فضا و آن چه در آن قرار دارد آنقدر اعجاب انگیز است که برخی حتی ترجیح می دهند فاصله خود را با آن نگه دارند. این عجیب بودن در حدی است که می‌توان با دیدن حتی یک عکس یا فیلمی کوتاه در مورد کیهان و اسرارش ساعت‌ها و روزها درگیر آن بود.
کیهان برای انسان هنوز آن چنان شناخته شده نیست و همین ناشناختگی مرموز بودن آن را چندین برابر می‌کند. اما بخشی از کیهان شناسان هر روز هر روز درگیر این موضوع هستند که گوشی کوچک از آن را بشناسند و این شناسا شدن فضا برای انسان در قالب اخبار و فیلم‌های مستند منتشر می‌شود.
بسیاری از کارگردانان و فیلم‌سازان نیز زمان و فضا را عاملی برای جذابیت ساخته‌های خود قرار داده‌اند و در چند سال اخیر فیلم‌هایی که رنگ و بویی در مورد کیهان و مبحث زمان داشته‌اند طرفداران ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. در زیر چند مستند کیهان شناسی را مرور می‌کنیم.
.
مستند کیهان
در مستند مستند «کیهان» یا «The Universe»» ساخته زاکری کوئینتو زندگی در منظومه شمسی نمایش داده می‌شود. این مستند یکی از کلی‌ترین مستندهایی است که تا کنون در حوزه نجوم ساخته شده است. این مستند با به کار گیری شبیه‌سازی‌های کامپوتری و انیمیشن‌های بسیار حرفه‌ای از اجرام آسمانی و فضای کیهان ساخته شده و تصاویر بسیار زیبایی را به نمایش می‌گذارد. اطلاعات ارائه شده به صورتی دقیق، علمی و آموزنده است که به نوعی مرجع تصویری و اطلاعاتی کاملی شده است. تا آن جا که این سری مستند می‌تواند در زمینه آموزش نیز استفاده شود.
مستند کاسموس
مستند کاسموس یا ادیسه‌ای فضازمانی سریالی است که در سال ۲۰۱۴ در آمریکا ساخته شد. این سری از سریال ادامه سری قبلی آن در سال ۱۹۸۰ به نام «گیتی: یک سفر شخصی» است که توسط کارل ساگان اجرا می‌شود. مستند کاسموس توسط اختر فیزیک‌دان آمریکایی، نیل دگراس تایسون اجرا می‌شود که به عنوان دانشجوی جوانی از کارل ساگان الهام گرفت. این سریال پربیننده‌ترین مجموعه تلویزیونی جهان شد. در کاسموس، ساگان ما را با خود به سفری از کوچک‌ترین ساختارهای عالم تا کیهان در بزرگ‌ترین ابعاد شناخته شده خود همراه می‌کند.
مستند سریال مریخ
شبیه‌ترین سیاره به زمین، مریخ است و همیشه داستان‌ها وفیلم‌های بسیاری در این مورد گفته و ساخته شده است که آیا انسان می‌تواند در مریخ زندگی کند؟ مجموعه تلویزیونی و مستند «مریخ» ترکیبی است از به کارگیری پیشرفته‌ترین جلوه‌های ویژه همراه با بخش‌های مستند و مصاحبه با دانشمندان و محققان در زمینه‌ی توسعه‌ی تکنولوژی فضایی است. در این مستند زمان حال و آینده به تصویر کشیده می‌شود.. زمان آینده‌ای که به صورت تخیلی داستان اولین سفر انسان به مریخ را در سال ۲۰۳۳ روایت می‌کند.
مستند سیاره زمین
اگر از آسمان سر را به پایین بندازینم و به زمینی که بر آن زیست می‌کنیم توجه کنیم پر از شگفتی است و خارج از کیهان نیست. مستند «سیاره زمین» یکی از معروف‌ترین و گران‌ترین مستندها است که ساخت آن 5 سال زمان برده است. گویندگی این مجموعه بر عهده دیوید اتنبرو است و در قالب اچ‌دی تصویربرداری شده‌است.این مستند توسط شبکه دیسکاوری و نیز ان‌اچ‌کی با همکاری سی‌بی‌اس بازتولید شده‌است و سازندگانش، آن را نگاهی جامع به تنوع گونه‌های زیستی زمین می‌دانند. سیاره زمین نخستین بار توسط بی‌بی‌سی وان در مارس ۲۰۰۶ در بریتانیا تولید شد و سال بعد در آمریکا توسط شبکه دیسکاوری بازنگاری شد که گفتار متن آن، این بار توسط سیگورنی ویور خوانده شد. تا ژوئن ۲۰۱۰، این مجموعه مستند در ۱۳۰ کشور به نمایش درآمد. مجموعه سیاره زمین شامل ۱۱ قسمت است که هر قسمت آن به یک زیست‌گاه زمین می‌پردازد. پس از هر بخش ۵۰ دقیقه‌ای، ۱۰ دقیقه به پشت صحنه شیوه ساخت این مستند اختصاص یافته‌است.