مردم در این شهر همچون سایر نقاط کشور از پیش از آغاز ماه محرم و تقریبا از نیمه‌های ماه ذی‌الحجه مراسم عزاداری و سوگواری برای امام حسین(ع) و ائمه اطهار را با نصب پرچم‌های مشکی، سبز و قرمز توسط تکایا و هیات‌های مختلف آغاز می‌کنند. اوج برپایی این مجالس از شب نخست تا شب شانزدهم محرم است که به شب شش امام حسین (ع) معروف است. یکی از رسوم دیرینه در این شهر این است که هر شب از ماه محرم به نام هیات خاصی نامگذاری می‌شود و در واقع آن هیئت سعی دارد اوج توان خود را در عزاداری در آن شب به نمایش بگذارد و به این ترتیب بیشتر مردم در آن هیات حضور پیدا می‌کنند. از آداب و سنن ماه محرم در کاشان، رفتن هیات‌ها به بازار، تشرف به مسلک سقایی، برداشتن علم و علمات و ... است.
بازار را از دست ندهید!
اگر می‌خواهید یک عزاداری تمام عیار را در یک شهر سنتی ببینید، بازار بهترین مکان است. بازار در شهرهای ایران همواره از جمله مکان‌هایی است که همواره محل اتفاق‌های بزرگی بوده است. در کاشان از روز ششم محرم تا روز عاشورا هر روز نزدیک به ۷۰ تا ۸۰ هیئت و دسته سینه‌زنی به تیمچه امین‌الدوله می‌روند. برای اینکه دقیق‌تر بتوانید مراسم را ببینید و در آن شرکت کنید باید بدانید که ورود دسته‌ها به بازار از سمت دروازه دولت و بازار مسگرها و سمت پا نخل و بازار گذرنو است و مراسم پس از طی کردن بازار و بازارچه‌ها به تیمچه امین‌الدوله ختم می‌شود. تیمچه امین‌الدوله در بازار میانچال قرار دارد و متعلق به دوره قاجاریه است. این بنای باشکوه در سه طبقه و با طول و عرض زیاد بنا شده و ارتفاع گنبد آن نیز مورد توجه است. همه ساله در ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین (ع) این تیمچه میعادگاه دسته‌ها و هیات‌های مذهبی کاشان است. معمولا رسم بر این است که هر هیئت در شب قبل از روز بازار خود، با برپایی مراسم عزاداری از تعدادی از هیئت‌ها دعوت می‌کند تا در این محفل شرکت کنند و بر مراسمشان رونق بخشند و آن هیات‌ها نیز در قالب دسته‌هایی به کمک هیات کمک‌خواه رفته و همنوا و هماهنگ می‌شوند. نخستین دسته عزاداری که به بازار می‌رود، دسته‌ای است به نام چاووش عزا که در آخرین روز ذی‌الحجه یعنی یک روز قبل از شروع ماه محرم به بازار شهر می‌آید و مردم را از فرا رسیدن ماه محرم مطلع کرده و نیز کسبه‌ها و بازار را برای استقبال از هیات‌ها و دسته‌های عزادار آماده می‌کنند که این دسته عزا مربوط به محله پشت مشهد کاشان است.
نخل برداری
نخل‌برداری که در برخی شهرهای ایران در روز عاشورا انجام می‌شود در کاشان نیز اتفاق می‌افتد. در کاشان پنج نخل شامل نخل سرپره، نخل در فین، نخل در باغ، نخل کلهر و نخل باباشرف وجود دارد که در مراسمی پرشکوه و پرشور و همراه با اعتقادی عمیق برداشته می‌شود. در طول برگزاری مراسم نخل‌برداری اگر در کاشان باشید، حتما گوسفندهای زیادی را می‌بینید که در طول مسیر حرکت نخل قربانی می‌شوند. دود کردن اسپند توسط مردم در مسیر راه نخل و ذکر یا حسین در طول مسیری که نخل طی می‌کند، علاوه بر اینکه نشانه ارادت خالصانه مردم به امام شهیدان است، صحنه جذابی خلق می‌کند تا عکاسی و تصویربرداری حال و هوای خودش را داشته باشد!
مسلک سقایی
سقایی و سقایی کردن در اثنای عزاداری سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) همواره از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و در عزاداری کاشان هم عده‌ای در قالب چهار دسته در طول دهه نخست ماه محرم با بستن لنگی به کمر و انداختن مشک سقایی به دوش و جام‌های فلزی به دست در بازار شهر بین عزاداران ظاهر می شوند و به سقایی می پردازند. نمی‌شود در کاشان باشید و از دست سقاهایی که در داخل دسته‌جات عزاداری حرکت می‌کنند، آب نخورده باشید. جالب است بدانید این کار هم آداب خودش را دارد و تشرف به مسلک سقایی در سنین نوجوانی بر اساس نیت پدر و مادر مبنی بر این که فرزندشان همیشه سالم و تندرست بماند، طی مراسمی و با انجام تشریفات خاص انجام می‌شده است.
شمع‌زنی
برای دیدن مراسم شمع‌زنی باید تا غروب روز تاسوعا صبر کنید و پس از آن خود را به یکی از مساجد شهر برسانید چون ساعاتی مانده به غروب روز تاسوعا، مراسم شمع‌زنی با روشن کردن ۷۲ شمع به نیت تعداد یاران امام حسین (ع) در چهل مسجد و زیارتگاه به یاد چهل منزل اسرای کربلا توسط بسیاری از نذرداران و علاقه‌مندان به خصوص بانوان اجرا می‌شود.
آیین خیمه‌کوبی
آیین خیمه کوبی از آن دست مراسمی است که علاوه بر سوگواری مانند تعزیه‌خوانی جنبه نمایشی زیادی دارد. بنابراین تصاویر زیادی برای عکاسان و فیلمبرداران از خلال این مراسم ثبت و ضبط می‌شود. برای دیدن خیمه‌کوبی بهتر است از کاشان کمی فاصله بگیرید و به نوش‌آباد بروید. این مراسم که گویا حدود یک قرن هم سابقه دارد از روز هشتم محرم اجرا می‌شود و مقدمه‌ای برای مراسم دیگری است که بازسازی چیده شدن خیمه انبیا و به راه افتادن لشکر اسیران از کربلا به سمت شام در روز یازدهم محرم است. در مراسم خیمه‌کوبی هر سال چند هزار نفر در نقش دو لشکر اشقیا و انبیا دور هم جمع می‌شوند و در حالی که لشکر انبیا توسط لشکر اشقیا به ناحیه‌ای که از قبل مشخص شده هدایت می‌شوند، خیمه‌های نذری که توسط بچه‌ها حمل می‌شوند را به مکانی که برای برپا کردن آن‌ها در نظر گرفته شده می‌برند و بعد رجزخوانی و برپا کردن خیمه‌ها آغاز می‌شود. یک مراسم دیدنی و پر از رنگ و معنویت که دیدنش خالی از لطف نیست!
توزیع نذری
همچون سایر شهرهای ایران که به مناسبت محرم از عزاداران به انحاء مختلف پذیرایی می‌کنند در کاشان هم دادن غذاهای نذری رواج بسیار دارد. خوراک گوشت لوبیا از آن دست نذری‌های خاص کاشان است که اگر در ایام سوگواری در کاشان باشید، حتما از شما با این غذا پذیرایی می‌کنند. کاشانی‌ها یک جور نان هم دارند که در این ایام پخت می‌کنند که به آن نان عباسعلی می‌گویند. اگر در این ایام کاشان بودید سراغ نانوایی‌هایی را بگیرید که از این نان خاص پخت می‌کنند. نذر پخش کردن شیر که در بسیاری از شهرهای ایران رواج دارد، در کاشان هم به طور خاص انجام می‌شود و کاشانی‌ها در صبح روز عاشورا به یاد کودک شش ماهه سیدالشهدا (ع) شیر بین عزاداران حسینی پخش می‌کنند.
نظر شما