شاخص فلاکت یک نشانگر اقتصادی است که وضعیت اقتصادی و اجتماعی یک جامعه را نشان می‌دهد. اما چطور به دست می‌آید؟ به طور معمول برای به دست آوردن شاخص فلاکت، نرخ بیکاری و نرخ تورم را با هم جمع می‌زنند. به عنوان مثال نرخ بیکاری در سال ۹۲ عدد ۱۰.۴ درصد و نرخ تورم ۳۴.۷ درصد بود. شاخص فلاکت هم بر همین اساس به ۴۵.۱ درصد رسیده بود.
اهمیت این شاخص از آنجایی است که وضعیت اقتصادی و اجتماعی یک جامعه را نشان می‌دهد. آرتور اکان که برای اولین بار این شاخص را تبیین کرد، معتقد بود که بالا رفتن نرخ تورم در کنار نرخ بیکاری می‌تواند هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی برای کشورها داشته باشد. «اکان» اقتصاددان مشهوری بود که روزگاری ریاست شورای مشاوران اقتصادی رئیس جمهور را در دولت لیندون جانسون- سی و ششمین رئیس‌جمهوری آمریکا- به عهده داشت و برای اولین بار شاخص فلاکت را پایه‌گذاری کرد. از نظر او این شاخص اهمیت بسیاری دارد. علتش هم محاسبه همزمان نرخ بیکاری به عنوان یک شاخص اجتماعی اقتصادی و نرخ تورم به عنوان یک شاخص اصلی در اقتصاد است. یعنی یک نگاه جامع از وضعیت کشور به دست می‌دهد.
وضعیت کشورهای دیگر
اما کشورهای دیگر در چه وضعیتی قرار دارند؟ کمترین عددها در شاخص فلاکت برای کشورهایی مثل ژاپن، ازبکستان، تایوان، سنگاپور، کره جنوبی، تایلند، قطر، مالزی، چین و پاناماست. شاخص فلاکت در این کشورها چیزی در حدود ۵.۴۱ درصد تا ۸.۲۴ درصد است.
کشورهایی مثل ونزوئلا و صربستان، آرژانتین، جامائیکا، مصر، اسپانیا، آفریقای جنوبی، برزیل و یونان هم کشورهایی هستند که بیشترین میزان شاخص فلاکت را دارند. البته ایران هم در میان این کشورها قرار دارد که به نظر می‌رسد به دلیل بالا رفتن نرخ تورم بوده است.
وضعیت ایران
اما وضعیت ایران به چه صورت است؟ همانطور که پیش از این گفتیم، ایران جزء کشورهایی است که نرخ بالای شاخص فلاکت را دارد. آمارهای تازه نشان می‌دهد که شاخص فلاکت ایران دوباره به رقم ۵۳.۲ درصد در تابستان ۹۸ رسیده است.
نگاهی به وضعیت این شاخص در سال‌های مختلف نشان می‌دهد که بعد از سال ۹۲، شاخص فلاکت آرام آرام به سمت کاهش رفت. شاخص فلاکت در سال ۹۲، عدد ۴۵.۱ درصد بود که در سال‌های بعد به ۲۶.۲ و پایین‌تر رسید. اما در سال ۹۷ دوباره بالا رفت. شاخص فلاکت با ادامه مسیر افزایشی‌اش به ۵۳.۲ درصد در تابستان امسال رسید تا دوباره هشدار را برای این شاخص اقتصادی نشان دهد.
مقایسه شاخص فلاکت در ایران در سال‌های مختلف
| سال |
نرخ بیکاری (درصد) |
نرخ تورم (درصد) |
شاخص فلاکت (درصد) |
| ۱۳۹۲ |
۱۰.۴ | ۳۴.۷ | ۴۵.۱ |
| ۱۳۹۳ | ۱۰.۶ | ۱۵.۶ | ۲۶.۲ |
| ۱۳۹۴ | ۱۱ | ۱۱.۹ | ۲۲.۹ |
| ۱۳۹۵ | ۱۲.۴ | ۹ | ۲۱.۴ |
| ۱۳۹۶ | ۱۲.۱ | ۹.۶ | ۲۱.۷ |
| ۱۳۹۷ | ۱۲ | ۲۶.۹ | ۳۸.۹ |
| خرداد ۱۳۹۸ | ۱۰.۸ | ۳۷.۶ | ۴۸.۴ |
| تابستان ۱۳۹۸ | ۱۰.۵ | ۴۲.۷ | ۵۳.۲ |
در این زمینه بخوانید:
از تفریح‌مان زدیم و خرج ضروریات کرده‌ایم؛ تحلیل رفتار ۱۰ ساله اقتصاد خانوار
نظر شما