صنعتی که ۳۵۰ سال قدمت دارد و بیش از ۵۰۰ سال نشانه‌هایی از آن وجود دارد امروز ثبت ملی شد. این اتفاق در شهر دشتی از توابع استان بوشهر رخ داد و این شهر را شهر عبا می‌خوانند. عمده تولیدات عبا در این منطقه به صورت دست ساز و با پشم شتر و گوسفند تولید می‌شود و بازار هدف آن از قدیم تا کنون روحانیونی بوده‌اند که عبا جز جدایی ناپذیر لباس آنهاست. به همین دلیل فروش داخلی عبا بافی بوشهر بیشتر در شهر قم متمرکز است. اما عبا بافی که امروز ثبت ملی شد، سال‌هاست از کشورهای حاشیه خلیج فارس به عنوان یک کالای دست ساز و مرغوب شناخته می‌شود. علت اصلی استقبال بالای شیخ نشینان خلیج فارس از عبای بوشهر علت اصلی ظرافت بالا، خود رنگ بودن، دست ساز بودن در روش نساجی و مرغوبیت این در تهیه نخ و نوع بافت این نوع عباست. آنها خیلی زودتر از ما این نوع نساجی را شناخته‌اند و اگر این صنعت دست‌ساز هنوز زنده مانده بخش زیادی از آن به واسطه تقاضایی است که از سوی کشورهای شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس باقی مانده است.
خبرگزاری ایرنا سال گذشته گزارشی تصویری از کارگاه‌های روستایی عبابافی بوشهر منتشر کرد که در اینجا می‌توانید مشاهده کنید
نام هنر: عبابافی
قدمت: بیش از ۳۵۰ سال
شهر زادگاه هنر: روستاهای بحیری، تنگ ارم، بنار آزادگان، زیارت، سعدآباد، بردخون، کردوان سفلی و علیا و حومه شهر اهرم
معرفی کوتاه هنر: عبابافی یکی از صنایع دستی و سنتی وابسته به پشم شتر یا گوسفند است که با سابقه بیش از ۵۰۰ سال در بعضی نواحی ایران از جمله استان بوشهر، شهرستان نایین اصفهان، بهبهان، مشهد مرسوم بوده یا هست.
هنرمندان به نام این عرصه: عبدالمجد زارعی، زائری
هنرمندان بازمانده: ۴ نفر
وضعیت فعلی این هنر در استان: تولید عبا در استان منحصر به ۴ کارگاه است.
علل رکود و مهم‌ترین چالش‌های پیش روی احیا: استقبال نکردن نسل جوان به اشتغال در این هنر - صنعت، نبود پشم شتر مرغوب برای تولید نخ به میزان کافی، نداشتن تخصص در بازاریابی برای فروش محصول در بازارهای خارجی، تولید انحصاری محصول توسط چهار تولید کننده در استان
ارائه راهکارهای حفظ و احیاء: تهیه نخ به واسطه واردات از کشورهای تولید کننده نخ مرغوب از پشم شتر، حذف واسطه از میان تولید کننده و مصرف کننده در قالب کارگزار صادرات
این عبا چگونه تولید می‌شود؟
شیوه تولید عبا به‌این‌ترتیب است که مقدار دو تا سه کیلوگرم پشم که معمولاً از ۲ شتر یک‌ساله به دست می‌آید تهیه می‌شود و سپس مو و کرک‌های زبر و خشن آن جدا می‌شود و پشم لطیف باقیمانده جداشده و قسمت‌های نامرغوب و بدرنگ آن جدا می‌شود. سخت‌ترین مرحله ریسندگی آن است که به‌وسیله زنان روستایی و بر روی دوک‌های دستی و به‌صورت بسیار نازک و صاف ریسیده می‌شود؛ این عمل نیز معمولاً ۲ تا ۳ ماه به‌طور می‌انجامد. پشم آماده به استادکار عباباف برای بافت عبا سپرده می‌شود.
بافت عبا بر روی دستگاه چوبی بسیار سنتی و قدیمی صورت می‌گیرد که شامل ۲ تکه چوب افقی و عمودی و تعدادی چرخ و شانه چوبی است که قسمت انتهای آن در گودالی قرار می‌گیرد تا بافنده ضمن نشستن با دست‌وپاهای خود اقدام به بافت کند.
نکات جالب درباره عبای بوشهر
- شتری که رنگ پشمش کِرِم باشد کم است به همین خاطر عبایی که با این پشم بافته شود، از بقیه گران‌تر است.
- برای تهیه یک قواره عبای مرغوب حدود سه ماه زمان لازم است.
- پشم شتر یک‌ساله که مرغوب‌ترین و مناسب‌ترین نوع پشم است در بهار چیده شده و توسط زنان با دوک‌های نخ‌ریسی ریسیده می‌شود.
- یکی از دلایل استقبال خوب شیوخ کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از این محصول به دلیل خودرنگ بودن آن است.
- پس از چیدن پشم شتر دستگاه‌های ریسندگی با همان شکل قدیمی و سنتی‌شان پشم‌ها را به نخ تبدیل می‌کنند، نخی که مانند نخ قرقره ظریف است و گاه ۲ تا سه ماه طول می‌کشد تا ریسنده‌ها که اغلب بانوان هستند، نخ موردنیاز یک قواره عبای هفت متری را تولید کنند.
- هم‌اکنون چهار کارگاه عبا بافی در استان بوشهر فعال است که اکثرا در روستاها فعال هستند و ۵۰ ریسنده کار تهیه عبا را انجام می‌دهند.
- قیمت عبای بوشهر از ۳ میلیون شروع می‌شود و ممکن است در موارد خاص گران‌تر نیز باشد.
- ازجمله صنایع‌دستی استان بوشهر می‌توان به قالی‌بافی، گبه‌بافی، عبا بافی، گلافی، گلیم‌بافی، حصیربافی، سفال‌گری و ساخت مصنوعات رودوزی اشاره کرد.
- این شغل که در آستانه از میان رفتن است در این منطقه سینه‌به‌سینه از پدران به فرزندان منتقل‌شده است.
نظر شما