در روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ بود که اخبار شیوع ویروس کرونا در شهر ووهان در چین منتشر شد. در ابتدا، به نظر می‌رسید این ویروس با رعایت نکات بهداشتی و قرنطینه در کشور چین مدیریت می‌شود. اما حالا بسیاری از کشورهای جهان درگیر این ویروس کشنده هستند. براساس آمارهای رسمی، تا امروز بیش از ۸۵ میلیون نفر در سراسر جهان به این ویروس مبتلا شده‌اند و بیشتر از یک میلیون و ۹۰۰هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند. بنابراین طبیعی است که عوارض این ویروس، تاثیر شگرفی روی صنایع مختلف دنیا داشته باشد. فیلم‌های سینمایی و البته سریال‌های تلویزیونی، از مهم‌ترین کسب و کارهای جهانی بودند که تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفتند.
در بازار سینما هم همه چیز از چین آغاز شد. شیوع کرونا، تقریبا همه‌ی سینماها و پارک‌های سینمایی این کشور را در ماه ژانویه ۲۰۲۰ تعطیل کرد. تعدادی از استودیوهای سینمایی چین هم برای مدتی طولانی تعطیل شدند. کارگردانان چینی از حضور در جشنواره‌های فیلم جهانی که در ابتدا شیوع ویروس کرونا آغاز شده بودند هم منع شدند. پس از مدتی، جشنواره‌های سینمایی با حضور حداقلی منتقدان و تماشاگران دنبال شد و در نهایت رنگ و بویی مجازی پیدا کرد.
هالیوود اما بیشترین تاثیر را از ویروس کرونا گرفت. در سال‌های اخیر، چین به عنوان یکی از درحال‌رشدترین بازارهای سینمایی جهان سود بسیاری را برای استودیوهای هالیوودی به ارمغان آورده و به همین دلیل در سال گذشته میلادی هم امید بسیاری از استودیوهای آمریکایی به چین بود. اما شیوع کرونا در این کشور همه معادلات را تغییر داد. تحلیلگران اقتصادی باور دارند شیوع ویروس کرونا ضرری فراتر از ۵ میلیارد دلار برای صنعت سینما به همراه داشته و ممکن است این رقم بیشتر شود.
با این حال عموم مردم دنیا امیدوار هستند که روزی ویروس کرونا فراموش شود و زندگی به شرایط عادی بازگردد. اتفاقی که شاید در آینده نزدیک رخ ندهد. اما آنچه انسان را زنده نگه می‌دارد همین امیدی است که از دست‌دادن اندکی بی‌رحمانه به نظر می‌رسد. به همین دلیل است که خوش‌بینی جهانی به آینده سالن‌های سینما امیدوار شده و روزی را می‌بیند که در آینده‌ای نه‌چندان دور فرصت حضور دوباره در سالن‌های سینما فراهم شده است. اما پایان همه‌گیری ویروس کرونا به‌معنای بازگشت پرقدرت فیلم‌های سینمایی به پرده‌های نقره‌ای نیست. دنیای پیرامون ما نسبت به دوران پیش از شیوع ویروس کرونا تغییرات بسیاری کرده و پایان این همه‌گیری به معنای بازگشت به دوران پیش از آن نیست.
گروهی از منتقدان سینما و تحلیلگران اقتصاد دارند که با پایان همه‌گیری ویروس کرونا، عموم مردم در شرایطی مشابه به آنچه پیش از آن راهی سالن‌های سینما می‌شدند، علاقه‌ای به حضور در برابر پرده نقره‌ای ندارند. ادعایی که چندان هم غیرقابل باور نیست.
سرویس‌های استریم تعریف سینما را برای همیشه دگرگون کرده‌اند
اما واقعیت این است اگر ویروس کرونا چند سال پیش شیوع پیدا می‌کرد، احتمالا بحران‌های اقتصادی آن برای سینما تاثیرات ویران‌کننده‌ای داشت. وضعیت در دوران سرویس‌های استریم، شرایط را قابل کنترل‌تر از قبل نشان می‌دهد. با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سالن‌های سینما، استودیوهای سینمایی که شرایط را برای اکران فیلم‌هایشان غیرممکن می‌دانستند، تصمیم گرفتند بسیاری از عناوین خود را برای انتشار در سرویس‌های استریم آماده کنند. سرویس‌های استریم یا VODها همان سرویس‌های پخش آنلاین فیلم و سریال هستند که آزادی عمل بیشتری به مخاطبان خود می‌دهند. بنابراین در دوران کرونا که بیشتر مردم به قرنطینه خانگی دعوت می‌شدند، سرویس‌های استریم موفق شدند میلیون‌ها کاربر جدید جذب کنند.
سرویس‌های استریم مانند نتفلیکس و دیزنی پلاس میزبان فیلم‌های سینمایی جدیدی شدند که قرار بود در سالن‌های سینما اکران شوند. برای مثال، استودیوی یونیورسال انیمیشن «ترول‌ها: تور جهانی» را به عنوان یکی از مهم‌ترین انیمیشن‌های بهاری به صورت آنلاین اکران کرد و موفقیت آن باعث شد در مدتی بسیار کوتاه، بیشتر از ۱۰۰ میلیون دلار به حساب یونیورسال واریز شود. استقبال تماشاگران آنلاین از انیمیشن جدید یونیورسال این استودیو را قانع کرد تا با انتشار یک بیانیه رسمی به هواداران آثار خود اعلام کند از این پس عناوین بیشتری را به صورت آنلاین منتشر می‌کند. بیانیه‌ای که سالن‌های سینمایی واکنش تندی به آن داشتند.
شرکت سالن‌های سینمایی AMC به عنوان یکی از بزرگترین مجموعه‌های سالن‌های سینما در سراسر دنیا با انتشار یک بیانیه رسمی اعلام کرد پس از پایان بحران کرونا و بازگشایی دوباره سالن‌های سینما، از اکران عناوین استودیوی یونیورسال امتناع می‌کند. ظاهرا علاقه این استودیو به انتشار مجازی فیلم‌ها اصلا به مذاق صاحبان سالن‌های AMC خوش نیامده بود. بسیاری از گردانندگان سالن‌های سینمایی در سراسر جهان، از زمان شیوع ویروس کرونا وضعیت مالی مساعدی ندارند و در آستانه ورشکستگی هستند. با این حال موفقیت انیمیشن «ترول‌ها: تور جهانی» تنها بخشی از قدرت‌یابی سرویس‌های استریم است.
در شرایطی مشابه، سرویس استریم HBO Max که زیرمجموعه استودیوی برادران وارنر لقب می‌گیرد، تعدادی از مهم‌ترین فیلم‌های استودیوی برادران وارنر در سال ۲۰۲۰ که در لیست مورد انتظارترین آثار سال هم قرار می‌گرفتند را میزبانی کرد. به عبارت دیگر، برای تماشای تعدادی از بهترین فیلم‌های استودیوی برادران وارنر در سال ۲۰۲۰ تنها به یک حساب کاربری روی سرویس استریم HBO Max نیاز داشتید. مهم‌ترین فیلمی که برادران وارنر روی این سرویس استریم منتشر کرد، فیلم «زن شگفت‌انگیز : ۱۹۸۴» لقب می‌گیرد.
دیزنی پلاس، سرویس استریم استودیوی دیزنی، هم سیاست مشابهی را اتخاذ کرد. فیلم مورد انتظار «مولان» که قرار بود درآمد قابل توجهی از چین قرنطینه‌شده به همراه داشته باشد، در نهایت روی سرویس استریم دیزنی پلاس منتشر شد. تصمیمی که بسیاری از مالکان سینما در سراسر دنیا را عصبانی کرد. صاحبان سالن‌های سینمایی در فرانسه با حمله به بنرهای تبلیغاتی این فیلم از تصمیم عجیب دیزنی انتقاد کردند. با این حال آنچه غیرقابل انکار به نظر می‌رسد، امیدواری استودیوهای سرشناس به بازگشت دوباره تماشاگران به سالن‌های سینمایی است. چراکه بیشتر آثار پرهزینه استودیوهای سینمایی با تاخیر در اکران مواجه شده‌اند. تاخیری که نشان می‌دهد استودیوها هنوز هم به اکران فیلم‌هایشان بیشتر از انتشار آن‌ها روی سرویس‌های استریم تمایل دارند.
در این زمینه بخوانید:
بهترین فیلم‌هایی که درباره شطرنج ساخته شده‌اند
ناشناخته‌ترین فیلم‌های کارگردانان شناخته‌شده که باید تماشا کنید
سالن‌های سینما مسیر سختی برای بازگشت به روزهای قبل از کرونا دارند
پس از آن که برای پنج سال متوالی درآمد گیشه آمریکای شمالی از مرز ۱۱ میلیارد دلار عبور کرد، این درآمد در سال ۲۰۲۰ به پایین‌ترین میزان خود در ۴۰ سال گذشته رسید و روی عدد باورنکردنی ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار متوقف شد. این سقوط تاریخی به معنای کاهش ۸۰ درصدی فروش سینماهای ایالات متحده و کانادا در مقایسه با سال قبل است. درآمد بازارهای جهانی هم که در دوران شیوع کرونا نسبت به آمریکا به مراتب وضع بهتری داشتند، طبق پیش‌بینی‌ها در نهایت روی عدد ۱۱ تا ۱۲ میلیارد دلار متوقف می‌شود؛ درآمدی که در سال ۲۰۱۹ به ۴۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار هم رسیده بود حالا حدود یک چهارم به نظر می‌رسد.
بیشتر سالن‌هایی سینما در آمریکا به مدت شش ماه و در دوران پررونق فصل تابستان تعطیل بودند. فصلی که معمولا حدود ۴۰ درصد از درآمد سالانه سینماها در آن به دست می‌آمد در سال ۲۰۲۰ در ساکوتی تاریخی به پایان رسید. شاید جالب باشد بدانید که در دو سال گذشته سینماها در فصل تابستان بیش از ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار درآمد داشتند اما امسال این درآمد به ۱۷۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار کاهش پیدا کرد که بیشتر آن هم از سینما ماشین‌ها به دست آمد.
فهرست ۱۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۲۰ هم آمار بسیار عجیبی را نشان می‌دهد. در این فهرست آثاری در رتبه‌های تک‌رقمی قرار گرفته‌اند که در بهترین حالت می‌توانستند تعدادی از محبوب‌ترین فیلم‌های سال باشند. اما شیوع ویروس کرونا همه برنامه‌ها را ویران کرد. فیلم «پسران بد تا ابد» با بازی ویل اسمیت که در ماه ژانویه ۲۰۲۰ اکران شد در نهایت با ۲۰۶ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار فروش در ردیف اول پرفروشترین فیلم‌های سال قرار گرفت و در گیشه جهانی نیز پس از فیلم چینی «هشتصد»، رتبه دوم پرفروشترین فیلم سال را به دست آورد.
شاید جالب باشد بدانید که «هشتصد» اولین فیلم غیرهالیوودی است که پرفروشترین فیلم سال در جهان تبدیل می‌شود. «تنت» ساخته کریستوفر نولان با ۵۷ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار فروش در کنار انیمیشن «خانواده کرودها: عصر جدید» با ۳۰ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار فروش تنها فیلم‌هایی هستند که پس از اعمال مقررات قرنطینه اکران شدند و توانستند به فهرست ۱۰ فیلم پرفروش سال راه یابند.
برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ و در بیش از یک دهه گذشته هیچ فیلمی از دنیای سینمایی مارول اکران نشد. کارخانه ابرقهرمان‌سازی دیزنی در دو سال گذشته با فیلم‌های «انتقام‌جویان: پایان بازی» و «پلنگ‌سیاه» صدر فهرست پرفروش‌ترین‌های سال را به تصاحب خود درآورده بود و معمولا دو یا چند فیلم را در میان ده فیلم برتر سال داشت.
بحرانی که شیوع ویروس کرونا برای سینما ایجاد کرده به این زودی‌ها به پایان نمی‌رسد. استودیوهای سینمایی در دوران پساکرونا دست به عصاتر از قبل حرکت می‌کنند و سالن‌های سینما هم که امیدوار بودند با کسب درآمد بیشتر در دوران طلایی سینما امکانات خود را بروزرسانی کنند، حالا فقط از ورشکستگی فرار می‌کنند. بنابراین حتی با پایان شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا باز هم خبری از بازگشت عادی تماشاگران به سالن‌های سینما نیست.
به نظر می‌رسد ویروس کرونا مسیر سینما را برای همیشه تغییر داده و اهالی هنر هفتم با سبک و سیاق تازه‌ای مواجه شدند. احتمالا در دوران پساکرونا، رویدادهای بیشتری به صورت آنلاین برگزار می‌شوند و فیلم‌ها و سریال‌های بیشتری در سرویس‌های استریم حضور پیدا می‌کنند. ضمن این که حالا استودیوهای سینمایی درک کرده‌اند حضور دائمی بسیاری از نیروهای انسانی آن‌ها لازم نیست و دورکاری می‌تواند هزینه‌های آن‌ها را کاهش دهد.
نظر شما