این استان ۲۸ هزار و ۴۳۴ کیلومتر مربعی به مرکزیت شهرستان بجنورد در هر گوشه خود اقلیمی را به نمایش گذاشته، بطوریکه دشت، کوهستان، جنگل و کویر همه با هم در این خطه منحصر به فرد جا دارد تا ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم دهند و تابلوهای زیبایی از طبیعت بکر را خلق کنند.
با همه این زیبایی ها و با وجود ظرفیت هایی که این استان در زمینه گردشگری و اکوتوریسم دارد اما با شیوع کرونا چرخ گردشگری خراسان شمالی همانند دیگر نقاط دنیا نچرخید و فعالیت این بخش به حالت رکود درآمد.
به گفته کارشناسان این بخش، کرونا کمر گردشگری و مراکز بومگردی و اقامتی را در سال ۹۹ خم کرد به طوریکه مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از خسارت ۴۰۰میلیارد ریالی به مراکز اقامتی، پذیرایی شهری و بین راهی، دفاتر آژانس های مسافرتی، راهنمایان تور ها و موسسات گردشگری و بومگردی خبر داد اما میزان پرداخت تسهیلات به این بخش را فقط ۱۵۰میلیارد ریال اعلام کرد.
علی مستوفیان می گوید: در سال‌های گذشته گردش مالی خراسان شمالی در حوزه گردشگری نزدیک به هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال بود اما در همه گیری کرونا به کمترین میزان خود و حتی به صفر نزدیک شده است.
اما این روزها گویا روی خوش گردشگری در حال نمایان شدن و پاییز سوت قطار گردشگری استان را به صدا در آورده است.
رونق گردشگری
به گفته یکی از فعالان این بخش تورهای گردشگری در حال افزایش و حضور مردم در بومگردی ها به ویژه در پایان تابستان و فصل زیبای پاییز افزایش یافت و اگر چه با آغاز موج سرما اندکی فروکش کرده اما چراغ آن روشن و راه آن درحال هموار شدن است.
رییس انجمن اقامتگاه‌های بومگردی خراسان شمالی در مورد افزایش فعالیت ها در حوزه گردشگری می گوید: با شروع فعالیت دولت سیزدهم و کاهش موج کرونا گردشگری نیز حرکت رو به جلوی خود را آغاز کرده است.
علی وصالی می افزاید: امسال تابستان و پاییز گردشگری در استان بویژه در بومگردی ها اندکی تکان خورد و جان گرفت و با آغاز پاییز هم مردم توجه بیشتری به تورهای یک روزه و اقامت در بومگردی ها نشان دادند اما هنوز تا رسیدن به اوج فعالیت های اقتصادی و موج گردشگرانی که از همه کشور و حتی خارج از ایران به استان می آمدند و حتی گاهی ظرفیت مراکز اقامتی نمی توانست به آن ها پاسخ دهد راه درازی مانده است.
وی خاطرنشان می کند: امیدواریم تا ایام نوروز سال ۱۳۴۰۱ به طور کامل از بین برود و مردم بتوانند برای مسافرت های خود برنامه ریزی و گردشگری رونق بگیرد.
افزایش ظرفیت اقامتگاهی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در این مورد می گوید: ۱۵۹ مرکز اقامتی، رفاهی و پذیرایی در خراسان شمالی وجود دارد که ظرفیت پذیرش آن ها هزار نفر است.
ابوالفضل اسماعیلی می افزاید: ۳۱ پروژه اعم از هتل، متل، سفره خانه و مجتمع گردشگری در استان در حال ساخت است.
وی می افزاید: با اجرای این پروژه ها ۸۷۶ تخت اقامتی به تخت های استان افزوده می شود و با راه اندازی آن ها نیز برای ۵۱۰ نفر اشتغال ایجاد می شود.
وی مساحت این پروژه ها را ۱۴۲ هزار متر مربع بیان می کند و می گوید: برخی از این پروژه ها تا پایان سال به پایان می رسد.
حضور گردشگران خارجی در استان
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این صنعت اگرچه بطور آهسته اما به شکل مستمر در حال حرکت رو به جلو و تغییر است.
علی مستوفیان می افزاید: در رصد هایی که داشتیم در چند ماه اخیر فعالیت های واحد های گردشگری افزایش یافته است و حرکت هایی آغاز شده که نوید آینده خوبی را می دهد.
وی از حضور اولین گردشگران خارجی دراستان خبر می دهد و می گوید: با برداشته شدن منع صدور روادید افزایش گردشگران خارجی و کاهش رکود این بخش را خواهیم ید.
وی با بیان این که گردشگری فقط گردشگری خارجی نیست می گوید: این روزها گردشگری شاخه های متعددی مانند گردشگری خانواده، مذهبی و سلامت را نیز دارد.
وی با تاکید بر این که در سطح ملی نیز فعالیت های خوبی در زمینه گردشگری و مراودات خارجی انجام شده است می افزاید: نشست تخصصی با فعالان گردشگری عراق انجام شده و هم چنین افزایش فعالیت ها در زمینه جذب گردشگر و افزایش مراودات با کشورهای آسیایی میانه بویژه ترکمنستان در اولویت های بخش گردشگری استان است.
مستوفیان خاطرنشان می کند: هم اکنون گردشگری به شاخه های مختلفی تقسیم شده و در هر بخش به شکل تخصصی می توان ورود داشت اما در خراسان شمالی با توجه به پیشنیه مذهبی که با وجود آستانه امام زاده عباس وجود دارد و طبیعت بکر و دست نخورده آن تاکید ما بر گردشگری مذهبی و اکوتوریسم است.
آخرین روزهای گردشهای پاییزی
در عین حال واپسین تیرهای ترکش خزان، آتش به جان درختان انداخته و طبیعت افسونگر، مفتون این زیبای پرشور و رنگ‌آمیز شده است.
خراسان شمالی سرزمین جنگل های ارس و هیرکانی و باغ های گردو و گیلاس، سیب و گلابی و سپیدارهای سربه فلک کشیده است.
در هر گوشه این استان کوچک چشمه ای، تالابی، رودی و برکه ای هست تا بتوان در آن جلوه های رقص برگ و آب را دید و نوشانوش کبک خرامانی که پابه پای خوتکا و بوتیمار در کنار این چشمه ها و برکه ها جا خوش کرده اند.
پاییز که از نیمه می گذرد پرندگان مهاجر در سدها و آبگیرها و تالاب ها جا خوش می کنند و اینجاست که می توان برای زیبایی معیارهای تازه ای تعریف کرد.
اردک سرسبز، باکلان، بوتیمار، خوتکا، حواصیل و اردک ماهی خور سفید از گونه های آبزی و یا کنارآبزی هستند که از نواحی سردسیر سیبری به این استان می آیند و برخی از آنها در مسیر مهاجرت به جنوبگان، مدتی و برخی هم تمامی زمستان را مهمان این خطه هستند.
این پرندگان را می توان در کنار سدهای شیرین دره، بیدواز، بارزو و چری و همچنین رودخانه های اترک و کالشور دید که هر یک خود تندیسی از زیبایی هستند.
همچنین پاییز در جنگل های جوزک و هاور و روستای هدف گردشگری درکش زیباترین منظره ها را به رخ می کشد و این سه روستای زیبا که در کنار هم قرار دارند به جنگل های ارس پیوند خورده اند و گستره طبیعی فندق های وحشی نیز در «وی وی»، که کمی آن سوتر قرار دارد این مناطق بکر را دیدنی‌تر می کند.
این مناطق در شهرستان مانه و سملقان که در ۷۰ کیلومتری غرب بجنورد قرار دارند و از دیدنی ترین های مناظر روستای درکش آبشار آن است که در پاییز پر آب‌تر و سرکش تر می شود و برای دیدن آن در این فصل تجهیزات کامل کوهنوردی و زمستان گردی نیز لازم است.
زندگی همدلانه و مهرآمیز اقوام
خراسان شمالی دارای قومیت های مختلف است که بیشتر آنها را تات ها، کرمانج ها، ترک ها، ترکمن ها و فارس های مهاجر از سایر استانها تشکیل می دهند. علاوه بر این، تعداد معدودی از اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند. وجود اقوام مختلف با فرهنگ ها و آداب و رسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگ ها شهرت یابد.
این استان همچنین سرزمین جاذبه های تاریخی و طبیعی گنجینه اقوام و فرهنگ ها با ۵۰۹ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور میزبان مسافران نوروزی و گردشگران است.
خراسان شمالی دارای هشت شهرستان بجنورد، اسفراین، شیروان، جاجرم، مانه و سملقان، گرمه، فاروج و راز و جرگلان، ۲۲ شهر، ۴۵ دهستان و بیش از یکهزار روستای است.
این استان از شمال با کشور ترکمنستان با ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با گلستان هم مرز است، مرکز خراسان شمالی، شهر بجنورد است.
در نوار جنوبی استان خراسان شمالی رشته کوه آلاداغ با قله های مشهور شاه جهان، سالوک و بهار و در نوار شمالی ارتفاعات کپه داغ دشت های وسیعی را در راستای شرقی - غربی شکل داده اند که در طول تاریخ بستر آمد و شدها و تحولات تجاری، فرهنگی و اجتماعی و سیاسی مهمی بوده است.
رودخانه اترک به مثابه یک شریان حیات بخش، در دره حدفاصل این دو رشته کوه جریان داشته و ضمن آبیاری تمام دشت های مسیر خود، باعث شکل گیری مراکز مسکونی کهنی در این منطقه شده است.
کاوش های انجام شده در شهر باستانی بلقیس، تپه یام فاروج، محوطه باستانی معصوم زاده، استقرارگاه قلعه خان، تپه ریوی در مانه و سملقان، تپه باستانی ارگ نادری در شیروان، جیران تپه اسفراین، تپه پهلوان و محوطه باستانی چلو در دشت جاجرم همگی نشان از وجود تمدنی چندین هزار ساله در این منطقه دارد.
تعداد آثار ثبت شده استان در فهرست آثار ملی ۶۲۱ اثر تاریخی، طبیعی و ناملموس است که از مجموع آثار ثبت شده در فهرست ملی کشور ۵۰۹ اثر تاریخی، ۴۲ اثر طبیعی، ۷۰ اثر ناملوس و تعداد ۱۱ اثر نیز ثبت جهانی شده است.
این استان با دارا بودن ۸۶۳ هزار نفر دارای ۱۱۵ جاذبه گردشگری، ۲۴ منطقه نمونه ملی و استانی و هشت روستای هدف گردشگری مقصدی بکر برای طبیعت دوستان و علاقه‌مندان به فرهنگ و آیین‌های اقوام مختلف است.
می توان امیدوار بود که با کاهش فشار کرونا و تغییر رنگ شهرهای خراسان شمالی و آغاز واکسیناسیون گسترده روزهای خوشی در انتظار گردشگری خراسان شمالی است.