبیعی را با هم دارد. مسیر این تنگه که از زیباترین مسیرهای طبیعت گردی ایران به شمار می‌رود، مملو از دالان‌های تودرتو است و با عبور از آن‌ها به مناظر طبیعی زیبایی خواهید رسید. آبشار شیرز به‌عنوان یکی از آبشارهای لرستان شهرت دارد و از زیباترین بخش‌های این تنگه به شمار می‌رود که میان صخره‌های پیچ‌درپیچ خودنمایی می‌کند. این آبشار در جوار دیواره‌های رسوبی لایه لایه دره شیرز منظره‌ای زیبا به وجود آورده است. در طول این تنگه آبشارهای کوچک دیگری نیز قرار دارند. آبشار بزرگ شیرز را با نام «آبشار پرندگان» نیز می‌شناسند. دلیل این نام‌گذاری، قرارگیری پرندگان کوچک در سوراخ‌ها و منافذ اطراف این آبشار در دیواره‌ها هستند.
فرسایش سالیان طولانی صخره‌های تنگه شیرز با بارش‌ها و جریان هوا، سبب شکل‌گیری ستونی سنگی میان این تنگه شده است. از این ستون سنگی با نام «مناره شیرز» یاد می‌کنند. ارتفاع این مناره به ۸۰ متر و قطر آن به حدود ۱۰ متر می‌رسند. در انتهای مسیر دره شیرز غاری طبیعی وجود دارد که محلیان از آن با نام «پل خدا» یاد می‌کنند. عمق این غار در حدود ۱۵۰ متر است و نور خورشید به آن نمی‌رسد. عدم دسترسی این غار به نور خورشید، سبب کاهش شدید دمای آب داخل آن شده است.
در مسیر تنگه شیرز پوشش گیاهی انبوهی وجود ندارد؛ اما آب و هوای خوب و جریان دائمی آب رودخانه در این تنگه سبب رشد درختان بلوط، آلو، انگور و انجیر در میان صخره‌ها شده‌اند. نام تنگه شیرز در فهرست آثار طبیعی و ملی ایران به چشم می‌خورد و با عنوان «ژئوسایت ملی» در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است.
با توجه به ویژگی‌های برجسته طبیعی و تاریخی این منطقه، تنگه شیرز ظرفیت تبدیل به ژئوپارکی جهانی را در فهرست میراث طبیعی یونسکو دارد. متاسفانه در طول سال‌های اخیر، با وجود تایید این منطقه توسط یونسکو برای ثبت در فهرست جهانی، اعتباری از سوی مسئولان داخلی به این منطقه تخصیص نیافته است. امیدواریم با رسیدگی مناسب و نصب تجهیزات ضروری در تنگه شیرز، روند ثبت این اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو تسریع شود.
مسیر دسترسی به تنگه شیرز
مناطق اطراف تنگه شیرز را با نام «اولاد قبا» می‌شناسند. این منطقه از نواحی سردسیر ایران به شمار می‌رود و ارتفاع تنگه شیرز در آن به حدود ۱۱۰۰ متر از سطح دریا می‌رسد. برای بازدید از تنگه شیرز و طبیعت تماشایی مناطق اطراف آن می‌توانید ابتدا به کوهدشت لرستان بروید. نزدیک‌ترین و مناسب‌ترین مسیر دسترسی به این منطقه از شهرستان کوهدشت می‌گذرد.
جاده اولاد قبا در شمال کوهدشت، شما را به جوار رودخانه سیمره می‌رساند. در امتداد این رودخانه و با ادامه مسیر جاده به ورودی تنگه شیرز خواهید رسید. مسیر دسترسی به این تنگه از جاده‌ای آسفالتی می‌گذرد و تنها در حدود دو کیلومتر انتهای مسیر خاکی است. تا نخستین بخش ورودی تنگه شیرز را می‌توانید با ماشین شخصی خود طی کنید و سپس با پای پیاده و تجهیزات مناسب وارد تنگه شیرز شوید.
به‌جز مسیر کوهدشت به تنگه شیرز، دسترسی به این تنگه از کرمانشاه نیز میسر است و برخی گردشگران از مسیر جاده‌ای کرمانشاه به‌سمت تنگه شیرز می‌روند؛ اما جاده کوهدشت به‌سمت این تنگه مناسب‌ترین و باکیفیت‌ترین مسیر است.
معنی نام تنگه شیرز
بومیان روستاهای اطراف تنگه شیرز، نام این منطقه را اصطلاحی محلی می‌دانند که سالیان طولانی میان روستاییان دهان‌به‌دهان چرخیده است. از معنای دقیق این واژه اطلاع دقیقی در دست نیست و در زبان محلی نیز شیرز معنای مشخصی ندارد. از طرف دیگر به‌دلیل شکل آهنگین این کلمه، تنگه شیرز را با آواهای مختلفی تلفظ می‌کنند که ریشه‌یابی آن را سخت‌تر نیز می‌کند.
افسانه‌های متفاوتی درباره دلیل نام‌گذاری تنگه شیرز نقل می‌کنند که به شباهت آن به نام پادشاهان باستان این منطقه یا اشکال شبیه شیر و سایر حیوانات در دیواره‌های این تنگه اشاره دارند. عده‌ای نیز این نام را ترکیبی از دو واژه «شیر» و «زر» می‌دانند که در طول زمان به شیرز تبدیل شده است؛ اما هیچ‌کدام از این نقل قول‌ها معتبر نیستند. آنچه به نظر می‌رسد انتخاب محلی و تصادفی نام این تنگه در گذشته‌های دور است. امکان تغییر تلفظ نام این منطقه در طول زمان نیز به‌دلیل تفاوت لهجه‌های ساکنان نواحی اطراف آن وجود دارد. امروزه نام‌گذاری تنگه شیرز را تلفظی بومی می‌دانند که در طول زمان این شکل آوایی را به خود گرفته است و ریشه آن مشخص نیست.
تجهیزات مورد نیاز برای بازدید از تنگه شیرز
برای بازدید از تنگه شیرز همراه داشتن برخی تجهیزات و وسایل اضافه ضروری است. این منطقه بسیار بکر است و برای بازدید از آن باید خود را برای طبیعت گردی ماجراجویانه آماده کنید. پوشیدن لباس راحت و کفش مناسب در بازدید از این تنگه ضروری هستند. لباس و پوشش خود را نیز با توجه به فصل بازدید از این منطقه انتخاب کنید. به‌دلیل جریان آب در طول تنگه شیرز احتمال خیسی لباس‌هایتان وجود دارد؛ پس بهتر است لباس اضافه همراه داشته باشید.
اگر قصد اتراق در تنگه شیرز را دارید همه لوازم مورد نیاز کمپ کردن را با خود ببرید. در این تنگه دسترسی مناسبی به آب و غذا نخواهید داشت؛ پس به میزان کافی مواد غذایی به‌همراه داشته باشید. برای پیشروی در غار پل خدا و کوهپیمایی در صخره‌های اطراف نیز باید از باتون و تجهیزات مناسب کوهنوردی استفاده کنید. داخل غار پل خدا بسیار تاریک است. برای بازدید از این غار باید چراغ قوه یا هدلایت همراه داشته باشید. گشت‌وگذار در تنگه شیرز برنامه سنگین کوهنوردی یا صخره نوردی نیست؛ اما برای عبور از این تنگه باید آمادگی جسمانی نسبی داشته باشید. برنامه عبور از تنگه شیرز به سالمندان، خردسالان و افراد با توانایی بدنی محدود توصیه نمی‌شود.
اقامت در تنگه شیرز
تنگه شیرز منطقه‌ای پرپیچ‌وخم و صخره‌ای است که پس از ورود به آن به هیچ امکاناتی دسترسی نخواهید داشت. اقامت در این تنگه برای طبیعت‌گردان و کوهنوردان حرفه‌ای می‌تواند بسیار جذاب باشد؛ اما اگر تجربه کمپ در طبیعت بکر را ندارید، به‌عنوان تجربه نخست، این منطقه را انتخاب نکنید. برای اقامت و اتراق در تنگه شیرز همه وسایل لازم برای کمپ کردن را با خود ببرید.
با توجه به‌مدت زمان اقامت خود در تنگه شیرز غذا و آب کافی همراه داشته باشید. برای بازدید از غار پل خدا و اتراق در آن نیز وسایل مناسب غارنوردی نیاز خواهید داشت. به خاطر داشته باشید برای اقامت در این منطقه فصل‌های گرم سال مناسب هستند و پیش از اقدام به اتراق در تنگه شیرز نیز حتما وضعیت آب و هوای این منطقه را استعلام کنید.
اطراف تنگه شیرز روستاهای متنوعی قرار دارند که برخی از آن‌ها خانه‌های اجاره‌ای در اختیار مسافران می‌گذارند. هتل‌ها و مسافرخانه‌های کوهدشت و کرمانشاه نیز مکان‌هایی مناسب برای گردشگران هستند. با اقامت در این مکان‌ها می‌توانید بازدید از تنگه شیرز را در برنامه‌ای یک‌روزه انجام دهید.
بهترین زمان سفر به تنگه شیرز
بسیاری از استان‌های غربی ایران به‌دلیل هم جواری با کوهستان زاگرس از مناطق سردسیر ایران هستند. شهرستان کوهدشت و تنگه شیرز نیز در نیمی از سال آب‌وهوایی بسیار سرد و پر بارش را تجربه می‌کنند. با توجه به ساختار دره شیرز و موقعیت جغرافیایی این تنگه بازدید از این منطقه در فصل‌های پاییز و زمستان، به‌خصوص در زمان بارش‌های شدید مناسب نیست؛ ضمن اینکه احتمال وقوع سیلاب نیز وجود دارد.
چنانچه قصد سفر به تنگه شیرز و بازدید از این دره تماشایی را دارید، بهترین زمان فصل‌های بهار و تابستان هستند. در نخستین روزهای بهار تنگه شیرز همچنان آب و هوایی خنک همراه با بارش‌های بهاری دارد؛ اما در تابستان آب و هوای این منطقه گرم‌تر می‌شود. حجم آب رودخانه تنگه شیرز با شروع بهار افزایش می‌یابد و در طول تابستان نیز پرآب است.
اگر قصد بازدید از تنگه شیرز در ۶ ماه دوم سال را دارید، باید با تجهیزات مناسب و لباس گرم به این دره وارد شوید. جاده‌های منتهی به این تنگه نیز ازمسیرهای پرپیچ‌وخم کوهستانی می‌گذرند. این جاده‌ها در طول پاییز و زمستان لغزنده می‌شوند و رانندگی در آن‌ها باید با احتیاط فراوان و تجهزات مناسب باشد. پیش از سفر به تنگه شیرز در زمان بارندگی‌ها و فصل‌های سرد سال، حتما وضعیت راه‌ها را استعلام کنید.
در بازدید از تنگه شیرز با رعایت برخی نکات، گشت‌وگذاری مفرح‌تر و ایمن را تجربه خواهید کرد. در ادامه برخی نکات مهم برای بازدید از تنگه شیرز را مرور خواهیم کرد.
این تنگه میان صخره‌های کوهستانی با شیب متغیر قرار دارد و بازدید از این منطقه برای همه گردشگران مناسب نیست.
همراه داشتن برخی تجهیزات به عبور از مسیرهای پر شیب کمک خواهد کرد.
تنگه شیرز در منطقه‌ای بکر قرار دارد و هیچ امکانات رفاهی در آن موجود نیست.
در بازدید از تنگه شیرز به اکوسیستم منطقه هیچ آسیبی نرسانید و در طبیعت زباله نریزید. جز رد پای خود اثری باقی نگذارید و جز عکس، چیزی برندارید.
برای عبور از بخش‌های مختلف تنگه شیرز باتون کوهنوردی، کلاه و کوله سبک با آب و مواد غذایی مناسب همراه ببرید.
لباس راحت و کفش مناسب بپوشید.
یک دست لباس اضافه یا روپوش گرم همراه ببرید.
در فصل‌های سرد یا پر بارش پیش از بازدید از این تنگه وضعیت آب و هوایی تنگه شیرز را استعلام کنید و ترجیحا در زمان بارش به آن سفر نکنید.
در صورت تمایل به بازدید از غارها و جاذبه‌های این منطقه در بخش‌های تاریک دره شیرز، چراغ قوه یا هدلایت همراه داشته باشید.
برای محافظت از پا، از پوشیدن کفش صندل جلوباز در مسیر تنگه شیرز اجتناب کنید. بهتر است کفشی انتخاب کنید که در صورت خیس شدن نیز بتوانید با آن به ادامه مسیر بپردازید.
برای اتراق در طبیعت لوازم مناسب و کامل را با خود ببرید.
تلفن همراه در بیشتر بخش‌های این تنگه آنتن ندارد.
عبور از تنگه شیرز برای افراد کم توان، سالمند و خردسالان مناسب نیست.
به گزارش وب گاه گردشگری کجارو، بازدید از تنگه شیرز برای همه افراد با آمادگی جسمانی نسبی میسر است و مختص ورزشکاران حرفه‌ای نیست.
نظر شما