هر سال تعداد زیادی از ایرانیان برای شرکت در مراسمی که برای او در قونیه ترکیه برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند و بسیاری او را شاعر مشترک همه جهانیان می‌دانند. شاعری که آثارش از بلخ تا قونیه را فرا گرفته و با گذشت صدها سال هنوز پیروان خود را دارد و او را می‌توان پیوند دهنده مردم ترکیه و ایران دانست. کتاب‌ها و دست نوشته‌های بسیار قدیمی از او باقی مانده که مشتاقان بسیاری را برای دیدن به ترکیه می‌کشاند و رقص سماع را می‌توان نقطه برون‌ریزی احساس به مولانا دانست و شهر قونیه ترکیه هویت یافته از شمس و مولاناست. اما سهم ایران در قدردانی از حکمت و اندیشه٬ فلسفه و حکمت و ادب و اندیشه‌هایی که منبع عشق ناب و صلح کامل است چه بوده‌است؟
فاز اول زندگی مولانا به دوم نرسید
مولانا در تاریخ سینما و تلویزیون ایران سهم بالایی ندارد. در سال ۹۳ سریالی به نام «جلال الدین» به کارگردانی شهرام اسدی و آرش معیریان از شبکه یک سیما پخش شد که این سریال در فاز اول خود، به کودکی مولانا در بلخ که جزئی از ایران آن روزها بوده‌است، می‌پرداخت و بازیگرانی همچون علی نصیریان، لادن مستوفی، علیرضا خمسه، آتش تقی‌پور و... در آن ۱۱ قسمت نقش آفرینی می‌کردند. ساخت این مجموعه سال‌های زیادی طول کشید و برای سه فاز برنامه‌ریزی شده بود اما بعد از چند سال مهدی همایونفر تهیه کننده مجموعه خبر داد که ساخت فازهای بعدی تعطیل شده‌است.
او در مصاحبه‌ای گفته بود: «رسانه ملی با توجه به اینکه با بودجه دولتی اداره می‌شود و به دنبال اشاعه فرهنگ بومی ایرانی-اسلامی است انتظار می‌رفت در مورد شخصیت بی‌نظیری مثل مولانا بیشتر توجه نشان دهد اما متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه به دلایلی که برای من هم مشخص نیست ادامه ساخت این مجموعه متوقف شده‌است.» «جلال الدین» تنها سهم سریالی مولانا از ایران بوده‌است که ناتمام ماند. در روزهای اخیر ساخت «مست عشق» فیلمی برای مولانا و شمس تبریزی با بازی پارسا پیروزفر و شهاب حسینی بسیار خبرساز و مورد استقبال قرار گرفت که ساخت آن با مخالفت دو تن از مراجع تقلید روبه‌رو شد.
مولانا نمایانگر فرهنگ شرق
هرچند که صداوسیما و سینمای ایران توجه کمی به شمس و مولانا داشته‌اند اما در کتاب، نمایش و موسیقی اثرگذاری مولانا به شدت پررنگ بوده‌است. اشعار بسیاری از محمدرضا شجریان خسرو آواز ایران از اشعار مولانا است و در سال ۸۸ اپرای عروسکی مولوی نخستین بار به نویسندگی و کارگردانی بهروز غریب‌پور و آهنگسازی بهزاد عبدی در تالار رودکی به روی صحنه رفت. در دیدار شمس و مولانا صدای همایون شجریان در نقش شمس و محمد معتمدی در نقش مولانا بود. حافظ ناظری خواننده دیگر کشور ۴ سال وقت برای آلبومی با هنرمندانی که برنده ۳۸ جایزه گرمی بودند، صرف کرد و در مورد آلبومش گفته بود: «تا ابد پروژه‌ی سمفونی رومی عنوان کارهایی است که از من منتشر خواهدشد؛ سمفونی نمایانگر فرهنگ موسیقی غرب و رومی مولانا نمایانگر فرهنگ شرق است.» علاوه بر اینکه موسیقی سنتی ایران از اشعار مولانا تاثیر گرفته‌است در موسیقی پاپ ایران نیز اثرگذاری خود را داشته‌است. شش ترانه از آلبوم «امیر بی‌گزند» محسن چاوشی از اشعار مولانا و همچنین قطعه «برقص آ» از این خواننده شعری دیگر از مولانا است.
در این زمینه بخوانید:
«مست عشق» فیلمی برای مولانا و شمس تبریزی؛ زنده باد این عاشقانه!
کیارستمی ۷ سال برای مولانا کار کرد
داستان‌ها و تحلیل‌های بسیاری به تاسی از مولانا و شمس و آثار به جامانده از آنها نوشته است که می‌توان یکی از جذاب‌ترین آنها کتاب «آتش در باد» عباس کیارستمی کارگردان و فیلمنامه‌نویس که یکی از تأثیرگذاران فیلم‌سازی در جهان است، دانست. کیارستمی ۷ سال وقت صرف این کتاب کرد و به گفته خودش چندین هزاربیت مولانا را به گونه‌ای کنار هم قرار داده‌است که معلوم نباشد قسمتی از آن حذف شده است. او درباره این کتاب گفته‌بود: «امیدوارم شما هم وقتی کتاب را می‌خوانید فکر کنید که مولانا این غزل‌ها را دوبیتی یا سه‌بیتی گفته است و امیدوارم کسی به من بگوید این کار را به خوبی انجام داده‌ام؛ چون کار سختی بود.»
رقابت برای تصاحب مولانا
نزدیک به دو سال پیش خبری در مورد ساخت فیلمی درباره مولانا به گوش رسید که کشور ترکیه قصد داشت سریالی تاریخی درباره مولانا با بازی دی‌کاپریو بسازد. در واکنش به آن خبر مسئولان وقت سازمان سینمایی سریعا اعلام کردند که فیلم‌نامه‌ای در مورد زندگی مولانا در دست ساخت دارند اما آن فیلم‌نامه تا کنون ساخته نشده‌است. فیلم مولانا در ترکیه قرار بود با مشارکت هالیوود و ترکیه ساخته شود و هیچ ردپایی از ایران در این پروژه نبود. باید منتظر بود و دید که گوی رقابت ساختن سینمایی زندگی مولانا به هالیووود، ترکیه یا ایران خواهد رسید؟
طرحی که عکس یک شده است متعلق به «شهاب جعفرنژاد» است.
نظر شما