عرضه سهام شستا در بازار بورس به زبان ساده

در اولین ساعات بامداد سه‌شنبه ۲۶ فروردین آگهی عرضه اولیه ۱۰ درصد از سهام شستا «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» منتشر شد. طبق این اطلاعیه حداکثر سهمیه هر کد بورسی ۱۰ هزار سهم و سقف قیمت هم ۸۶۰۰ ریال اعلام شد، یعنی سقف خرید سهام برای هر خریدار نهایتا به مبلغ ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان می‌توانست برسد.

این عرضه اولیه در روز چهارشنبه ۲۷ فروردین اجرایی شد. عرضه اولیه سهام شستا بزرگ‌ترین عرضه اولیه در تاریخ بورس ایران است که شامل ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون سهم شستا بود.

در این عرضه اولیه سهمیه هر فرد حقیقی یا حقوقی ۱۰ هزار سهم بود، اما به دلیل استقبال حیرت انگیز سرمایه گذاران سهمیه هر فرد به حدود حداکثر ۳۶۳۷ سهم کاهش پیدا کرد که برای خرید این مقدار سهم به مبلغی در حدود ۳ میلیون و ۱۲۷ هزار تومان نیاز بود.

این عرضه اولیه رکورد تعداد مشارکت‌کنندگان خرید سهام را هم شکست. در این عرضه اولیه حدود ۲ میلیون و ۷۰ هزار نفر سهام شستا را خریدند و رکورد سرمایه گذاری صبا تامین را شکست.

شستا چیست؟

شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی «شستا» بزرگ‌ترین شرکت بخش عمومی در کشور محسوب می‌شود که مالکیت آن از طریق سازمان تامین اجتماعی در اختیار عموم شاغلان و بازنشستگان کشوری است.

برای درک اهمیت و ابعاد این شرکت فقط کافی‌است که به ۹ هلدینگ زیر مجموعه شستا نگاهی بیندازیم که هر کدام خود یک غول اقتصادی حساب می‌شوند: کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران – رایتل - سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین – سرمایه‌گذاری دارویی تامین – سرمایه‌گذاری سیمان تامین – سرمایه‌گذاری صدر تامین – سرمایه‌گذاری صنایع عمومی تامین – سرمایه‌گذاری توسعه انرژی تامین – سرمایه‌گذاری صبا تامین همگی هلدینگ‌های زیر مجموعه شستا هستند. شستا ۱۸۷ شرکت مدیریتی را زیرمجموعه خود دارد که ۸۲ شرکت آن بورسی هستند.

شرکت‌های زیرمجموعه شستا در صنایع مختلفی حضور دارند و این شرکت با سرمایه ۸ هزار میلیارد تومانی در بورس تهران ثبت شده و طبق صورت‌حساب‌های مالی ۹ ماه منتهی به اسفند ۹۸ بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سود خالص داشته است. میزان دارایی‌های شستا تا پایان سال ۹۸ هم بیش از ۲۰ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان گزارش شده که نشان دهنده افت ۱۱ درصدی دارایی‌های این شرکت است. بدهی های این شرکت هم ۸ هزار میلیارد تومان اعلام شده است.

سهام شستا؛ بخریم یا بفروشیم؟

سهام شرکت شستا از امروز، شنبه ۳۰ فروردین ماه در بازار معامله می‌شود. تجربه‌ی عرضه‌های اولیه در بورس تهران نشان می‌دهد البته مدیریت عملیات بازار شرکت بورس تهران به فعالان بازار به سهامدارانی که در عرضه اولیه سهام شستا را خریده‌اند اعلام کرد: معاملات شستا از شنبه تا اطلاع ثانوی از ساعت ۱۲:۳۵ تا ۱۳:۳۰ و بدون مرحله پیش گشایش انجام خواهد شد. یعنی سهام شستا در ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ در بازار معامله نمی‌شود.

سابقه بورس تهران نشان می‌دهد که خریداران عرضه اولیه سهام سود خوبی از خرید خود می‌برند و تجربه شیرینی بدست می‌آورند؛ چرا که معمولا در روز معاملاتی بعد از عرضه اولیه، صف خرید سهام برای سهام شرکت عرضه شده شکل می‌گیرد. این اتفاق یعنی قیمت سهام به حداکثر دامنه نوسان خود که مثبت ۵ درصد است می‌رسد و سفارشات زیادی برای خرید سهام شرکت عرضه شده ثبت می‌شود و ارزش سهام افزایش پیدا می‌کند. این روند تقریبا قابل پیش‌بینی‌ترین اتفاق در بورس تهران است و معمولا هر شرکتی که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود تا چند روز شاهد رشد ۵ درصدی ارزش سهام و افزایش قیمت است.

 البته باید توجه داشت که این روند یعنی شکل‌گیری صف خرید و افزایش ارزش سهام فقط تا چند روز ادامه دارد؛ گاهی اوقات ۲ یا ۳ روز و بعضی اوقات تا ۱ هفته. البته موارد استثنایی هم پیش می‌آید که صف خرید تا ۱۰ روز یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند که این به معنای رشد شدید ارزش سهام است.

با توجه به عرضه سهام شستا و استقبال بی‌نظیری که از آن شد، انتظار می‌رود امروز و روزهای آینده صف خرید برای شستا شکل بگیرد و قیمت سهام آن افزایش پیدا کند.

میزان خالص ارزش دارایی‌های هر سهم شستا ۱۲۴۸۴ ریال برآورد شده است که با توجه به عرضه ۸۶۰ تومانی هر سهم در بورس، می‌شود انتظار رشد ۳۰ تا ۵۰ درصدی ارزش هر سهم را داشت.

البته رشد یا کاهش قیمت سهام به عوامل زیادی بستگی دارد. مثلا به تعداد سهام عرضه شده که در مورد شستا این قضیه بالعکس می‌باشد و تعداد سهامداران بسیار زیاد است که می‌تواند باعث افزایش تعداد فروشندگان شود. جو کلی بازار سرمایه هم‌اکنون غالبا مثبت است و امیدواری‌ها بالاست که این امر ممکن است باعث کاهش تعداد فروشندگان و افزایش ارزش سهام شود.

از دیگر نکات مهم این است که سهامدار عمده یعنی شستا روز گذشته اعلام کرد که ۲ درصد دیگر از سهامش را روانه بورس می‌کند که می‌تواند باعث تاثیر بر روند ارزش سهام باشد. البته اخبار یا شایعات پیرامون شرکت هم بر قیمت و ارزش سهام تاثیر زیادی دارد.

به یاد داشته باشید این مساله که محدودیت خرید سهام برای برای روز عرضه اولیه است و بعد از آن محدودیت‌های معاملات برداشته می‌شوند.

در چنین مواردی می‌توان به سهام‌داران شستا به‌عنوان یک توصیه کلی گفت که بهتر است تا زمانی که صف خرید برای سهم شما وجود دارد از سهام خود نگهداری کنید یا حتی می توانید بازهم از این سهم را خریداری کنید. اما در نظر داشته باشید که معمولا سهم‌هایی که به تازگی عرضه می‌شوند تا مدتی مورد توجه بازار هستند و پس از مدتی توجه‌ها کم می‌شود و حتی ممکن است ارزش سهام رو به کاهش برود.

دو دیدگاه درباره آینده سهام شستا

اما درباره شستا چند نکته مهم دیگر نیز وجود دارد که می‌تواند بر روند قیمت این سهام تاثیر جدی بگذارد.

برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به اینکه عرضه شستا در بورس بزرگ‌ترین و مهم ترین واگذاری سال‌های اخیر است، احتمالا این شرکت و سهام توسط دولت حمایت می‌شود و روند رو به رشدی را طی می‌کند که این مساله خود باعث خوش بینی بسیاری از کارشناسان فعالان بازار به سهام شستا است.

باید توجه داشت که بزودی قرار است سهام ۱۸ شرکت بزرگ دولتی از جمله ایمیدرو بزودی در بازار سرمایه عرضه شوند و اگر در مورد شستا قیمت‌ها کاهش پیدا کنند و ارزش سهام سقوط کند اعتماد به عرضه‌های بعدی کاهش می‌یابد، به همین دلیل ممکن است که دولت و سایر نهادها از سهام شستا حمایت کنند.

سبد سهام بورسی و غیر بورسی شستا هم نشانگر ۸۷ شرکت بورسی و ۱۰۵ شرکت غیر بورسی است، که سبد سهام بورسی آن متشکل از شرکت‌های محصولات شیمیایی، استخراج فلزات گران‌بها، مواد و محصولات دارویی، حمل و نقل، انبارداری، ارتباطات و بانک‌ها و موسسات اعتباری است. احتمال سوددهی و افزایش ارزش سبد سهام بورسی شستا نیز با توجه به قیمت معقولانه هر سهم در عرضه اولیه امیدها را برای رشد ارزش شستا افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر برخی از کارشناسان و منتقدین و فعالان بازار نیز معتقدند که مشکلات ساختاری و عدم اصلاح ساختار و شفافیت واقعی در شستا که شرکتی با ابعاد وسیع است باعث زیان‌دهی برای سهام‌داران می‌شود. همچنین انتقاداتی به شفافیت و کامل نبودن صورت‌حساب‌های مالی این شرکت روی سامانه کدال وجود دارد و این‌که تمام شرکت‌های زیرمجموعه شستا هم بصورت کامل دارای شفافیت مالی نیست و اگر چند شرکت زیر مجموعه در صورت‌حساب‌های مالی خود ایراد داشته باشند به صورت خود به خود صورت‌حساب نهایی مالی شستا را هم زیرسوال می‌برند. این گروه معتقدند جو خوش‌بینانه و مثبت کنونی بورس پایدار نخواهد بود و با توجه به مشکلات شستا ممکن است تا چند ماه آینده کسانی که سهام شستا را خریداری کرده‌اند متضرر شوند و این سهام با قیمت پایینی در بازار معامله شود.