گروه ایرنا زندگی - رباط کریم از شهرهای تاریخی استان تهران است که تاریخ تمدن در آن به هزاران سال پیش می‌رسد. قدمت آثار تاریخی و فرهنگی در این منطقه از هزاره سوم پیش از میلاد تا اوایل دوره معاصر می‌رسد که هر اثر تاریخی از نظر ابعاد باستان‌شناسی، معماری و مردم‌شناسی اهمیت فراوان دارد. باستان‌شناسان معتقدند که شهری باستانی در حوالی رباط کریم مدفون شده است و قدمت این شهر به هفت هزار سال پیش باز می‌گردد. این شهر تاریخی دیدنی‌های باستانی بسیاری دارد. از دلیل‌های اهمیت این شهر در طول تاریخ، واقع شدن آن در مسیر جاده ابریشم و راه زیارتی خراسان به بغداد بوده است.
در دوران قاجار چون این شهر طبیعتی سرسبز با باغ‌ها و رودخانه‌های فراوان داشته، مورد توجه فتحعلی‌شاه قاجار قرار گرفته بوده است. باغ‌های انگور این شهر شهرت بسیاری دارد. پس از اینکه تهران به‌عنوان پایتخت انتخاب شد، بسیاری از مردم از شهرهای شیراز، اصفهان، قم و ساوه از این شهر عبور کردند که منجر به رونق و توسعه این منطقه شد. با ما همراه باشید تا با دیدنی‌های رباط کریم بیشتر آشنا شوید.
تپه‌های تاریخی رباط کریم
تپه تاریخی کیکاور در کیلومتر ۲۴ بزرگراه تهران به ساوه در روستای تاریخی کیکاور و تپه باستانی یقه در شرق جاده رباط کریم به شهریار، بعد از روستای منج واقع شده است. قدمت این تپه‌ها به دوران پیش از اسلام می‌رسد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت ملی رسیده است. در رباط کریم ۳۲ تپه تاریخی وجود دارد. تپه ده حسن نیز از تپه‌های مهم باستانی این منطقه است که دژ و قلعه‌های دوران تاریخی با مصالح چینه و خشت را شامل می‌شود.
قلعه سنگی
آدرس: ۳۵ کیلومتری جنوب غربی تهران
قلعه سنگی در نزدیکی رودخانه شور و جنوب شهر جدید پرند قرار دارد. قدمت این قلعه سنگی به دوران سلجوقیان می‌رسد و پلان آن به سبک بناهای متداول دوران اسلامی، به‌صورت چهار ایوانی و با یک حیاط مرکزی احداث شده است. چهار برج مدور که قطر هر یک پنج متر است، در اطراف این قلعه به چشم می‌خورد. چاه آبی به عمق ۴۰ متر و یک آب‌انبار درون این قلعه وجود دارد.
کاروانسرای سنگی
آدرس: جاده ساوه، نزدیکی رباط کریم
کاروانسرای سنگی، قدیمی‌ترین کاروانسرای فلات ایران در نزدیکی رباط کریم است. دیوار ضخیم کاروانسرای رباط کریم ارتفاعی معادل دو برابر ارتفاع ساختمان‌هایی را دارد که در داخل کاروان‌سرا قرار دارند. معماری این کاروان‌سرا شبیه به معماری مسجد جامع ساوه است. تنها اختلاف مسجد جامع ساوه با کاروانسرای رباط کریم این است که در کاروانسرای سنگی فضای خالی گوشه‌ها را با اتاق‌های گنبد داری پر کرده‌اند. این کاروان‌سرا که طرحی ساده دارد، شامل چندین اتاق است به درب‌های آن‌ها به سوی حیاط مرکزی گشوده می‌شود. در سه طرف حیاط مرکزی سه ایوان وجود دارد که عرض این ایوان‌ها حدود پنج متر است. در دوران صفوی تغییرات جزیی روی این کاروان‌سرا انجام شده است.
کاروانسرای فتحعلی شاه
آدرس: رباط کریم، کیلومتر ۳۰ جاده تهران-ساوه
کاروانسرای فتحعلی شاهی در زمان فتحعلی شاه قاجار بنا شد. این کاروان‌سرا از آجر، گچ، خاک و ملاط محلی ساخته شده است و در بافت مرکزی و قدیمی شهر قرار دارد.
کاروانسرای حاج کمال
آدرس: رباط کریم، بازارک
کاروانسرای حاج کمال از نوع دو ایوانی و دارای فاهای ورودی، حیاط، اتاق‌های متعدد و اصطبل است. این کاروان‌سرا در دوران فتحعلی شاه قاجار توسط فرد خیری به نام حاج کمال ساخته شده و برای استفاده مسافران وقف شده است و دارای دو کتیبه است که روی یکی از آن‌ها تاریخ ۱۲۴۰ قمری و نام بانی، آقا کمال حک شده است. این کاروان‌سرا به سبک دو ایوانی ساخته شده و ورودی آن از ایوان غربی است. از ایوان شرقی نیز به‌عنوان شاه‌نشین استفاده می‌شد. کوره‌های ذوب فلز کشف شده در این کاروان‌سرا گواه بر آن است که به‌عنوان ضرابخانه نیز کاربری داشت. این کاروان‌سرا در اداره کل میراث فرهنگی استان تهران به ثبت رسیده است.
انبارهای یخی
انبارهای یخی برای تهیه یخ در فصول بهار و تابستان به‌صورت مخروطی شکل همانند یک کله قند از خشت و گل با ارتفاع ۶ تا هفت متر ساخته شده است. در رباط کریم برای تامین یخ این منطقه و کاروانیان سه انبار یخی در فواصل مختلف وجود داشت که در اصطلاح محلی به یخچال معروف بودند. تا ۳۰ سال پیش از این انبارها همچنان استفاده می‌شده است. در دوران زندیه و قاجاریه ساخت این انبارهای یخی در ایران رواج یافت.
آسیاب آبی رباط کریم
آدرس: رباط کریم، جنوب شرقی محله بازارک
آسیاب آبی رباط کریم از نظر معماری و وسعت از بی‌نظیرترین آسیاب‌های استان تهران است. فضای داخل آسیاب شامل دو اتاق یا انباری و درگاه ورودی با دیوارهای آجری است. در گذشته آب شهری در زمین‌های منطقه وارد مجرایی با ارتفاع ۲۵ سانتی‌متر می‌شد و به این ترتیب، چرخ آسیاب را به حرکت در می‌آورد. این آسیاب از آهک، گچ، آجر، ساروج و گل ساخته شده و قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد.
پل بازارک
آدرس: رباط کریم، محله بازارک، خیابان شهید مجید ناصری
پل بازارک روی رودخانه فصلی سیاب در مسیر راه ارتباطی رباط کریم به ساوه احداث شده است. این پل به‌صورت سه چشمه طاق شامل یک دهانه بزرگ و دهانه کوچک‌تر در دو طرف طراحی شده است. این پل در زمان قاجار بنا شده و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل در زمان جاری شدن آب رودخانه سیاب، تنها راه ارتباطی بین کاروانسرای حاج کمال واقع در رباط کریم و قلعه سنگی در غرب و راه ارتباطی به ساوه بود.
امامزاده‌های رباط کریم
امامزاده‌های ابوطالب، سید لطیف، ابراهیم، محمدتقی، علی اصغر، عماد و هادی و مهدی (ع) از آستان‌های مقدس رباط کریم محسوب می‌شوند که مورد احترام و توجه اهالی هستند. امامزاده عماد (ع) در دوره معاصر و با معماری جدید ساخته شده و دارای تزیینات مختلف کاشی‌کاری و کتیبه‌های کاشی با خطوط معقلی و نستعلیق است. امامزادگان هادی و مهدی (ع) در دوران قاجار به‌صورت مدور و از آجر و خشت روی سطحی بلندتر از زمین‌های اطراف احداث شده است.
امامزاده علی اصغر (ع) پلانی مرکب از یک دایره و مستطیل به هم پیوسته با پوشش سقف گنبدی با جرزهایی ضخیم دارد و قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد. امامزاده محمدتقی (ع) به سبک معماری نوین در دوران اسلامی معاصر احداث شده است. بنای اولیه این امامزاده کاه‌گلی بود. قدمت امامزاده ابوطالب (ع) به دوران قاجار می‌رسد. معماری این امامزاده از یک فضای ورودی شامل سردرب و دو طاق‌نما درطرفین طراحی شده که فضای هشتی مقابل آن با آجرکاری و کاربندی تزیین شده است.
نظر شما